۲۰۲۰؛ سال سخت جهان
در گزارش UNODC، شیوع سالانه مصرف موادمخدر در قاره اروپا ۷ دهم درصد برآورد شده به این معنا که در صورت ثابت ماندن این برآورد، سالانه حداقل ۵ میلیون نفر به جمعیت معتادان در قاره اروپا اضافه میشود.
کد خبر :
۷۵۴۵۳
بازدید :
۴۸۴۰
بنفشه سامگیس | ۳ روز تا پایان سال ۲۰۱۹ میلادی باقی مانده؛ ۳ روز تا آغاز شمارش معکوس آنچه در گزارش ۲۰۱۸ دفتر مقابله با موادمخدر و جرم ملل متحد UNODC به عنوان «انفجار بمب اعتیاد» مورد هشدار قرار گرفت.
گزارش ۲۰۱۸ سازمان ملل از وضعیت تولید، قاچاق، توزیع منطقهای و مصرف موادمخدر و روانگردانها در جهان، در مقایسه با گزارش سالهای پیش از ۲۰۱۷، نگرانیهای جدیتر و هولناکتری داشت.
گزارش ۲۰۱۸ سازمان ملل از وضعیت تولید، قاچاق، توزیع منطقهای و مصرف موادمخدر و روانگردانها در جهان، در مقایسه با گزارش سالهای پیش از ۲۰۱۷، نگرانیهای جدیتر و هولناکتری داشت.
افزایش ۵ درصدی کشفیات تریاک، افزایش ۱۳ درصدی کشفیات هرویین و افزایش ۳۳ درصدی کشفیات مورفین، موید این واقعیت است که شبکه جهانی قاچاق موادمخدر، همچنان بیشترین فعالیت خود را بر سرمایهگذاری بابت تولید هرچه بیشتر مخدرهای برپایه تریاک صرف میکند و نگرانی عمده دفتر مقابله با مواد مخدر و جرم ملل متحد این است که بیشترین کشفیات مخدرها در قاره آسیا و مسیر بالکان (۸۱ درصد) بوده و پس از آن، شبکه پلیسی قاره اروپا، سهم ۱۳ درصدی کشفیات را دارد.
این تفاوت معنادار میزان کشفیات، متوجه این واقعیت نگرانکننده است که فاصله کوتاه کشورهای حوزه آسیا و بالکان تا قطب تولید تریاک، هرویین و مورفین جهان؛ افغانستان، این مسیر امن و کمهزینه را برای شبکه ترانزیت مهیا کرده که ضمن جابهجایی اوزان بالا از شاهراههای داخلی و برونمرزی قاره آسیا به مقصد قاره سبز، در این مسیر مشتریان دایمی را شناسایی کرده و به بازارهای پایداری دست پیدا کند که قطعا، سود نهایی، چند صد برابر تخمین اولیه از تراز اقتصادی عرضه و تقاضا در قاره اروپاست.
تا امروز، هنوز هیچ پیشبینی تازهای از آینده کشت خشخاش و تولید تریاک، مورفین و هرویین در افغانستان مطرح نیست، اما گزارش ۲۰۱۸ UNODC این تاکید را دارد که تا پایان سال ۲۰۱۷، کشت خشخاش در منطقه مثلث طلایی - لائوس، کامبوج و میانمار - و مکزیک (تولیدکننده سنتی تریاک در امریکای جنوبی) هم افزایش یافته و حالا، بیش از ۳۶۷ هزار هکتار از زمینهای واقع در آسیای جنوب شرقی و امریکای لاتین هم باید به زمینهای زیر کشت خشخاش در افغانستان اضافه شود که با تجمیع این وسعت که بعید به نظر میرسد در سال ۲۰۱۸، رو به کاهش رفته باشد، حدود ۷۰۰ هزار هکتار زمین در کشورهای فقیر آسیا و امریکای لاتین، زیر کشت خشخاش است که در اولین برآورد نسبی، میتوان پیشبینی کرد که در سال ۲۰۱۸، انبارهای افغانستان، میانمار و مکزیک، حداقل ۱۴ هزار تن تریاک در خود جا داده که این مقدار، برای تولید ۱۴ هزار کیلو هرویین کفایت میکند.
