ماهواره بر ذوالجناح چه ویژگی‌هایی دارد؟

ماهواره بر «ذوالجناح» در حقیقت یک سامانه سه مرحله‌ای دارد، دو مرحله اول آن از سوخت جامد بهره برده و مرحله نهایی آن از سوخت مایع بهره می‌برد. توجه به شکل موشک در زمان تست، مشخص می‌کند که آزمایش انجام شده ماهواره بر ذوالجناح ظاهرا یک مرحله از سه مرحله مورد نظر بوده؛ چراکه در این مرحله سیستم پیشران به مدت ۷۰ ثانیه فعال بوده و توانسته است به ارتفاع ۱۵ کیلومتری نیز برسد.

قدرت یا تراست مرحله اول و دوم این ماهواره که سوخت جامد هستند هر کدام ۷۴ تن بوده که تراست می‌تواند به ۱۰۰ تن برسد. قطر موتور‌های سوخت جامد مرحله اول و دوم در ماهواره بر ذوالجناح که قدرتمندترین پیشران سوخت جامد در کل کشور تا به اینجا است، ۱.۵ متر و قطر مرحله سوم ۱.۲۵ متر است. طول این ماهواره بر در حالت کامل ۲۵.۵ متر و وزن آن نیز ۵۲ تن است و می‌تواند یک ماهواره به وزن ۲۲۰ کیلوگرم یا مجموعه چند پرتابه به وزن نهایی ۲۲۰ کیلوگرم را تا مدار ۵۰۰ کیلومتری زمین برساند.  

یکی از نکات مهم قابل ذکر درباره ماهواره بر «ذوالجناح»، شلیک آن روی پرتابگر متحرک بود و این یعنی محل پرتاب آن صرفا محدود به یک نقطه مشخص همچون محدوده استان سمنان به عنوان یکی از پایگاه‌های اصلی پرتاب فضایی کشور نخواهد بود. ذوالجناح می‌تواند از نقاط دیگر کشور به ویژه منطقه جنوب شرق و سواحل مکران نیز پرتاب شود.

 

نکته دیگر این است که این ماهواره بر از موتور مشابه در دو مرحله اول خود استفاده می کند؛ این به این معناست که پیشران دو مرحله اول ذوالجناح از نظر طول و قطر مشابه بوده و فقط نازل مرحله دوم متفاوت با مرحله اول و متناسب با ارتفاع عملیاتی مربوط طراحی شده است.

سیداحمد حسینی سخنگوی وزارت دفاع به ویژگی‌های ماهواره بر ذوالجناح اشاره کرد و گفت: «از ویژگی‌های ذوالجناح این است که نیازی به پایگاه پرتاب ثابت ندارد و می‌تواند به صورت متحرک پرتاب شود. امروز بحث منظومه‌سازی با استفاده از ماهواره‌های سبک بسیار متداول است، منظومه سازی در فضا لازمه‌اش این است که از زوایای میل مداری متفاوت بتوانیم پرتاب را انجام دهیم که این کار با ذوالجناح امکان پذیر است. موتور‌های سرمازا را در صنایع داخلی دنبال می‌کنیم و در آینده هم موتور بهمن را برای تناژ‌های بالای موتور سرمازا خواهیم داشت.»

این مقام مسئول معتقد است که «این ماهواره بر سه مرحله‌ای که از نظر ویژگی‌های فنی قابل رقابت با ماهواره بر‌های روز دنیا است، دارای دو مرحله پیشرانش جامد و یک مرحله با پیشرانش مایع است و توانایی حمل ماهواره تا وزن ۲۲۰ کیلو گرم در مدار ۵۰۰ کیلو متری را داراست. از مهم‌ترین دستاور‌های این آزمایش فضایی، دستیابی به قدرتمندترین موتور سوخت جامد کشور با تراست بیش از ۷۵۰ تن و صحه گذاری سایر فناوری‌های جدید به کار رفته در این محصول است.»

حسینی تصریح کرد: این ماهواره‌بر پس از تست‌های تحقیقاتی و تثبیت فناوری، آمادگی قرار دادن ماهواره‌های عملیاتی را در مدار خواهد داشت و از ویژگی‌های اصلی آن، کاهش هزینه‌ها و افزایش سرعت دستیابی به اهداف بوده و با توجه به قابلیت پرتاب از سکوی متحرک، امکان قرار دادن ماهواره در مدار خورشید آهنگ فراهم می‌شود که قابلیت‌های خاصی برای ماهواره سنجشی به ارمغان می‌آورد. در این ماهواره بر، قدرتمندترین موتور سوخت جامد کشورمان مورد استفاده قرار گرفته است.

وی افزود: با این پرتاب به قوی‌ترین موتور سوخت جامد در حوزه فضایی دست پیدا کردیم؛ مرحله اول و دوم این ماهواره بر سوخت جامد است و مرحله سوم سوخت مایع است. سوخت جامد عمدتا در مراحل اول پرواز ماهواره‌بر استفاده می‌شود چراکه انرژی زیادی را در یک بازه زمانی کم به ما می‌دهد. در مرحله یک ماهواره‌بر ماهواره بر ذوالجناح حدود ۷۰ ثانیه عملکرد دارد و ما را به ارتفاع ۱۵ کیلومتری می‌رساند و در این ارتفاع بوستر جدا می‌شود.

از کاربرد‌های دیگر این ماهواره بر می‌توان به «اولین ماهواره‌بر ایرانی با سوخت جامد در مرحله اول»، «اولین ماهواره‌بر با دو پیشران مشابه در مراحل اول و دوم»، «دومین ماهواره‌بر سه مرحله‌ای کشور»، «دومین ماهواره‌بر ترکیبی کشور»، «دومین ماهواره‌بر رده وزن محموله بالاتر از ۲۰۰ کیلوگرم»، «دومین ماهواره‌بر بدون نیاز به سکوی ثابت و در نتیجه به سادگی قابل پرتاب از عرض‌های جغرافیایی تا جنوب کشور»، «دارای قوی‌ترین پیشران سوخت جامد رسانه‌ای شده ساخت کشور»، «۴ برابر کردن توان حمل محموله نسبت به سفیر-۱ با دو برابر شدن وزن ماهواره‌بر» و «استفاده از مرحله دوم سفیر-۱ به عنوان مرحله سوم که در ۱۲ سال گذشته به خوبی آزمایش و تثبیت شده و چندین مأموریت کاملاً موفق را در کارنامه خود دارد» اشاره کرد.