آیزاک آسیموف، پادشاه علم و تخیل

فرادید | اگر شما هم از طرفداران دنیای علم باشید، حتما نام نویسنده‌ی کتاب‌های خاطره انگیز آیزاک آسیموف را به خاطر دارید. نویسنده‌ای که با کتابچه‌های علمی‌اش در مورد چیز‌های مختلف جهان، بسیاری از نوجوانان را شیفته‌ی دنیای علم و تخیل کرد.

آیزاک آسیموف، نویسنده‌ی نامدار داستان‌های علمی تخیلی و وحشت در ۲ ژانویه ۱۹۲۰ در روسیه متولد شد. او در کنار آرتور سی کلارک و رابرت هاین لاین، یکی از سه غول گونه‌ی علمی - تخیلی شناخته می‌شود. آسیموف در طول زندگی‌اش نزدیک به ۵۰۰ کتاب و ۹۰ هزار نامه و کارت پستال برای مخاطبانش نوشت.

آسیموف کسی بود که واژه‌ی «رباتیک» را پیش از همگان ابداع کرد و در سال ۱۹۶۴ در مقاله‌ای پیش‌بینی‌هایش را در مورد جهان در ۵۰ سال آینده تشریح نمود. امکان ارتباط تصویری از طریق تلفن، تلویزیون‌های صفحه تخت که به دیوار آویخته شوند، غذاساز و قهوه ساز و اتومبیل‌هایی که توسط ربات هدایت شوند از جمله پیش بینی‌های وی بودند.

شهرت آسیموف بیشتر به خاطر مجموعه‌ی هفت جلدی «امپراتوری کهکشانها» (بنیاد کهکشانی) است که از مشهورترین سری داستان‌های علمی تخیلی به شمار می‌رود. او برای این کتاب‌ها جایزه‌ی معتبر هوگو را دریافت کرد. در سال ۱۹۶۶ این مجموعه به عنوان «بهترین مجموعه تمام دوران ها» شناخته شد. «خورشید عریان»، «برجیس را بخر»، و «اقیانوس زهره» عنوان برخی از آثار اوست.

«آیزاک آسیموف» بیش از هر چیز به دلیل خلق رمان‌های «علمی تخیلی» همچون مجموعه‌های «بنیاد» و «ربات» شناخته می‌شود، اما این نویسنده‌ی توانا و پرکار همچنین صد‌ها اثر دیگر از جمله داستان‌های معمایی، داستان‌های کوتاه، راهنما‌های علمی، مقاله‌ها و حتی یک کتاب طنزآمیز را به رشته‌ی تحریر درآورده است. علاوه بر این، او در ساخت مجموعه‌ی «پیشتازان فضا» (Star Trek) نیز به عنوان مشاور علمی با عوامل سازنده همکاری داشت. در این مطلب قصد داریم حقایقی جالب را درباره‌ی زندگی این نویسنده‌ی پیشگام آمریکایی با هم مرور کنیم.

«آسیموف» در دهه‌ی ۱۹۵۰، مجموعه‌ای متشکل از ۶ رمان علمی تخیلی برای کودکان نوشت و در آن‌ها از نام مستعار «پال فرنچ» استفاده کرد. این کتاب‌ها که مجموعه‌ی Lucky Starr نام گرفتند، به ماجراجویی‌های شخصیتی به نام «دیوید لاکی استار» در سراسر منظومه‌ی شمسی می‌پردازند. از آن جایی که ناشر امیدوار بود این مجموعه را به یک سریال تلویزیونی تبدیل کند، «آسیموف» از نام مستعار استفاده کرد تا در صورتی که اقتباس تلویزیونی خوب از آب درنیامد، وجهه و نام واقعی او آسیبی نبیند! اما در نهایت، آن سریال تلویزیونی هیچ وقت به وجود نیامد، و اکنون روی برخی از کتاب‌های مجموعه‌ی Lucky Starr، هم نام «پال فرنچ» به چشم می‌خورد و هم «آیزاک آسیموف».

