عکسهای غیرمجاز
با همهگیرشدن استفاده از اینترنت و پیوند خوردن این فضا با زندگی روزانه مردم، اپلیکیشنهای متعددی به دنیای مجازی ورود پیدا کردند.
کد خبر :
۵۲۱۱۲
بازدید :
۱۸۵۱
آیدا پیغامی | با همهگیرشدن استفاده از اینترنت و پیوند خوردن این فضا با زندگی روزانه مردم، اپلیکیشنهای متعددی به دنیای مجازی ورود پیدا کردند. اپلیکیشنهایی که هر کدام با برنامههای جذابی که به همراه دارند تعداد زیادی از افراد را به عضویت خود درمیآورند.
تنها شانسی که این اپلیکیشنها برای بقا دارند این است که بتوانند همیشه موضوعی جذاب برای ارایه و جلب کاربران داشته باشند. قابلیتهای جدید و نویی که استفاده از آن شاید برای همیشه رشته اتصال تعدادی از انسانها را با دنیای واقعی پاره کند.
اینستاگرام یکی از برنامههایی است که با وجود اینکه حدود هشتسال از تولدش میگذرد هنوز هم تعداد بسیار زیادی از افراد را هر روز به خود جذب میکند. استفاده از این برنامه در کشور ما هم مورد استقبال بسیار زیادی از افراد قرار گرفته است. تا جایی که بسیاری از افراد در فضای اینستاگرام شغلی برای خودشان پیدا کردهاند.
با گسترش فضای مجازی و ظهور و بروز اپلیکیشنهای متفاوت و فعالیت کاربران با هر رده سنی از این اپلیکیشنها و همینطور عدم نظارت دقیق بر فعالیت کاربران در فضای مجازی جرمهای مختلفی که شاید تا چند سال گذشته اسم و آگاهی از آن نبود، به وجود آمد.
یکی از اعمالی که بسیاری از کاربرانی که تعداد بالای دنبالکننده هم دارند در اینستاگرام انجام میدهند، کار خیر و جمع کردن مبالغی برای کمک به نیازمندان است. تا به اینجای کار پای هیچ جرمی در میان نیست، اما نوع فعالیت این افراد بدون آگاهی از چگونگی انجام کار خیر شکبرانگیز است.
بسیاری از این افراد با دادن شمارهحسابهای شخصی اقدام به جمعآوری مبالغ بسیار بالایی از مردم میکنند. مهمتر از این موضوع انتشار تصاویر از افراد نیازمند است که هر قدر وضع فرد نیازمند بدتر باشد، کاربر اینستاگرام میتواند افراد بسیار زیادی را برای جمعآوری مبالغ جذب کند.
تعدادی از این کاربران هرازگاهی به بهانه انجام کار خیر به شهرهای محروم کشور سفر میکنند و با دوربین گوشیهای همراه خود به دنبال افراد نیازمند میگردند. وقتی فرد نیازمند را پیدا میکنند، از او عکس و فیلم میگیرند و در صفحه شخصی خود به نمایش میگذارند و مبلغی را تعیین میکنند و از دیگران میخواهند تا هر قدر که در توانشان است به کودکی یا آدم بزرگی که تصویرش در عکس و فیلم به ثبت رسیده است، کمک کنند.
این کاربران از افراد نیازمند میخواهند که جلوی لنز دوربینشان قرار گیرند و از بدبختیهایی که دارند تعریف کنند. نیازمندان هم هر قدر که با سوز و گدازتر وضعیتشان را شرح دهند، انگار شانس بیشتری را برای جمعآوری مبلغ به افرادی که از آنها فیلم و عکس میگیرند، میدهند.
اما مطابق ماده ١٧ قانون جرایم رایانهای مصوب سال١٣٨٨ «هرکس به وسیله سیستمهای رایانهای یا مخابراتی، صوت، تصویر، فیلم خصوصی، خانوادگی یا اسرار دیگری را بدون رضایت او منتشر کند یا در دسترس دیگران قرار دهد، به نحوی که منجر به ضرر یا عرفا هتک حیثیت او شود، به حبس از ۹۱ روز تا دوسال یا جزای نقدی از پنج تا ۴۰میلیون ریال یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد». بنابراین انتشار عکس مربوط به افراد یا فیلمهای خصوصی یا تخریب صوت و تصویر دیگری به گونهاي که ایجاد ضرر یا هتک حیثیت شود، جرم شناخته شده است».
