آشنایی علیزاده با ابتهاج

فرادید | بخش مهمی از موسیقی ایرانی برآمده از جنبشی است که از اواخر دهه 40 در مرکز حفظ اشاعه موسیقی به سرپرستی داریوش صفوت شروع شد. در مجموعه «صد قطعه موسیقی ایرانی که باید شنید» به تاثیرات این جنبش بر موسیقی چاووش و سه دهه پس از آن می پردازیم.

به گزارش فرادید، سال 56 دو گروه در جشن هنر در دستگاه نوا برنامه اجرا می کردند، یکی سنت گرا و دیگری نوگرا. حسین علیزاده (به همراه پرویز مشکاتیان) در آخرین جشن هنر در قالب گروه حفظ و اشاعه فرم تازه ای از دستگاه نوا را ارائه می کرد. صحبت های علیزاده قبل از اجرا با توجه به سن و سال کمش سرو صدایی بر پا کرده بود.

ابتهاج (که پیش از این علیزاده او را از دور می شناخته) پیش از اجرا با لحنی طنز به او گفته است که :«امشب از شما خیلی انتظار داریم!». برنامه به خوبی اجرا شد و همین زمینه دعوت وی به رادیو شد. لطفی البته با گروه شیدا در این سال در جشن هنر حضور داشت. اجرایی سنتی که سالها بعد در قالب آلبوم «چهره به چهره» منتشر شد.

فعالیت علیزاده در رادیو مصادف شد با دوران سربازی وی و به همین دلیل او در هفته تنها یکی دو روز امکان تمرین پیدا می کرد. در همین سال همسر علیزاده به دلیل فعالیت های سیاسی به زندان می افتد. علیزاده قطعه «حصار» را به یاد همسرش در پادگان فرح آباد می سازد. هنوز گروه عارف شکل نگرفته بود لذا علیزاده قطعه را با گروه شیدا تمرین می کرد.

ابتهاج سر یکی از این تمرین ها حاضر می شود و به شدت تحت تاثیر قطعه قرار می گیرد. با این که قطعه بی کلام بود اما ابتهاج درخواست می کند که برای قطعه شعری بسراید. «ای عاشقان ای عاشقان پیمانه ها پر خون کنید» مصرع اول غزلی است که بیژن کامکار آن را بر روی قطعه در گوشه حصار خواند.

اصرار به نوشتن قطعات رزمی و بی کلام از سوی علیزاده به عمد و برای شکستن فضای کلامی این نوع از قطعات صورت می گرفت قطعه سواران دشت امید نیز در همین دوران و به همین شیوه ساخته شد. اما شروع نوآوری های علیزاده به چند سال قبل بر می گشت او در کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان که آن زمان احمدرضا احمدی شاعر مسئولیت آن را به عهده داشت از پیشگامان موسیقی کودک بود. «آواز های کودکان» حاصل همان دوران است.

آنچه در ادامه می شنوید بخش اول قطعه حصار است. بهمن رجبی نوازنده توانای تنبک در این اثر به صورت افتخاری همکاری کرده است. جالب است که بدانید علیزاده در کنسرتی که در دوران سرپرستی محمدرضا لطفی پس از انقلاب بر دانشکده هنر ها زیبا در دانشگاه تهران برگزار می کند، تار قدیمی (یحیی) لطفی را به امانت می گیرد.