چرا شکر خطرناک است؟
میدانم که دربارهی مضرات شکر و خراب شدن دندانها میلیونها بار شنیدهاید، اما این موضوع آنقدر مهم است که ارزش تکرار کردن را دارد. شکر و قند اضافی (مثل ساکاروز و شیرهی ذرت حاوی فروکتوز بالا) در واقع یک بستهبندی کامل از کالری بدون هیچ مواد مغذی است، یعنی مصرف آن فقط و فقط کالری وارد بدن میکند، همین و بس! چیزی که مخصوصا برای کاهش وزن همیشه به دنبال کم کردن آن هستیم. هیچ پروتئینی، حتی هیچ چربی ضروری و ویتامین یا مواد معدنی در شکر وجود ندارد. تصور کنید وقتی ۱۰ تا ۲۰ درصد (شاید هم بیشتر) کالری دریافتی بدن از مصرف شکر باشد دچار مشکلات عمدهای از جمله کمبود مواد مغذی خواهیم شد. از طرفی شکر برای دندانها بسیار مضر است، چون انرژی لازم برای رشدونمو باکتریهای بد دهان را فراهم میکند و محیط را آماده میکند تا به راحتی در دهان ما گشتوگذار کنند.
با پیشرفت امکان کشت نیشکر و تصفیه آن در کشورهای با آب و هوای مناسب، تهیه شکر به عنوان یک ماده ارزشمند وارد صنعت غذا شد که توسعه آن امکان دسترسی عموم مردم به این محصول را فراهم میکرد. شکر تهیه شده از چغندر قند نیز در قرن شانزدهم میلادی توسط فرانتس کارل آخارد؛ دانشمند آلمانی کشف شد و تا سال ۱۷۹۹ میلادی که وی توانست نخستین نان شیرین از این شکر را تهیه کند به عنوان یک کنجکاوی تحقیقاتی مطرح بود. سپس از سال ۱۸۰۱ میلادی، تولید نانهای شیرین به روش صنعتی در پادشاهی پروس (یکی از ایالتهای امپراطوری آلمان) آغاز شد و در فرانسه نیز ناپلئون اول ارزش این اکتشاف را شناخت و به سرعت و در حد گسترده این طرح را در صنعت این کشور توسعه داد.
شکر یا به عبارت بهتر ساکاروز در روده به فروکتوز و گلوکز میشکند که این قندها از طریق خون به اندامهای مختلف میرسد تا سریع به شکل انرژی مصرف یا ذخیره شوند. گرچه گلوکز نیاز مهمی برای اندامهای بدن به خصوص مغز است، اما خوشبختانه این نیاز تنها از طریق شکر برای بدن تامین نمیشود و منابع نشاستهای مانند برنج، سیب زمینی، حبوبات، غلات، سبزیجاتی مانند هویج، آرتیشو، شلغم و... نیز میتوانند این قند را تامین کنند. متاسفانه شکر به رغم طعم دلنشین و شیرین، عوارض فراوانی دارد که از جمله آنها میتوان به ایجاد آکنه، ناباروری، بعضی از سرطان ها، پوکی استخوان و اختلالات کلیوی اشاره کرد.
شکر خطر ابتلا به دیابت نوع دو را افزایش میدهد: مطالعات نشان داده که هر ۱۵۰ کالری شکر مصرف شده توسط فرد، خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ را ۱،۱ درصد افزایش میدهد. با توجه به اینکه شکر میتواند باعث مقاومت به انسولین شود، هیچ تعجب آور نیست که خطر ابتلا به دیابت نوع دو در افرادی که به خوردن نوشیدنیهای سرشار از شکر علاقه دارند، ۸۳ درصد بالاتر از دیگران باشد.
شکر شما را افسرده میکند: تحقیقات نشان داده اند که رژیمهای غذایی سرشار از قندهای تصفیه شده، خطر ابتلا به افسردگیرا تا ۴۰ درصد افزایش میدهد. در واقع مقاومت به انسولین منجر به کاهش سطح دوپامین در بدن شده و خطر ابتلا به افسردگی را بالا میبرد. دوپامین هورمون مرتبط با احساس خوب است.
شکر باعث افزایش ذخیره چربی میشود: فروکتوز باعث ذخیره سازی چربی در اعضای بدن میشود؛ به خصوص در اطراف کبد. این روند خطر ابتلا به بیماریهای کبدی از قبیل: کبد چرب غیر الکلی را افزایش میدهد.