همینطور مطابق قانون هر فردی که قصد انجام کار خیری را داشته باشد، باید مجوز لازم برای ایجاد موسسههای خیریه را دریافت کند تا تمام فعالیتهای او قانونی محسوب شود، زیرا اعلام شماره حساب شخصی برای جمعآوری مبالغ به منظور کمک کردن به افراد نیازمند بدون داشتن مجوز موسسه خیریه از مصادیق کلاهبرداری است.
مطابق ماده یک قانون تشکیل کلاهبرداری و ارتشا «هر اقدامی که فرد یا گروه بهعنوان شخص حقیقی یا حقوقی انجام دهد تا از آن طریق افراد اغوا شوند و مردم را تشویق و تحریک کند که پولی برای انجام کاری دهند یا فعالیت گروهی کنند که این پولها به حسابی واریز شود، این موارد جزو موردهایی است که اگر اثبات شود و به محاکم راه پیدا کند و مدعی داشته باشد، میتواند ثابت شده و در بحث کلاهبرداری در نظر گرفته شود.»
خلأ قانون حمایت از کودکان در فضای مجازی
بهشید ارفعنیا، حقوقدان و وکیل پایه یک دادگستری| در قانون حمایت از کودکان و نوجوانان که تاکنون در ایران به تصویب رسیده است، نکتهای درباره حمایت از کودکان و نوجوانان در فضای مجازی وجود ندارد. در لایحه جدیدی که قرار است در حمایت از کودکان و نوجوانان تصویب شود و درحالحاضر در دست بررسی در کمیسیون قضائی مجلس است، میتوان این نکته را نیز افزود. از دوسال پیش در انجمن حقوق کودکان این موارد مورد بررسی قرار گرفته و لایحه تنظیمشده به مجلس شورای اسلامی ارسال شده است.
خلأ قانون حمایت از کودکان در فضای مجازی
بهشید ارفعنیا، حقوقدان و وکیل پایه یک دادگستری| در قانون حمایت از کودکان و نوجوانان که تاکنون در ایران به تصویب رسیده است، نکتهای درباره حمایت از کودکان و نوجوانان در فضای مجازی وجود ندارد. در لایحه جدیدی که قرار است در حمایت از کودکان و نوجوانان تصویب شود و درحالحاضر در دست بررسی در کمیسیون قضائی مجلس است، میتوان این نکته را نیز افزود. از دوسال پیش در انجمن حقوق کودکان این موارد مورد بررسی قرار گرفته و لایحه تنظیمشده به مجلس شورای اسلامی ارسال شده است.
این لایحه، لایحهای کمنقص عنوان شده است، اما تاکنون با وجود نواقص کمی که داشته و نیز برطرف شده، به تصویب نرسیده است. میتوان اکنون مواردی دیگر نیز تا قبل از تصویب این لایحه به آن اضافه کرد. در ابتدا نیز این مواد کمی در این لایحه وجود داشت و به تدریج موارد متعددی به آن اضافه شده و اکنون به بیش از ٧٠بند رسیده است. حمایت از حقوق کودکان و نوجوانان در فضای مجازی نکته خاصی است. بسیاری از خانوادهها هستند که از کودکانشان در موارد تبلیغی استفاده میشود.
اما نکته این است که در بزرگسالی هویت این افراد فاش نشود. کودکان شاید در بزرگسالی متوجه شوند که عکسشان در دوران کودکی در تبلیغات استفاده شده است، اما دیگران این نکته را نمیدانند، مگر آنکه کسی این موضوع را فاش کند. هیچکس دلش نمیخواهد عکس برهنهاش در فضای مجازی منتشر شود، حتی اگر آن عکس مربوط به دوران کودکیاش باشد، بنابراین میتوان گفت انتشار عکسهای کودکان در فضای مجازی ممکن است در بزرگسالی برای آنها مشکلساز شود.
کودکان نیز حریم خصوصی خود را دارند و باید از این موضوع حمایت شود. نیاز است قانونی وجود داشته باشد تا در این زمینه از کودکان و نوجوانان حمایت شود. انتشار عکسهای کودکان در فضای مجازی میتواند باعث سوءاستفاده برخی از سودجویان شود.
بهتر است خانوادهها نیز عکس فرزندانشان را در حالت عادی منتشر کنند یا بدون نام و نشان این کار را انجام دهند. فرزندان میتوانند در آینده و زمان رسیدن به سن قانونی از خانوادهها بخواهند عکسهای شخصیشان را از صفحات مجازی پاک کنند. اگر این اتفاق نیفتد، کودکی که حالا به سن قانونی رسیده است، میتواند از والدینش به دلیل ورود به حریم شخصیاش شکایت کند.
