تولد توله‌های یوز «ایران» در روزهای آینده

معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی گفت: پیش بینی می‌شود حدود روز دهم اردیبهشت ماه، توله‌های «ایران»، یوزپلنگ مرکز تکثیر یوز آسیایی پارک ملی توران متولد شوند، بدیهی است یکی دو روز تاخیر و یا تعجیل طبیعی به نظر می‌رسد.

حسن اکبری در این باره اظهار داشت: قبلا بارداری قطعی یوزپلنگ در اسارت را اعلام نکرده بودیم، اما علائم ظاهری نشان از بارداری قطعی یوز ایرانی دارد و امیدواریم زایمان موفقی داشته باشد.

معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست گفت: پیش بینی ما این است که روز شنبه ۱۰ اردیبهشت زایمان اتفاق بیفتد لیکن چنانچه تاخیر جزئی در زایمان داشته باشیم طبیعی است، در حال حاضر کنترل وضعیت یوز با دوربین مداربسته توسط تیم دامپزشکی در جریان است.

اکبری عنوان داشت: در صورت زایمان موفق، این نخستین بار در جهان است که یوز آسیایی به صورت طبیعی در اسارت باردار شده و موفق به دنیا آوردن توله می‌شود.

به گفته اکبری در صورت سالم ماندن توله‌ها، بتوانیم جمعیت یوزپلنگ را در شرایط نیمه اسارت داشته باشیم که کمک بسیار بزرگی به حفظ ژن این گونه در خطر انقراض می‌کند.

وی با شاره به اینکه کمتر از ۲۰ قلاده یوزپلنگ در هفت استان سمنان، کرمان، یزد، خراسان رضوی، خراسان شمالی و خراسان جنوبی که زیستگاه اصلی یوز است تا به امروز مشاهده شده است تصریح کرد: یوز‌ها در هر بارداری دو تا ۶ توله به دنیا می‌آوردند و هر چند این فرایند به نوبه خود برای حفظ این گونه مهم از نظر ژنتیکی بسیار اهمیت دارد، اما در کنار این اقدام، همچنان اولویت کاری سازمان حفاظت محیط زیست برنامه ریزی برای پایش و حفاظت از زیستگاه‌های طبیعی یوز در کشور است.

یوزپلنگ گربه سان ارزشمندی است که به شدت در معرض انقراض قرار دارد، زمانی بیشتر مناطق آفریقا و گستره وسیعی از آسیای مرکزی و شبه قاره هند جولانگاه این حیوان زیبا بود، اما امروزه جمعیت آن به شدت کاهش یافته به طوری که در گونه آسیایی آن فقط در ایران یافت می‌شود از این رو به آن یوزپلنگ ایرانی می‌گویند، البته این مساله هم چندان جای خوشحالی ندارد، چون چندی پیش معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست اعلام کرده بود که وضعیت یوزپلنگ‌های ایرانی بحرانی است، حسن اکبری گفته بود که سرشماری‌ها نشان می‌دهد۲۰ قلاده یوزپلنگ در زیستگاه‌ها وجود دارد.

این آمار زنگ خطری برای نسل یوزپلنگ‌ها است البته چند سالی است سازمان حفاظت محیط زیست با کمک سه یوزپلنگ در اسارت - کوشکی (نر) دلبر و ایران (ماده) - درصدد حفظ این گونه است، اما تجربه در دنیا ثابت کرده که زادآوری یوزپلنگ در اسارت کار بسیار دشواری است و با خطرپذیری بالایی همراه است، سازمان محیط زیست برای حفظ این گونه چند سال تلاش کرد تا تکثیر در اسارت انجام شود از این رو از این یوز‌ها در سایتی در پارک پردیسان تهران نگهداری می‌کرد، اما بعد از گذشت چند سال موفق به توله کِشی نشد، بر این اساس تصمیم بر این شد که یوز‌ها به زادگاه خود یعنی توران در سمنان برگردانده شوند، چون کارشناسان سازمان حفاظت محیط زیست معتقد بودند که باید زادآوری به صورت طبیعی صورت گیرد.

داستان از این قرار است که کوشکی یوزپلنگ نر بهمن ماه ۱۳۸۶ در چهار ماهگی و دلبر یوزپلنگ ماده فروردین ۱۳۹۰ در سه ماهگی به اسارت درآمدند که بعد از این و با توجه به اهمیت حفاظت از این گونه‌های ارزشمند و در خطر انقراض بودن آن‌ها به پارک پردیسان منتقل شدند. بعد از آن در سال ۱۳۹۶ نیز یوزپلنگ ماده دیگری به نام ایران در حالی که هشت ماه داشت و از قاچاقچیان در تهران گرفته شده بود به این دو یوز اضافه شد و راه‌های مختلفی برای زادآوری آن‌ها در پردیسان انجام شد، اما موفقیت آمیز نبود تا اینکه در فروردین ماه سال ۱۳۹۹ مسوولان سازمان محیط زیست تصمیم گرفتند که این یوز‌ها به زادگاه خود در توران سمنان برگردانده شوند که این کار با وجود حواشی بسیار، اما با موفقیت انجام شد.

این انتقال مخالفان و موافقان زیادی داشت و سوال همه این بود که آیا کوشکی، دلبر و ایران موفق به زادآوری می‌شوند؟ به هر حال تلاش‌ها برای باروری یوز‌های ماده به روش طبیعی ادامه داشت، اما بعد از مدتی کارشناسان به این نتیجه رسیدند که سن کوشکی و دلبر برای باروری و زادآوری زیاد است از این رو یوز نر دیگری به نام فیروز که جوان‌تر از کوشکی و برای مدتی در طبیعت تحت نظر کارشناسان بود را با روش‌های کاملا علمی زنده گیری کردند و بعد از آن اقدامات برای نزدیک شدن فیروز و ایران آغاز شد.

همان زمان سازمان حفاظت محیط‌زیست اعلام کرد که با توجه به زمان جفت‌گیری ایران و فیروز (یوز ماده و نر) فکر می‌کنیم که زایمان در تاریخ ۱۰ اردیبهشت رخ دهد.