گلستان آب ندارد!

زهره افشار | هرچند تصور کم آبی در استان همیشه سبز گلستان کمی دور از انتظار بود، اما کاهش حدود ۴۰ درصدی بارش در این استان مهر تأییدی بر پیش‌بینی‌های قبلی مبنی بر وقوع خشکسالی شدید در این استان زد.

طی روز‌های گذشته کمبود شدید بارش در این خطه سبز در کنار افزایش دمای بی‌سابقه و قطعی‌های مکرر برق شرایط سختی را برای مردم این استان رقم زده است. حالا مردم نه تنها در ۱۳۰ روستای استان بلکه در ۳ شهر آن از جمله گرگان به عنوان مرکز استان برای رفع عطش روزانه باید منتظر رسیدن آب با تانکر باشند.

از سوی دیگر بخش کشاورزی هم تحت تأثیر خشکسالی حال خوبی ندارد. ده‌ها هزار هکتار از اراضی زیر کشت گندم و جو استان به دلیل کم آبی اصلاً قابلیت برداشت ندارد و این مسأله مشکل کشاورزان را دوچندان کرده و معیشت شان را با، اما و اگر روبه‌رو کرده است.

«احد وظیفه» رئیس مرکز ملی خشکسالی می‌گوید: در سال زراعی جاری تا روز چهاردهم تیرماه جاری ۲۴۹.۴ میلیمتر بارش در پهنه استان گلستان آمده و این در حالی است که در شرایط نرمال گلستان در این بازه زمانی می‌بایست ۴۰۳.۹ میلیمتر بارش دریافت می‌کرد که این بدان معنی است که استان با کمبود بارش ۴۸.۳ درصدی روبه‌رو است.

وی تأکید می‌کند بررسی‌ها نشان می‌دهد تاکنون فقط ۵۴.۱ درصد آب برای همه بخش‌های استان از جمله شرب تأمین شده که عدد نگران‌کننده‌ای است.

البته در استان گلستان معمولاً بارش‌هایی در شهریور و قبل از پایان سال زراعی رخ می‌دهد، اما با وجود این پیش‌بینی می‌شود با احتساب آن بارش‌ها ۷۰ درصد نیاز استان تأمین شود. به گفته وظیفه این ارقام تأیید می‌کند که گلستان هم با خشکسالی شدید هواشناسی و هم خشکسالی کشاورزی روبه‌رو است و این هشداری است برای برنامه ریزان تأمین آب شرب استان و البته بخش کشاورزی تا به‌گونه‌ای عمل کنند تا مردم کمتر از این بابت آسیب ببینند.

در همین حال «سید رضا قادری» مدیرکل مدیریت بحران استان گلستان هم می‌گوید: به دنبال کاهش شدید بارش در استان ذخیره آبخوان‌ها حدود ۱۸ درصد کاهش یافته و به نگرانی برای تأمین آب دامن زده است.

از سوی دیگر ذخیره برف کوه‌های استان که معمولاً تا پایان خرداد وجود داشت امسال به علت کمبود بارش برف در اردیبهشت صفر شد و این عاملی شده که به کاهش آورد آب رودخانه‌ها دامن زده است. وی می‌افزاید همچنین ما امسال با تنش دمایی در استان مواجه هستیم.

روز دوشنبه ۱۴ تیرماه دما در شهر گنبد به ۵۰.۲ درجه سانتیگراد رسید که چنین دمایی در ۳۰ سال گذشته در این شهر بی‌سابقه بوده است. این واقعیت‌های تلخ در کنار لزوم مصرف آب بیشتر برای رعایت مسائل بهداشتی کرونایی عرصه را بر مردم گلستان تنگ کرده است.

مردم از یک‌سو با قطعی برق مواجه هستند و از سوی دیگر مردم بیش از یکصد روستا و سه شهر گرگان، آزاد شهر و گنبد با جیره‌بندی آب مواجه شده‌اند. البته مدیریت بحران سعی کرده برای تأمین آب مورد نیاز بیمارستان‌ها از جمله بیمارستان صیاد شیرازی اقدام به آبرسانی با تانکر کند تا خدای ناکرده بیماران از این بابت مشکلی متوجه‌شان نشود.

با بررسی‌هایی که انجام دادیم، آب برخی چاه‌ها که مصارف غیرشرب داشت، اما قابلیت شرب را داشت به چرخه آب مصرفی شهر‌ها وارد کرده‌ایم تا بتوانیم با کمک مردم ماه‌های گرم پیش‌رو را بگذرانیم. وی خاطرنشان می‌کند اگر وضعیت خشکسالی استان به صورت شفاف و صادقانه به مردم گفته شود قطعاً مردم شرایط را بیشتر درک خواهند کرد و همکاری بیشتری در مدیریت مصرف آب خواهند داشت.