عکسبرداری از اشخاص باید با اجازه صورت بگیرد، حال میخواهد این شخص بالغ باشد یا کودک. در دنیا برای عکاسی از اشخاص باید از آنها اجازه گرفته شود و نمیتوان بدون اجازه از فرد از وی عکس گرفت. به همین دلیل در بسیاری از کشورها اجازه نمیدهند تا از کودکان عکس گرفته شود. برای بسیاری از ما اتفاق افتاده است که بخواهیم از کودکی در خیابان عکس بگیریم و همین عکس را در فضای مجازی منتشر کنیم، اما این را باید درنظر داشته باشیم که عکسبرداری از کودکان هم ورود به حریم شخصی آنهاست و بدون اجازه نباید وارد حریم شخصی کسی شویم.
کنوانسیون حقوق کودک زمانی تشکیل میشود که عصر دیجیتال نبوده است. اما درحال حاضر نیاز است در جلساتی که در کنوانسیون حقوق کودک تشکیل میشود، پروتکلها یا متممهایی را در راستای حمایت از حقوق کودک در فضای مجازی به تصویب رساند.
نیاز است در قوانین کشورها برای حمایت از حقوق کودکان و نوجوانان در فضای مجازی قوانینی تصویب شود. میتوان در ایران نیز در لایحهای که برای حمایت از کودکان و نوجوانان درحال تصویب است، در بند فضای مجازی چند ماده را اضافه کرد، حتی میتوان در این موارد فاشنشدن هویت کودکان در عکسهای تبلیغاتی را نیز بیان کرد.
بر باد رفتن حریم خصوصی انسانها
بهمن کشاورز، حقوقدان و رئیس اتحادیه سراسری کانونهای وکلای دادگستری ایران | به موجب قانون مجازات اسلامی، نحوه مجازات اشخاصی که در امور سمعی و بصری فعالیت غیرمجاز میکنند، میتوان کسانی را که اقدام به تکثیر و استفاده از آثار سمعی و بصری به صورت غیرمجاز میکنند، مجازات کرد. عمده مواد این قانون ناظر بر فعالیت کسانی است که آثار مستهجن یا مبتذل تکثیر و از این راه کسب و تجارت میکنند. اما در مورد کسانی که فیلم و عکس از محلهای اختصاصی بانوان که آنها فاقد پوشش مناسب هستند مانند استخرها و امثال آن تکثیر میکنند، قانونگذار قایل به ٢ تا ٥سال حبس، ١٠سال محرومیت از حقوق اجتماعی و ضربه شلاق شده است، همچنین برای کسانی که مخفیانه فیلم و عکس مبتذل از مراسم خانوادگی و اختصاصی دیگران تهیه و آن را تکثیر و توزیع کنند.
بنابراین کسانی که به نوعی از تصاویر و صدای آنها سوءاستفاده میشود، در صورتی که آنچه انجام شده با یکی از مفاد این قانون منطبق باشد، میتوانند اعلام شکایت و احقاق حق کنند، اما در مواردی که آنچه انجام شده به هر علت فاقد جنبه کیفری باشد، ناچار باید از طریق مدنی (حقوقی) اقدام به تعقیب قضیه کنند و به استناد قانون مصونیت مدنی و به این اعتبار که از این حرکت ضربه حیثیتی یا مالی به آنها وارد شده، از کسانی که مرتکب این اقدام شدهاند، مطالبه خسارت کنند. بدیهی است در این حالت، هم اصل عمل که باعث خسارت شده و هم میزان و نوع خسارت باید تعیین و اثبات شود.
واقعیت این است كه تعیین این مرز به راحتی ممكن نیست. این اصل در جوامع توسعهیافته رعایت میشود، ولی در همان جا به دلایل گوناگون استثناهای مهمی دارد. سیاستمداران، ورزشكاران و بهطور كلی افراد مشهور از این قاعده مستثنا هستند. نمونه خیلی مشهور آن كلینتون در ماجرای مونیكا بود. یك اتفاق به ظاهر خصوصی بود، ولی فضای رسانهای و انتظارات مردم اجازه نمیدهد كه این افراد خود را پشت حریم خصوصی پنهان كنند.
وی ادامه میدهد: اصولا كسی كه وارد عرصه شهرت میشود، پیشاپیش بخش مهمی از زندگی خصوصی خود را از دست داده است. یک عمل غیرمتعارف یك فرد عادی جزو زندگی خصوصی او محسوب میشود، ولی انجام عمل نامتعارف یك ورزشكار، سیاستمدار یا هنرمند، اصلا چنین نیست، زیرا او نام و آوازه خود را به عرصه عمومی آورده و چهبسا نان این شهرت را میخورد و خود را در معرض داوری مردم گذاشته است.
۰