حکومت سالم سالاری؛ معلولین را دریابید
همانقدر که این روزها دفاع از نژادپرستی و تمسخر رنگ پوست افراد پذیرفته شده نیست، یا حرفهایی علیه زنان را نادرست میدانیم، باید بدانیم که معلولیتهراسی و سالمسالاری هم کم از اینها ندارد و روی زندگی خیلیها که فقط با ما متفاوتند اثر بدی میگذارد.
خیلیهایمان با مفاهیمی مثل نژادپرستی، جنسیتزدگی و مردسالاری آشنا هستیم، اما تا به حال چقدر درباره معلولهراسی یا سالمسالاری شنیدهاید؟
مفهومی که هر فرد بدون معلولیتی را از یک فرد دارای معلولیت، فردی بهتر و باارزشتر جلوه میدهد و در نهایت جامعه را به این نتیجه میرساند که زندگی افراد سالم ارزش و اهمیت بیشتری دارد. شاید برهمین اساس است که وقتی بحثی مثل غربالگری و سقط جنین معلول مطرح شد؛ امکانی که به افراد اجازه میدهد از معلولیت فرزندشان اطلاع پیدا کنند، عدهای با تندترین جملات درباره افراد دارای معلولیت حرف زدند.
اصلاً بهتر است بنشینیم پای حرف کسانی که خودشان یا یکی از اعضای خانوادهشان معلولیت دارد و بارها همین جملات بیرحمانه را شنیدهاند، جملاتی که مصداق کامل معلولیتهراسیاند.
نازنین نابینا متولد شده است و برادر بزرگترش هم نابیناست. مادرشان خاطرات زیادی از به دنیا آوردن آنها دارد، خاطراتی تلخ و باورنکردنی. تقریباً هر کسی که به مادرش میرسید میگفت چطور تو که یک پسر نابینا داشتی باز بچهدار شدی؟
حسین معلولیت جسمی حرکتی دارد و بارها همین جملات را شنیده. شاید برای همین است که این روزها بیشتر دوستانش را از بین افراد دارای معلولیت انتخاب میکند: «یکی از دوستانم گفت اگر میدانستی زندگی به این سختی خواهی داشت دلت میخواست به دنیا نمیآمدی؟ جواب دادم از کجا میدانی که من الان خوشحالتر از تو نیستم و زندگی بدی دارم؟
حسین میگوید: «من از خیلیها موقعیت شغلی و جایگاه اجتماعیام بالاتر است، اما وقتی در خیابان با عصا راه میروم بعضی مردم وقتی به من میرسند، سرشان را رو به آسمان میگیرند و با صدای بلند خدا را شکر میکنند.»
الهام یوسفیان، فارغالتحصیل مقطع دکترای حقوق از دانشگاه شهید بهشتی تهران، پژوهشگر و فعال حقوق افراد دارای معلولیت که خودش هم نابیناست در این باره میگوید: «کسی که باردار است حق دارد اگر بخواهد از وضعیت معلولیت جنینش مطلع شود و پزشک باید به او توضیح دهد که در هر مرحلهای اگر آزمایشها را انجام دهد با چه شرایطی مواجه میشود تا فرد درباره وضعیت جنین به نتیجه برسد و تصمیم بگیرد چه کاری میخواهد انجام دهد؛ بنابراین اینجا اصلاً مسأله من مخالفت با بحث غربالگری و سقط کودک دارای معلولیت نیست. این موضوع باید براساس آگاهی فرد باشد.
به گفته الهام یوسفیان کسانی که با معلولیتهراسی مبارزه میکنند معتقدند افراد زیادی در دنیا با تفاوتهایی آشکار در کنار یکدیگر زندگی میکنند. عدهای نمیتوانند ببینند یا بشنوند یا نمیتوانند راه بروند، اما اینها هیچکدام باعث ناتوانی نیست و آنچه باعث ناتوانی افراد میشود، موضوع آماده نبودن جامعه است. نگاههای مردم است که باعث ناتوانی افراد دارای معلولیت میشود.
الهام یوسفیان میگوید: «شاید همین ۴۰ سال پیش اگر کسی از مادرم میپرسید که دختری که در بطن خود داری، نابیناست و آیا میخواهی به دنیایش بیاوری یا نه؟ مادرم جواب میداد نه. برای اینکه نمیتوانست تصور کند یک دختر نابینا چطور میتواند زندگی کند.
او تأکید میکند همانطور که جنسیتزدگی وجود دارد، معلولیتهراسی هم وجود دارد و جملاتی مثل اینکه کاش معلولی به دنیا نمیآمد، چون بار سنگینی برای جامعه است، از مصادیق این نوع تفکر است. یک لحظه فکر کنید این جملات چه اثری بر فرد دارای معلولیت و خانوادهاش میگذارد و چقدر آنها را ناامید میکند.
همانقدر که این روزها دفاع از نژادپرستی و تمسخر رنگ پوست افراد پذیرفته شده نیست، یا حرفهایی علیه زنان را نادرست میدانیم، باید بدانیم که معلولیتهراسی و سالمسالاری هم کم از اینها ندارد و روی زندگی خیلیها که فقط با ما متفاوتند اثر بدی میگذارد.»