در گزارش ۲۰۱۸ سازمان ملل هم این عدد مورد تایید قرار گرفته که افغانستان تا پایان ۲۰۱۷، ۷۷۹۰ تن تریاک تولید کرده که از این میزان، بیش از ۶ هزار تن تریاک، به لابراتوارهای تولید هرویین در افغانستان فرستاده خواهد شد تا برای استحصال ۴۸۶ الی ۷۳۶ تن هرویین صادراتی با خلوص بالا، فرآوری شود. نکته دیگری که حالا نگرانی جدی دولتهای جهان را رقم زده، بنا بر گزارش سازمان ملل، تا پایان سال ۲۰۱۷، ۲۷۵ میلیون نفر از جمعیت جهان، مصرفکننده انواع مواد اعتیادآور بودهاند (بیش از ۱۲۸ میلیون نفر، مصرفکننده مخدرهای بر پایه تریاک و آمفتامینها) و تعداد مصرفکنندگان حشیش هم به ۱۸۸ میلیون نفر افزایش یافته است.
در گزارش ۲۰۱۸ سازمان ملل هم این عدد مورد تایید قرار گرفته که افغانستان تا پایان ۲۰۱۷، ۷۷۹۰ تن تریاک تولید کرده که از این میزان، بیش از ۶ هزار تن تریاک، به لابراتوارهای تولید هرویین در افغانستان فرستاده خواهد شد تا برای استحصال ۴۸۶ الی ۷۳۶ تن هرویین صادراتی با خلوص بالا، فرآوری شود. نکته دیگری که حالا نگرانی جدی دولتهای جهان را رقم زده، بنا بر گزارش سازمان ملل، تا پایان سال ۲۰۱۷، ۲۷۵ میلیون نفر از جمعیت جهان، مصرفکننده انواع مواد اعتیادآور بودهاند (بیش از ۱۲۸ میلیون نفر، مصرفکننده مخدرهای بر پایه تریاک و آمفتامینها) و تعداد مصرفکنندگان حشیش هم به ۱۸۸ میلیون نفر افزایش یافته است.
در گزارش UNODC، شیوع سالانه مصرف موادمخدر در قاره اروپا ۷ دهم درصد برآورد شده به این معنا که در صورت ثابت ماندن این برآورد، سالانه حداقل ۵ میلیون نفر به جمعیت معتادان در قاره اروپا اضافه میشود.
پس از رونمایی از گزارش ۲۰۱۸ دفتر مقابله با موادمخدر و جرم سازمان ملل، الکساندر فدولوف؛ نماینده مقیم UNODC در تهران در گفتوگوی کوتاهی با «اعتماد» تایید کرد که بنا به گزارش مرکز مونیتورینگ اعتیاد و مصرف موادمخدر اروپا EMCDDA، هنوز پرمصرفترین موادمخدر در قاره اروپا، تریاک و هرویین است و این اعلام به این معناست که شبکه جهانی قاچاق موادمخدر، با وجود آنکه تا امروز، به سطح مناسبی از عرضه و تقاضا برای متآمفتامین رسیده و حالا در کل دنیا، ۲۹ میلیون نفر مشتری «شیشه» هستند، اما هنوز راغب نیست رده مخدرهای برپایه تریاک را تنزل دهد.
پس از رونمایی از گزارش ۲۰۱۸ دفتر مقابله با موادمخدر و جرم سازمان ملل، الکساندر فدولوف؛ نماینده مقیم UNODC در تهران در گفتوگوی کوتاهی با «اعتماد» تایید کرد که بنا به گزارش مرکز مونیتورینگ اعتیاد و مصرف موادمخدر اروپا EMCDDA، هنوز پرمصرفترین موادمخدر در قاره اروپا، تریاک و هرویین است و این اعلام به این معناست که شبکه جهانی قاچاق موادمخدر، با وجود آنکه تا امروز، به سطح مناسبی از عرضه و تقاضا برای متآمفتامین رسیده و حالا در کل دنیا، ۲۹ میلیون نفر مشتری «شیشه» هستند، اما هنوز راغب نیست رده مخدرهای برپایه تریاک را تنزل دهد.