«آسیموف» در سال ۱۹۶۶ مقاله‌ای انتقادی نوشت و در آن بیان کرد که فیلم‌ها و سریال‌های علمی تخیلی در آن زمان-از جمله Star Trek-دقت چندانی در به تصویر کشیدن جهان علمی تخیلی نداشتند. خالق «پیشتازان فضا»، «جین رودنبری» نامه‌ای به «آسیموف» نوشت و از خودش و برنامه اش دفاع کرد. «رودنبری» پس از اذعان به این که خودش یکی از طرفداران سرسخت آثار «آسیموف» بوده، توضیح داد که عوامل سازنده‌ی «پیشتازان فضا» از چندین مشاور علمی استفاده می‌کردند تا از صحت موضوعات علمی اطمینان حاصل کنند. او نامه‌ی خود را با این گفتن این نکته به پایان رساند که Star Trek طیفی جدید از مخاطبین را به طرفداران داستان‌های علمی تخیلی تبدیل خواهد کرد؛ مخاطبینی که کتاب‌های «آسیموف» را نیز خواهند خرید.

پس از این نامه، رابطه‌ای دوستانه میان این دو شکل گرفت و «آسیموف» به طرفدار مجموعه‌ی «پیشتازان فضا» تبدیل شد. او به عنوان مشاور علمی با این مجوعه همکاری کرد و چند طرح داستانی و همچنین چند پیشنهاد درباره‌ی شخصیت پردازی را با «رودنبری» در میان گذاشت. «رودنبری» بعد‌ها تلاش کرد فیلمی اقتباسی را یکی از رمان‌های «آسیموف» به نام «من ربات هستم» بسازد، اما موفق به انجام این کار نشد؛ هم «رودنبری» و هم «آسیموف» حدود یک دهه قبل از شروع ساخت فیلم اقتباسیِ موفقِ «من ربات هستم» با بازی «ویل اسمیت»، از دنیا رفته بودند.

نویسنده‌ای اهل چک به نام «کارل چاپک»، واژه‌ی «ربات» را اولین بار در نمایشنامه‌ی خود در سال ۱۹۲۱ به مخاطبین معرفی کرد. این کلمه که از واژه‌ای متعلق به زبان‌های اسلاوی به معنی «برده» مشتق شده بود، ماشین‌های انسان نمایی را توصیف می‌کرد که در خط مونتاژ کارخانه‌ها کار می‌کردند. اما در سال ۱۹۴۱ «آسیموف» با داستان کوتاه خود به نام «دروغگو»، به اولین شخصی تبدیل شد که از کلمه‌ی «رباتیک» استفاده می‌کرد؛ کلمه‌ای که به تکنولوژی‌های به کار رفته در ربات‌ها اشاره دارد.

یک سال بعد، او داستان کوتاه دیگری را با نام «حیله» نوشت و در آن، «قوانین سه گانه‌ی رباتیک» را برای مخاطبین تشریح کرد. طبق این قوانین، یک ربات نمی‌تواند به انسان‌ها صدمه بزند، باید مطیع آن‌ها باشد، و همچنین باید از خودش مراقبت کند البته تا زمانی که این کار، با دو قانون قبلی در تضاد نباشد.

«آسیموف» در سال ۱۹۷۷ حمله‌ی قلبی را تجربه کرد. او شش سال بعد و در دسامبر سال ۱۹۸۳، یک جراحی قلب را از سر گذارند که در آن، مقداری خون به بدن او انتقال داده شد. اما متأسفانه دکتر‌ها اطلاع نداشتند که خون تزریق شده به «آسیموف»، آلوده به ویروس HIV بوده است. «آسیموف» به این ویروس آلوده و پس از مدتی به ایدز مبتلا شد. او در ۶ آپریل سال ۱۹۹۲ به علت نارسایی قلبی و کلیوی (ناشی از ایدز) چشم از جهان فرو بست.