شکر باعث چین و چروکهای پوستی میشود: برای داشتن پوستی شفاف و صاف نیازمند سطح بالای کلاژن هستید. با خوردن قند و شکر زیاد دچار کاهش تولید کلاژن میشوید و به تدریج چین و چروکهای پوستتان را به وضوح میبینید. آکنه نیز یکی دیگر از عوارض مواد خوراکی شیرین است.
۱. شکر نه تنها مواد مغذی به رژیم غذایی اضافه نمیکند بلکه برای دندانها هم مضر است
۲. مصرف شکر سرشار از فروکتوز، منجر به پری کبد میشود
گلوکوز در هر سلول زندهای وجود دارد و حتی اگر ما آن را به رژیم غذایمان اضافه نکنیم بدن آن را میسازد.
فروکتوز متفاوت است و، چون بدن به لحاظ فیزیولوژیکی به آن نیاز ندارد، معمولا آن را تولید نمیکند.
موضوع قابل توجه دربارهی فروکتوز این است که این ماده به مقدار قابل توجهی توسط کبد متابولیزه (دچار سوختوساز) میشود. البته در صورتیکه مقدار کمی مواد خوراکی مثل انواع میوه، مخصوصا بعد از ورزش مصرف کنیم، مشکلی در این رابطه نخواهیم داشت. فروکتوزی که توسط میوهها دریافت میشود به کلیکوژن تبدیل میشود و تا زمانیکه بدن به آن نیاز پیدا کند در کبد ذخیره میشود. در این حالت اگر گلیکوژن اضافی در کبد ذخیره شود (این نارسایی بسیار شایع است) فروکتوز اضافی ناگزیر به چربی تبدیل میشود.
در واقع خوردن مقادیر زیاد شکر به کبد چرب و اقسام مشکلات جدی منجر میشود. مطمئن باشید این فروکتوز اضافی نتیجهی خوردن میوهی زیاد نیست و در اثر خوردن شیرینیهای مصنوعی حاوی شکر بهوجود میآید. دوستان عزیزم در اینباره به یک تغییر بزرگ در رژیم غذایمان نیاز داریم، چون افرادی که سالم و فعال هستند بیش از افراد غیرفعال که رژیم غذایی بدی دارند و کربوهیدرات و کالری بیشتری دریافت میکنند قند میسوزانند و بدنشان ظرفیت دریافت قند بیشتری دارد. پس باید سبک زندگیمان را تغییر دهیم و فعالیت بیشتری داشته باشیم.
۳. ازدیاد فروکتوز در کبد به بیماری کبد چرب منجر میشود
۴. شکر باعث مقاومت به انسولین میشود و بدن را به سمت سندرم متابلیک و دیابت پیش میبرد
یکی از دلایل اختلال در سوختوساز بدن که توسط رژیم غذایی نامناسب ایجاد میشود، توقف فعالیت انسولین است. در این حالت سلولها به سمت مقاومت در برابر انسولین پیش میروند. این مسئله بدن را به سمت انواع بیماریها از جمله سندرم متابولیک، چاقی، بیماریهای قلبی و عروقی و بهویژه دیابت هدایت میکند. بسیاری از مطالعات نشان میدهد که مصرف شکر بهویژه مصرف زیاد آن با مقاومت به انسولین همراه است.
۵. مقاومت به انسولین ممکن است به دیابت نوع ۲ منجر شود
در این مرحله سطح قندخون به سرعت برقوباد بالا میرود و دیابت نوع ۲ در فرد تشخیص داده میشود. با توجه به اینکه شکر میتواند باعث مقاومت به انسولین شود، هیچ تعجبآور نیست که خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ در افرادی که به خوردن نوشیدنیهای سرشار از شکر علاقه دارند، ۸۳ درصد بالاتر از دیگران باشد.
۶. شکر میتواند سرطانزا باشد
۷. باتوجه به تأثیر قند روی هورمونها و مغز، شکر میتواند باعث چاقی شود
۸. شکر دوپامین زیادی در مغز آزاد میکند، بنابراین اعتیادآور است
مشکلی که شکر و سایر تنقلات دارند این است که خیلی بیشتر از سایر مواد غذایی موجود در طبیعت باعث ترشح دوپامین میشوند. به همین دلیل است که افراد مستعد ابتلا به اعتیاد ممکن است به شدت به شکر و سایر تنقلات وابسته شوند. بهتر است «همه چیز در حد اعتدال» باشد. هرچند ممکن است این پیام به مذاق عاشقان هلههوله خوش نیاید، اما دوستان عزیزم متأسفانه تنها راهحل ترک اعتیاد، ترک اعتیاد است.