با چنین شرایطی، سه ضلع «مثلث طلایی» و افغانستان و پاکستان در منطقه «هلال طلایی» با سوءاستفاده از فساد دولتهایشان، با سوءاستفاده از آشوب داخلی و سایه گسترده ناامنی بر مناطق زیر کشت خشخاش که هر روز در شناسنامه جغرافیایی این کشورها، سهم بیشتری میگیرد، همچنان برای تغذیه بازار تشنه تریاک و هرویین و مورفین خواهند تاخت و این، نمایه پیش روی جهان برای سال نوی میلادی است.
حمید صرامی، مدیر کل آموزش و تحقیقات ستاد مبارزه با موادمخدر با نگاهی به گزارش ۲۰۱۸ ملل متحد، وضعیت بازار جهانی عرضه و تقاضای موادمخدر در سال ۲۰۲۰ را تحلیل کرده است.
به عنوان یک پژوهشگر، درباره گزارش ۲۰۱۸ دفتر مبارزه با مواد مخدر و جرم سازمان ملل و آینده تولید، قاچاق، توزیع و مصرف مواد مخدر و روانگردان در جهان چه تحلیلی دارید؟
چشمانداز این گزارش و وضعیت مقابله و مبارزه با قاچاق مواد مخدر در جهان، چشماندازهای مثبتی نیست. اعداد و ارقام این گزارش و روند فعالیت شبکههای قاچاق نشان میدهد که طی ۵ سال آینده - ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۵- با انفجار تولید و مصرف مواد مخدر و روانگردان در جامعه جهانی مواجه خواهیم شد و هشدار نگرانکننده این است که مصرف غیرقانونی داروهای اعتیادآور، کانابیس (حشیش) و متآمفتامین (شیشه) در تمام کشورها رشد چشمگیری خواهد داشت در حالی که اعداد و نمودارهای گزارش ۲۰۱۸ سازمان ملل نشان میدهد که در ۵ سال پیشرو، با کاهش سن مصرف، افزایش ورود زنان، افزایش ورود افراد تحصیلکرده و افزایش ورود شاغلان به چرخه مصرف مواجه خواهیم شد.
حمید صرامی، مدیر کل آموزش و تحقیقات ستاد مبارزه با موادمخدر با نگاهی به گزارش ۲۰۱۸ ملل متحد، وضعیت بازار جهانی عرضه و تقاضای موادمخدر در سال ۲۰۲۰ را تحلیل کرده است.
به عنوان یک پژوهشگر، درباره گزارش ۲۰۱۸ دفتر مبارزه با مواد مخدر و جرم سازمان ملل و آینده تولید، قاچاق، توزیع و مصرف مواد مخدر و روانگردان در جهان چه تحلیلی دارید؟
چشمانداز این گزارش و وضعیت مقابله و مبارزه با قاچاق مواد مخدر در جهان، چشماندازهای مثبتی نیست. اعداد و ارقام این گزارش و روند فعالیت شبکههای قاچاق نشان میدهد که طی ۵ سال آینده - ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۵- با انفجار تولید و مصرف مواد مخدر و روانگردان در جامعه جهانی مواجه خواهیم شد و هشدار نگرانکننده این است که مصرف غیرقانونی داروهای اعتیادآور، کانابیس (حشیش) و متآمفتامین (شیشه) در تمام کشورها رشد چشمگیری خواهد داشت در حالی که اعداد و نمودارهای گزارش ۲۰۱۸ سازمان ملل نشان میدهد که در ۵ سال پیشرو، با کاهش سن مصرف، افزایش ورود زنان، افزایش ورود افراد تحصیلکرده و افزایش ورود شاغلان به چرخه مصرف مواجه خواهیم شد.
اعدادی که در این گزارش ثبت شده، متاسفانه نشان میدهد که گویا عزم جدی در جامعه جهانی برای کنترل مصرف مواد مخدر و روانگردان وجود ندارد، چون سال ۲۰۰۹ و در زمان برگزاری اولین مجمع سازمان همکاری شانگهای با موضوع مبارزه با قاچاق مواد مخدر با حضور ۱۵ کشور حوزه تولید و قاچاق تریاک، تعداد مصرفکنندگان مواد مخدر در جهان، ۲۵ میلیون نفر بود و حالا گزارش ۲۰۱۸ ملل متحد به ما میگوید که این عدد، ظرف ۱۰ سال به ۲۷۵ میلیون نفر رسیده است.
