کرونا و ایستگاه‌های پژوهشی قطب جنوب

یکی از معدود مناطقی که هنوز ویروس کرونا به آن نرسیده، قاره قطب جنوب است؛ اما دور بودن این قاره، به معنی امن بودن آن از هر لحاظ نیست، چرا که حتی فضانوردان در ایستگاه بین المللی فضایی هم علاوه بر رعایت جوانب احتیاط پیش از اعزام، شرایط فاصله‌گیری اجتماعی را رعایت می‌کنند.

حدود هفتاد مرکز فعال پژوهشی در قاره قطب جنوب وجود دارد. با در نظر گرفتن اینکه مساحت این قاره از کشور کانادا -یعنی دومین کشور بزرگ از نظر مساحت- بیشتر است، می‌توان دریافت که تراکم این ایستگاه‌ها چقدر کم و دسترسی آن‌ها به هم چقدر دشوار است. در زمستان، حدود هزار نفر و در تابستان، چهار هزار نفر در این ایستگاه‌ها سکونت دارند.

استرالیا با ادعای مالکیت حدود چهل درصد از قاره قطب جنوب، سرمایه گذاری عظیم روی پروژه‌های پژوهشی در این قاره انجام داده است. بر اساس برنامه راهبردی ده ساله پژوهشی استرالیا در قاره قطب جنوب، این کشور تمرکزی ویژه بر تحقیقات در این بخش دارد و یکی از دلایل عمده آن، ارتباط تنگاتنگ اکوسیستم قاره قطب جنوب و استرالیاست.

این کشور در قاره قطب جنوب، چهار ایستگاه دارد و در حال حاضر، ۸۹ نفر از دو کشور استرالیا و نیوزیلند در آن‌ها سکونت دارند که باید شب طولانی زمستانی را در این قاره بگذرانند.

پژوهشگران این مرکز تحقیقات گوناگونی را در زمینه پایش وضعیت جوی، مطالعات جانوری و نیز تعمیرات و نگهداری از تجهیزات این ایستگاه در فصول گرم‌تر انجام می‌دهند. اما با شیوع ویروس کرونا، اوضاع در سال جاری در این مرکز تغییر کرده است.

ساکنان ایستگاه‌های استرالیایی در قطب جنوب، در بهار استرالیا خاک سرزمین اصلی را ترک کردند و عازم ماموریت شدند. در آن زمان هنوز ویروس جدید کرونا کشف نشده و خبری از همه‌گیری آن نبود.

اگر پای این ویروس به قلمرو قطب جنوب باز شود، چه رخ خواهد داد؟ تاثیر این رویداد بر ایستگاه‌های پژوهشی، ویرانگر خواهد بود. هر کدام از این مراکز، تنها یک پزشک دارند و امکانات درمانی آن‌ها هم بسیار محدود است.

اما با توجه با اینکه ساکنان این ایستگاه‌ها قبل از همه‌گیری ویروس کرونا، مناطق زندگی خود را ترک کرده‌اند، به نظر می‌رسد که تا تابستان قطب جنوب و ورود موج جدید پژوهشگران، این مناطق از گزند این ویروس و تاثیرات آن در امان خواهند بود.

با این حال، پیش بینی‌ها حاکی از آن است که ممکن است اجرای بسیاری از پروژه‌ها به تاخیر بیفتد. دلیل این امر هم علاوه بر احتمال شیوع بیماری، به دلایل اقتصادی و صرفه جویی‌های دولت‌ها در برنامه‌های تحقیقاتی خواهد بود.

تاثیر مستقیم این مساله، کاهش تعداد ماموریت‌های پژوهشی خواهد بود، ماموریت‌هایی که عمدتا با هدف شمارش گونه‌های جانوری، از جمله پنگوئن‌ها، مطالعات زمین‌شناسی و مطالعات مربوط با تغییرات اقلیمی صورت می‌گیرد.

افرادی که هم اکنون در ایستگاه‌ها هستند، در حال حاضر از خطر بیماری در امان هستند. نه پروازی به این مقاصد انجام می‌شود، نه محموله‌ای دریایی رهسپار آنجاست و نه قرار است که شخص جدیدی به جمع آن‌ها اضافه شود. آذوقه و غذای برخی از این مراکز، مثل ایستگاه دیویس می‌تواند نیاز ساکنان را به مدت دو سال - در صورت لزوم - فراهم کند و تنها نگرانی آن‌ها از بیماری کووید-۱۹، وضعیت خانواده و دوستانشان در دیگر نقاط جهان است.

امکانات این مراکز هم بسیار خوب است. به عنوان مثال، در ایستگاه دیویس افراد به کتابخانه‌ای بسیار غنی، سینما و امکانات ورزشی کامل دسترسی دارند. بر اساس برنامه از پیش تعیین شده، قرار است که ساکنان فعلی ایستگاه‌های استرالیایی قطب جنوب، در تابستان آینده استرالیا به کشور برگردند، اما در شرایط فعلی هر چیزی ممکن است دستخوش تغییر شود.