روایت خط مقدم جنگ با کرونا

سامان موحدی‌راد | دنبال‌کنندگان اخبار شبکه‌های اجتماعی حتما به خاطر دارند وقتی دکتر لی ونلیانگ که اولین بار خطر ظهور کرونا را هشدار داده بود به دلیل ابتلا به همین بیماری درگذشت، کاربران شبکه‌های اجتماعی چه سوگواری بزرگی برای او انجام دادند. حتی در بسیاری از موارد دیده شده بود کاربران ایرانی در فضای مجازی هم در گرامیداشت این پزشک فداکار چینی اظهار نظر و ابراز هم‌دردی کرده بودند.

دو هفته بعد از آن ماجرا و وقتی اولین خبر‌ها در شیوع رسمی کرونا در ایران منتشر شد، اما یک خبر در میان اخبار کرونایی ایران گم شد؛ آن هم این بود که پنجشنبه گذشته و بعد از اعلام رسمی شیوع کرونا در ایران دکتر رضا کوچکی‌نیا که او هم از قضا در خط مقدم ارائه خدمات به بیماران مبتلا به کرونا و آنفلوانزا بود، به دلیل ابتلا به همین بیماری درگذشت. اما مرگ او هیچ واکنشی را میان کاربران ایرانی شبکه‌های اجتماعی به همراه نداشت.

پزشکان در ایران مانند همه‌جای دنیا در خط اول مواجهه با بیماری‌ها و عفونت‌ها قرار دارند و حالا که پای بیماری کرونا به ایران باز شده است، آن‌ها بیشتر از بقیه افراد در معرض این بیماری قرار دارند. در روز‌های اخیر اخبار فراوانی از تعطیلی‌های گسترده در امور مختلف به گوش رسیده، اما تنها جایی که در این روز‌ها با شیفت‌های کاری بیشتر و زمان استراحت کمتر در حال خدمت‌رسانی‌اند، بیمارستان‌ها و کادر درمانی آن هستند.

سختی کار پزشکان و کادر درمانی در ایران در مواجهه با کرونا آنجایی بیشتر می‌شود که علاوه بر در معرض تماس مستقیم‌بودن با موارد مبتلا به کرونا در بسیاری از موارد پزشکان و کادر درمانی تجهیزات کافی برای محافظت از خودشان را در برابر این بیماری هم ندارند.

با این حال و علی‌رغم نداشتن تجهیزات، اما آن‌ها همچنان در حال کار و خدمت‌رسانی به بیماران هستند. همه این‌ها در حالی است که روز گذشته به صورت رسمی اعلام شد دو نفر از کادر درمانی بیمارستان مسیح دانشوری هم به کرونا مبتلا شده‌اند.

آنچه در مسیح دانشوری می‌گذرد
دکتر سیدعلیرضا ناجی رئیس مرکز تحقیقات ویروس‌شناسی بیمارستان مسیح دانشوری است. در چند روز اخیر چند بار با او تماس گرفتیم، اما هر بار با سری پرمشغله نتوانست به سؤال‌های ما پاسخ دهد. با این حال، در فرصتی کوتاه توانستیم با او هم‌کلام شویم.

دکتر ناجی مانند سایر همکارانش در بیمارستان مسیح دانشوری این روز‌ها بسیار کم می‌خوابد و بیشتر در بیمارستان به‌سر می‌برد. چنان‌که خودش گفته از روز چهارشنبه که خبر رسمی شیوع بیماری در ایران منتشر شد تا امروز نزدیک به بیست‌و‌چهار ساعت خوابیده و بیشتر در آزمایشگاه بوده است.

دکتر ناجی درباره آمادگی بیمارستان و بخش آزمایشگاه در روز‌های اول شیوع بیماری به ما می‌گوید: ورود کرونا به ایران و شیوع آن در کشور به‌نوعی ما را هم غافلگیر کرد، ولی واقعا در این سطح نبود که ما کاملا نسبت به موضوع دست‌وپابسته باشیم. از چند روز قبل از اعلام رسمی شیوع کرونا در ایران، ما در آزمایشگاه بیمارستان مسیح دانشوری تدابیری اندیشیده بودیم و با اداره کل مرجع سلامت، شبکه‌ای را تشکیل دادیم.