معنای این افزایش و این تعداد مصرفکننده مواد مخدر این است که در فاصله سالهای ۲۰۰۹ تا ۲۰۱۹ با وجود کنوانسیون ۱۹۶۱ (معاهده بینالمللی سال ۱۹۶۱ برای ممنوعیت تولید و عرضه غیرقانونی داروهای اعتیادآور بر پایه شاهدانه) کنوانسیون ۱۹۷۱ (معاهده بینالمللی سال ۱۹۷۱ برای کنترل عرضه غیرقانونی داروهای روانگردان از نوع آمفتامین، باربیتوراتها، بنزودیازپینها و مکمل معاهده ۱۹۶۱) پروتکل الحاقی ۱۹۷۲ (معاهده بینالمللی سال ۱۹۷۲ برای اصلاح کنوانسیون ۱۹۶۱ که در زمان برگزاری نشست تصویب این معاهده، سازمان بهداشت جهانی، شورای کنترل بینالمللی مواد مخدر و سازمان بینالمللی پلیس جنایی INTERPOL هم حضور داشتند)
کنوانسیون ۱۹۸۸ (معاهده بینالمللی سال ۱۹۸۸ با توسعه ابعاد مبارزه با قاچاق مواد مخدر از جمله مبارزه با پولشویی و کنترل پیشسازهای تولید مخدرها و روانگردانها و همچنین استرداد قاچاقچیان مواد مخدر) و بیانیه سیاسی کاهش تقاضای ۱۹۹۸ (جلسه ویژه مجمع عمومی سازمان ملل متحد در مورد معضل جهانی مواد مخدر UNGASS که ژوئن ۱۹۹۸ در نیویورک برگزار شد) و جلسات پی در پی کمیسیون مواد مخدر سازمان ملل CND و نظارتهای هیات بینالمللی کنترل مواد مخدر INCB، روند مصرف رو به افزایش بوده و این افزایش، بنا بر نمودارهای گزارش ۲۰۱۸ سازمان ملل، همچنان ادامه خواهد داشت.
واقعیت این است که صرف ارایه اینگونه گزارشها، برای کنترل این وضعیت نگرانکننده، کفایت نمیکند و باید تمهیدات جدی برای جلوگیری از توسعه کشت خشخاش و جلوگیری از شیوع مصرف غیرمجاز داروهای اعتیادآور و بهخصوص، کنترل تغییرات پی در پی الگوی مصرف و به ویژه، چند مصرفی (POLY DRUG USE مصرف ترکیبی مخدر/ روانگردان/ الکل/ دارو برای دریافت همزمان لذت تخدیری و انرژیزایی که معمولا یکی از این مواد، پایه مصرف است و ماده دوم یا سوم یا چهارم، نقش پاکسازی عوارض ماده پایه را دارد) اتخاذ شود.
سوال اساسی این است؛ کشورهای غربی و به ویژه سازمان ملل متحد، برای مهار این روند چه برنامههایی دارند؟ صرف ارایه توصیههایی به دولتها درباره لزوم توسعه برنامههای پیشگیرانه و سیاستهای درمانی یا حتی مقابله با قاچاق مواد مخدر، حرفهای فانتزی و شیک است، چون ظرف ۱۰ سال، جمعیت مصرفکننده مواد مخدر، ۱۰ برابر شده و از ۲۵ میلیون نفر به ۲۷۵ میلیون نفر رسیده. امروز باید از دولتها پرسید برای کنترل این اعداد چه برنامهای دارند؟
گزارش دفتر مقابله با مواد مخدر و جرم ملل متحد تایید میکند که محبوبترین ماده مخدر در قاره اروپا هرویین است آن هم در حالی که فاصله این قاره تا قطب تولید کوکایین؛ امریکای لاتین، بسیار کمتر از فاصله اروپا تا قطب تولید هرویین؛ افغانستان است و حتی کوتاهی این مسیر باعث میشود هرویین، ارزانتر و از کانالهای امنتر به دست شبکههای منطقهای برسد. تحلیل شما از این موضوع چیست؟
