فرشته طائرپور؛ مادر سینمای کودک و نوجوان

فرشته طائرپور به عنوان تهیه‌کننده و فیلمنامه‌نویس شناخته می‌شد؛ هنرمندی که بیش از سه دهه در سینمای نوپای کودک و نوجوان ایران، جشنواره‌های مهم سینمایی، تهیه و تولید فیلم و فعالیت‌های صنفی و بین‌المللی، نقش آفرینی ممتازی داشت.

کسی که مادرانگی در تمام شئون زندگی اش جاری بود، حالا به غیر از عسل و غزل و علی و مادر نازنین شان و خویشاوندان شان، من، احد صادقی، هنگامه قاضیانی، مریم فروزبخش، افشین هاشمی، شایسته ایرانی و ده‌ها جوان تری که در آن دفتر قدیمی دوست داشتنی رفت و آمد داشتیم، تنها و تنها‌تر می‌شویم. چقدر دردناکه... خسته ام…

خسته به معنای مجروح، واقعاً مجروح از رفتن این همه انسان شریف و نازنین که حقوق بزرگی بر گردن من داشتند که هیچ وقت نتوانستم ادا کنم؛ این‌ها بخشی از نوشته احسان کرمی، مجری، بازیگر و خواننده درباره فرشته طائرپور است؛ هنرمندی که سال‌ها عمر خود را وقفِ سینمای کودک و نوجوان کرد و تلاش بسیاری برای پیشبرد مسایل صنفی سینمای ایران داشت.

فرشته طائرپور در ۱۶ بهمن ۱۳۳۱ در تهران به دنیا آمد. او تحصیلات خود را در رشته ادبیات انگلیسی در مقطع لیسانس به پایان برد. طائرپور مادر سه فرزند به نام‌های غزل، عسل و علی بود که غزل شاکری بازیگر توانای سینما است.

طائرپور به عنوان نویسنده از نوشتن در مجله شروع کرد. او مدتی را به عنوان نویسنده و عضو هیات تحریریه در مجله «زن» مشغول به کار شد و در سال‌های بعد ضمن مدیریت مرکز نگارش ویرایش کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان با گروه‌های کودک و نوجوان شبکه‌های اول و دوم سیما در مقام مشاور و نویسنده همکاری کرد.

طائرپور به دنبال فعالیت ادبی در حوزه کودکان و نوجوانان از ۱۳۶۶ خورشیدی در زمینه سینمای کودک نیز به کار پرداخت و در ۱۳۶۷ خورشیدی نخستین تجربه تهیه کنندگی خود را در فیلم «گلناز» تجربه کرد که بسیار مورد استقبال قرار گرفت و بازیگرانی همچون شهلا ریاحی و غزل شاکری هم در آن حضور داشت.

طائرپور نخستین داور جشنواره فیلم‌های کودکان در جشنواره‌های فرانکفورت، قاهره و حیدرآباد بود. درضمن نخستین سینماگر ایرانی است که در ۵۰ سال گذشته توانسته به عضویت هیات رییسه سازمان بین‌المللی فیلم سازان کودک وابسته به یونسکو (سیفژ) درآید.

او در سال‌های ۱۳۷۹ تا ۱۳۸۱ خورشیدی به عنوان نخستین تهیه‌کننده زن، به عنوان رییس هیات مدیره خانه سینما که بزرگ‌ترین سندیکای صنفی سینماگران ایرانی است، انتخاب و مشغول به کار بود. در ۱۵ مهر ۱۳۸۲ خورشیدی در مراسم تجلیل از «فرشته طائرپور»، این تهیه کننده کودک و نوجوانان از سوی برگزار کنندگان جشنواره «خواهر دلسوز و مهربان سینما» لقب گرفت.

طائرپور تهیه‌کنندگی آثاری، چون «گلنار، خداحافظ دختر شیرازی، آینه‌های روبرو، زن دوم، مدرسه پیرمردها، وقتی همه خواب بودند، نان و شعر، پاتال و آرزو‌های کوچک، نخودی و پسر مریم» را در کارنامه دارد.

این هنرمند همچنین کتاب‌هایی را نوشته و ترجمه کرده است که از جمله آن‌ها می‌توان به ماجرای احمد و سارا، ماجرای احمد و ساعت، زن دوم، پینه‌دوز بداخلاق، آرزوی فیل خاکستری و ماهی تنها اشاره کرد.

طائرپور نخستین داور زن از مجموعه سینمای ایران در بخش مسابقه جشنواره فیلم فجر بود و طی دوران فعالیت‌اش نگاه ویژه‌ای به حضور زنان در عرصه‌های هنری و رشد و اعتلا فکری و فرهنگی کودکان و نوجوانان داشت.

او داوری جشنواره‌های سینمایی بسیاری در داخل و خارج از کشور را بر عهده داشت. همچنین عضو هیات رییسه سازمان بین‌المللی فیلمسازان کودک وابسته به یونسکو (سیفژ) بود و مدتی ریاست هیات مدیره خانه سینما را هم بر عهده داشت.

طائرپور را به فعالیت‌های صنفی‌اش، تلاش‌هایی که برای زندگی بهتر اهالی سینمای ایران می‌کرد و به عشق و علاقه‌اش به کودکان که او را از مهم‌ترین فعالان عرصه سینمای کودک کرده بود، می‌شناختند. اما وجه کم‌تر دیده‌شده او، خلق و نوشتن بود.

از روزگار کار مطبوعاتی در نشریه زن و مدیریت مرکز نگارش ویرایش کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، تا این ۲ دهه اخیر که جدی‌تر برای سینما می‌نوشت؛ چه شخصی‌تر‌ها و دغدغه‌مندترهایی، چون «زن دوم» و «آینه‌های روبه‌رو»، چه کودکانه‌هایی، چون «نخودی» و «خاله قورباغه» که برای این آخری، نخستین نشان سپنتای فیلم‌نامه‌نویسی در عرصه سینمای فانتزی را به دست آورد.

این هنرمند در هفته اول مرداد ۱۴۰۰ به ویروس کرونا مبتلا شد در ۲۶ مرداد چشم از جهان فروبست. در پیام تسلیت اتحادیه تهیه‌کنندگان سینمای ایران که منتشر شده آمده است: سینمای ایران همزمان با روز‌های محرم و در آستانه تاسوعا و عاشورای حسینی به سوگ یکی از بهترین و انسان‌ترین و بزرگ فعال صنفی نشست.

فرشته طائر پور شیرزن کاردان، تهیه‌کننده و فیلمنامه‌نویس و همچون نامش فرشته‌ای برای سینمای ایران بود. تهیه‌کنندگان سینمای ایران درگذشت این مدیر مقتدر و همکار گرانقدر را به آقای منوچهر شاهسواری، خانواده شاکری وطائرپور و خانواده بزرگ سینمای ایران تسلیت گفته، رحمت واسعه و بیکران الهی را برای این بانوی بزرگ طلب می‌کند.