در اولین گام و در روز‌های پیش از شیوع کرونا سعی کردیم وسایل و ابزار لازم برای آزمایشگاه تشخیص را سفارش دهیم و دقیقا آمادگی آزمایشگاه ما در بیمارستان مسیح دانشوری با زمان اعلام شیوع بیماری در ایران مصادف شد.

البته واقعا آماده‌کردن این آزمایشگاه برای تشخیص کرونا با توجه به اقلام تشخیصی مورد نیاز و تحریم‌هایی که ایران درگیر آن است، بسیار سخت بود، اما نهایتا با تلاش تیم ما آزمایشگاه بیمارستان مسیح دانشوری به عنوان یک بیمارستان تخصصی بیماری‌های ریه هم‌زمان با اعلام اولین نمونه‌های مثبت در قم آماده خدمات‌رسانی به بیماران بود.

به دلیل ماهیت بیمارستان مسیح دانشوری که به صورت تخصصی با بیماری‌های ریه و دستگاه تنفسی در ارتباط است، حدس می‌زدیم با ورود کرونا به ایران خیلی زود شرایط کاری ما هم تغییر کند و خب، همین‌طور هم شد. از روز چهارشنبه مراجعات به بیمارستان ما و همچنین به بخش آزمایشگاه برای تشخیص بیماری افزایش پیدا کرد و ساعات کاری ما و همکاران‌مان هم دستخوش تغییراتی شد.

در واقع با شروع موج کرونا در ایران بیمارستان ما به بیمارستان کرونا تبدیل شد و بیماران سایر بخش‌ها را ترخیص کردیم تا همه امکانات بیمارستان در اختیار بیماران مبتلا به کرونا باشد. طبیعتا چنین مسئله‌ای شرایط کاری همه ما را در بیمارستان مسیح دانشوری تحت تأثیر قرار می‌دهد. برای مثال، در واحد آزمایشگاه و تا پیش از این فقط دو شیفت کاری صبح و بعد از ظهر پیش‌بینی شده بود، ولی الان آزمایشگاه ما ۲۴ ساعته در حال فعالیت است.

وضعیت به گونه‌ای بود که بسیاری از همکاران من در دو روز اول از محل کار خودشان هم خارج نشده بودند. البته در روز‌های اول شیوع بیماری با مشکلاتی مواجه بودیم که عمده آن به دلیل ارجاع فراوان نمونه به آزمایشگاه بود، ولی الان رفته‌رفته در حال تطبیق‌دادن خودمان با وضعیت هستیم.

نمی‌گویم مشکلات الان کاملا برطرف شده، ولی اوضاع حداقل در واحد آزمایشگاه تحت کنترل است. او همچنین درباره روحیه کادر درمانی این بیمارستان می‌گوید: تجریه کار در این چند روز در کنار کادر درمانی بیمارستان مسیح دانشوری واقعا شگفت‌انگیز بود. از روز اول وقتی این اتفاق در ایران رخ داد، همکاران اهمیت مسئله را درک کردند و همه با وجدان کاری بالا در محل کار حاضر شدند.

از پرستاران بیمارستان که با همه وجود زحمت می‌کشند تا سطوح بالاتر بیمارستان، روحیه درخشان همکاری در میان همکاران دیده می‌شود که بسیار برای من روحیه‌بخش است. حتی اتفاقات افتاده برای دو نفر از کادر درمانی هم ذره‌ای در اراده همکاران من خلل ایجاد نکرده است و من حتی یک مورد ابراز عدم رضایت یا سر باززدن از کار را در این روز‌ها ندیدم.

من از همه دوستان و همکارانی که در این مدت سعی کردند به ما و سایر کادر درمانی بیمارستان روحیه دهند، هم تشکر می‌کنم. پیام‌های زیادی دریافت کردیم که به ما امید داده می‌شود و این یکی از بهترین اتفاقات این چند روز اخیر برای من بود.

آنچه در فیروز‌گر می‌گذرد
اگرچه بیمارستان مسیح دانشوری به دلیل ماهیت مأموریتی‌اش آمادگی لازم برای مبارزه با کرونا را داشت؛ ولی با گسترش بیماری در ایران بیمارستان‌های دیگری که تجهیزات کافی برای این مسئله را نداشتند، هم درگیر ماجرا شدند. بیمارستان فیروزگر یکی از این بیمارستان‌هاست که این روز‌ها بیمارانی با علائم کرونا به آن مراجعه می‌کنند.