گزارش دفتر مقابله با مواد مخدر و جرم ملل متحد تایید میکند که محبوبترین ماده مخدر در قاره اروپا هرویین است آن هم در حالی که فاصله این قاره تا قطب تولید کوکایین؛ امریکای لاتین، بسیار کمتر از فاصله اروپا تا قطب تولید هرویین؛ افغانستان است و حتی کوتاهی این مسیر باعث میشود هرویین، ارزانتر و از کانالهای امنتر به دست شبکههای منطقهای برسد. تحلیل شما از این موضوع چیست؟
چرا شیوع مصرف هرویین در قاره اروپا، بیشتر از کوکایین است؟ این احتمال وجود دارد که اتاق فکر قاچاق مواد مخدر، حتی سلیقه بازار را هم به میل خودش تغییر دهد؟
البته گزارش ۲۰۱۸ ملل متحد نشان میدهد که مصرف کوکایین در جامعه جهانی در سالهای آینده رو به افزایش خواهد رفت و شاید هم این سوال شما درست باشد. شاید اتاق فکر در تعیین ذائقه بازار نقش دارد، اما چرایی تفاوت الگوهای مصرف در کشورها؛ اینکه در یک کشور، هرویین محبوبیت بیشتری دارد و در کشوری دیگر، کوکایین، بیشتر فروش میرود و حتی در کشوری، چند مصرفی رایجتر است، بسیار پیچیده است و شاید فقط بتوان گفت: اگر اتاق فکری برای بازار و روند عرضه و تقاضا، سیاستگذاری میکند، مایل است که فعلا، الگوی غالب جهان، کانابیس باشد و متآمفتامین، در رده دوم قرار بگیرد که البته افزایش شیوع مصرف کانابیس هم بسیار غیرمنطقی است.
غیرمنطقی به چه معنا؟
به این معنا که افزایش شیوع مصرف آن هم در فاصله دو سال، نباید به چنین عددی برسد و این اعداد، نشان میدهد که سیستم هوشمند اعتیاد یا به قول شما، اتاق فکر شبکه جهانی قاچاق، با افزایش تبلیغات برای کانابیس در شبکههای غیرقانونی BLACK MARKET به دنبال جذب مشتریان جدید برای متآمفتامین است.
یعنی کانابیس در حال تبدیل به دروازه ورود به مصرف متآمفتامین است؟
دقیقا و اگر این اتفاق رخ بدهد، سود بسیار بیشتری به جیب شبکه جهانی قاچاق مواد مخدر سرازیر میشود و این فرضیه را تایید میکند که این شبکه، با بهره از یک سیستم هوشمند و پویا، با یک نگاه فعال و دینامیک به زمانبندی تغییر الگوهای مصرف، به دنبال جذب مشتری بیشتر است که نتیجه نهایی این هدفگذاری، نابود کردن نسلها، برهم زدن توسعه پایدار کشورها و البته توسعه اقتصاد سیاه پیریزی شده بر درآمدهای کثیف است؛ و تاثیرگذاری بر اقتصاد کلان کشورهای مقصد؟
قطعا، وقتی میگوییم این شبکه برای ضربه زدن به توسعه پایدار هدفگذاری کرده، به این معناست که بافت اجتماعی و بافت اقتصادی جوامع را مورد آسیب قرار دهد. ضربه به بافت اقتصادی، دستیابی دولتها به توسعه پایدار را مختل میکند و ضربه به بافت اجتماعی، انسجام و سرمایه اجتماعی کشورها را درهم میشکند که متاسفانه امروز، شاهد هر دو اتفاق در جهان هستیم.
به عنوان یک پژوهشگر، این نگرانی را دارید که کارتلهای مواد مخدر بتوانند به بازارهای بزرگ اقتصادی جهان ورود پیدا کنند؟
قطعا شرایط تمام کشورها تا سال ۲۰۲۵ از بابت مقابله با قاچاق مواد مخدر، یک چشمانداز منفی است و پیشبینی من این است که توسعه این اقتصاد سیاه، شرایط دشوارتری را برای کشورها رقم خواهد زد که در صورت تحقق چنین اتفاقی، دور از انتظار نیست که بافت اقتصادی کشورها هم آسیبهای جدیتر و جدیدتری را متحمل شود.