آبرسانی به ۳ شهر و ۱۳۰ روستا توسط تانکر

در همین حال «داوود احمدی نصرآبادی» معاون بهره‌برداری توسعه آب شرکت آب و فاضلاب استان گلستان هم می‌گوید: امسال شرایط بسیار سختی پیش‌روی ما و مردم است، ولی ما تلاش خود را خواهیم کرد تا مردم کمترین دغدغه را داشته باشند و البته از آن‌ها نیز تقاضا داریم با صرفه جویی و مصرف آب، ما را در این راه کمک کنند.

وی توضیح می‌دهد که ۹۸ درصد آب شرب استان از منابع زیرزمینی چاه‌ها تأمین می‌شود که امسال سطح آب‌های زیرزمینی به‌شدت کاهش داشته است. به گفته وی به عنوان مثال در حوزه گرگانرود، سطح آب‌های زیرزمینی حدود ۵۰ درصد کاهش داشته است و از سوی دیگر ذخیره آب مخازن سد‌ها هم تقریباً نصف شده است.

از ۳۵ هزار حلقه چاه آب مجاز و غیرمجاز استان ۶۰۰ حلقه چاه آب شرب را تامین می‌کنند. وی تصریح می‌کند ما به عنوان توزیع‌کننده آب مشکلاتی را برای تأمین آب در شهر‌های گرگان، آزاد شهر و گنبد داریم که موجب شده بخش‌هایی از این شهر‌ها که در ارتفاعات هستند با تانکر آبرسانی شود.

وی توضیح داد برای تأمین آب شرب مردم شهر گرگان مقدار آب مورد نیاز ۱۷۵۰ لیتر در ثانیه است و این در حالی است که ما تنها ۱۲۸۰ لیتر در ثانیه در اختیار داریم به همین جهت شب‌ها فشار را کم می‌کنیم تا در روز قطعی آب نداشته باشیم، ولی به هر جهت در بخش‌هایی با افت شدید مواجه هستیم که آن‌ها را نیز به کمک تانکر آبرسانی می‌کنیم.

وی تأکید می‌کند مردم به هیچ‌وجه نگران کمبود آب در بیمارستان‌ها نباشند چراکه اهتمام ویژه‌ای در این خصوص داریم. وی خرید آب از چاه‌های بخش خصوصی برای تأمین آب شرب را یکی از برنامه‌های کوتاه‌مدت آبفا برای تأمین آب شرب برشمرد.

وی همچنین در مورد آبرسانی با تانکر در روستا‌ها گفت: متأسفانه ما در گرگان ۷۴ روستا را در همه ایام سال با تانکر آبرسانی می‌کنیم که در فصل گرما این تعداد افزایش می‌یابد و در حال حاضر نیز این تعداد به حدود ۱۳۰ روستا رسیده است.

وی خاطرنشان می‌کند اگر مردم گلستان تنها ۱۰ تا ۱۵ درصد مصرف آب را مدیریت کنند می‌توان با کمترین کمبود ماه‌های گرم را پشت‌سر گذاشت. وی تأکید می‌کند یکی از بهترین راهکار‌ها کاهش زمان استحمام است و دیگری استفاده از تجهیزات کاهنده در شیرآلات کاری که قبلاً برخی با بستن جوراب بر سر شیر آب و به صورت سنتی انجام می‌دادند.

بخش کشاورزی گلستان نیز امسال بابت خشکسالی شدید آسیب جدی دیده و معیشت کشاورزان به خطر افتاده است. «محمدرضا عباسی» معاون بهبود تولیدات گیاهی جهاد کشاورزی گلستان به «ایران» می‌گوید: درحالی که پیش‌بینی‌ها حکایت از یک میلیون و ۱۲۶ هزار تن تولید گندم می‌داد، اما متأسفانه تولید گندم فراتر از ۹۰۰ هزار تن نخواهد رفت.

شرایط خشکسالی به گونه‌ای بوده که ۸۰ هزار هکتار از اراضی زیر کشت گندم استان اصلاً قابلیت برداشت ندارد و در مورد جو از ۷۵ هزار سطح زیرکشت ۳۶ هزار هکتار غیر قابل برداشت است.

وی تأکید می‌کند کشاورزی گلستان امسال علاوه بر خشکسالی تنش سرمازدگی را نیز تحمل کرده است به گونه‌ای که ۴۵ روز دمای زیر صفر داشتیم که در ۳۰ سال اخیر بی‌سابقه بوده است. وی تأکید می‌کند با توجه به ادامه خشکسالی ما نگران کشت پاییزه استان هستیم.

منبع: روزنامه ایران