یکی از دانشجویان پزشکی که در کادر درمان بیمارستان فیروزگر مشغول به خدمت است، روایتی از اوضاع این بیمارستان از نخستین روزی که به صورت رسمی شیوع کرونا در ایران اعلام شد، در اختیار ما قرار داده که در ادامه می‌خوانیم:

روز چهارشنبه هفته گذشته یک بیمار با علائم تنفسی حاد و مشکوک به کرونا به بیمارستان ما مراجعه کرد که با توجه به ترند‌بودن اخبار کرونا در آن روز تست کرونا از این بیمار به عمل آمد و نتیجه تست در روز پنجشنبه مثبت اعلام شد و عصر همان روز بیمار به بیمارستان شهدای یافت‌آباد منتقل شد. اولین جلسه برای تیم پزشکی در بیمارستان در صبح شنبه و سه روز بعد از شیوع بیماری در ایران گذاشته شد.

در بیمارستان‌ها هر صبح یک جلسه «مورنینگ ریپورت» برگزار می‌شود و در آن کادر درمانی درباره بیمار‌هایی که در شب قبل پذیرش کرده‌اند و شرایط‌شان توضیح می‌دهند. این جلسه در صبح شنبه برای ما برگزار نشد و با تأخیری در همان روز جلسه‌ای برای ما با حضور استادان برگزار شد تا سیاست‌های ما در قبال پذیرش بیماران مبتلا به کرونا عنوان شد.

در این جلسه اعلام شد که بیمارستان شهدای یافت‌آباد به‌عنوان مرکز اصلی پذیرش و درمان بیماران کرونایی در حال پر‌شدن است. بیمارستان معین بعدی بیمارستان فیروز‌آبادی است و البته به بیمارستان ما هم ابلاغ شده که شما باید آمادگی مبارزه با کرونا را داشته باشید. همچنین گفتند که بخشی را در بیمارستان به‌عنوان اورژانس کرونا تخلیه کردند و هر بیماری با علائم کرونا در بیمارستان باید به آنجا انتقال پیدا کند و به اورژانس اصلی بیمارستان نروند.

استادان گفتند که کیت‌های مخصوص خریداری شده و در بیمارستان موجود است تا فرایند تشخیص به‌خوبی انجام شود. وقتی صحبت از کیت‌های تشخیص شد، کادر درمانی درباره تجهیزات تیم پزشکی در این بخش سؤال کردند. اولین چیزی که به ما گفتند، این بود که ماسک N۹۵ برای کادر درمان نیاز نیست و می‌توانند از همین ماسک‌های معمولی استفاده کنند.

اگر با بیماری در تماس هستید که علائم مشکوک به کرونا دارد، نهایتا از دو ماسک معمولی استفاده کنید و بین این دو ماسک یک گاز استریل مرطوب قرار دهید. مدام تأکید استادان بر این بود که این ویروس از طریق هوا منتقل نمی‌شود و حتی چندان لازم نیست از دستکش استفاده کنید و فقط کافی است مدام دست‌های‌تان را خوب و درست بشویید.

نکته بعدی این بود که برای رزیدنت‌ها شیفت‌های ۱۲‌ساعته تعریف کردند که آن‌ها باید بعد از معاینه بیماران کرونایی به بخش بروند و کار روتین خودشان را انجام دهند. طبیعتا این موضوع هم توان کادر درمان را می‌گیرد و هم اینکه ممکن است موجب انتقال بیماری شود.

پیشنهاد شد که بیمارستان از پذیرش بیماران عفونی با علائمی غیر از کرونا خودداری کند که استادان در پاسخ گفتند وقتی تعداد بیماران کرونایی این بیمارستان زیاد شود، مردم خودشان به بیمارستان مراجعه نمی‌کنند و بخش خلوت‌تر می‌شود. چیزی که در‌حال‌حاضر در بیمارستان دیده می‌شود، این است که اکثر بخش‌ها مانند غدد یا کلیه خالی شده و بر تعداد بیماران کرونایی بیمارستان افزوده می‌شود؛ اما موضوعی که ما به‌عنوان کادر درمان با آن مواجه هستیم، این است که جواب تست‌های بیماران را اعلام نمی‌کنند، از ما مخفی می‌کنند و به ما اطلاع نمی‌دهند. استادان در جریان هستند؛ اما ما دقیقا نمی‌دانیم که آیا بیماری با تست کرونای مثبت در بیمارستان داریم یا نه.