حتی در کشورهای پیشرفته؟
این اتفاق، بیشتر برای کشورهای در حال توسعه رخ خواهد داد، چون هوشمندی کشورهای توسعه یافته برای مقابله با قاچاق مواد مخدر و آسیبهای آن، به بلوغ نسبی رسیده، اما کشورهای عقبمانده و در حال توسعه، حتما از بابت توسعه ریشههای شبکه قاچاق مواد مخدر، لطمه جدی میخورند.
البته گزارش ۲۰۱۸ ملل متحد نشان میدهد که مصرف کوکایین در جامعه جهانی در سالهای آینده رو به افزایش خواهد رفت و شاید هم این سوال شما درست باشد. شاید اتاق فکر در تعیین ذائقه بازار نقش دارد، اما چرایی تفاوت الگوهای مصرف در کشورها؛ اینکه در یک کشور، هرویین محبوبیت بیشتری دارد و در کشوری دیگر، کوکایین، بیشتر فروش میرود و حتی در کشوری، چند مصرفی رایجتر است، بسیار پیچیده است و شاید فقط بتوان گفت: اگر اتاق فکری برای بازار و روند عرضه و تقاضا، سیاستگذاری میکند، مایل است که فعلا، الگوی غالب جهان، کانابیس باشد و متآمفتامین، در رده دوم قرار بگیرد که البته افزایش شیوع مصرف کانابیس هم بسیار غیرمنطقی است.
غیرمنطقی به چه معنا؟
به این معنا که افزایش شیوع مصرف آن هم در فاصله دو سال، نباید به چنین عددی برسد و این اعداد، نشان میدهد که سیستم هوشمند اعتیاد یا به قول شما، اتاق فکر شبکه جهانی قاچاق، با افزایش تبلیغات برای کانابیس در شبکههای غیرقانونی BLACK MARKET به دنبال جذب مشتریان جدید برای متآمفتامین است.
یعنی کانابیس در حال تبدیل به دروازه ورود به مصرف متآمفتامین است؟
دقیقا و اگر این اتفاق رخ بدهد، سود بسیار بیشتری به جیب شبکه جهانی قاچاق مواد مخدر سرازیر میشود و این فرضیه را تایید میکند که این شبکه، با بهره از یک سیستم هوشمند و پویا، با یک نگاه فعال و دینامیک به زمانبندی تغییر الگوهای مصرف، به دنبال جذب مشتری بیشتر است که نتیجه نهایی این هدفگذاری، نابود کردن نسلها، برهم زدن توسعه پایدار کشورها و البته توسعه اقتصاد سیاه پیریزی شده بر درآمدهای کثیف است؛ و تاثیرگذاری بر اقتصاد کلان کشورهای مقصد؟
قطعا، وقتی میگوییم این شبکه برای ضربه زدن به توسعه پایدار هدفگذاری کرده، به این معناست که بافت اجتماعی و بافت اقتصادی جوامع را مورد آسیب قرار دهد. ضربه به بافت اقتصادی، دستیابی دولتها به توسعه پایدار را مختل میکند و ضربه به بافت اجتماعی، انسجام و سرمایه اجتماعی کشورها را درهم میشکند که متاسفانه امروز، شاهد هر دو اتفاق در جهان هستیم.
به عنوان یک پژوهشگر، این نگرانی را دارید که کارتلهای مواد مخدر بتوانند به بازارهای بزرگ اقتصادی جهان ورود پیدا کنند؟
قطعا شرایط تمام کشورها تا سال ۲۰۲۵ از بابت مقابله با قاچاق مواد مخدر، یک چشمانداز منفی است و پیشبینی من این است که توسعه این اقتصاد سیاه، شرایط دشوارتری را برای کشورها رقم خواهد زد که در صورت تحقق چنین اتفاقی، دور از انتظار نیست که بافت اقتصادی کشورها هم آسیبهای جدیتر و جدیدتری را متحمل شود.
حتی در کشورهای پیشرفته؟
این اتفاق، بیشتر برای کشورهای در حال توسعه رخ خواهد داد، چون هوشمندی کشورهای توسعه یافته برای مقابله با قاچاق مواد مخدر و آسیبهای آن، به بلوغ نسبی رسیده، اما کشورهای عقبمانده و در حال توسعه، حتما از بابت توسعه ریشههای شبکه قاچاق مواد مخدر، لطمه جدی میخورند.
۰