پرمصرف بودن ایرانیها دروغ است!
مروری بر آمارهای شورای جهانی انرژی و مرکز پژوهشهای مجلس که ثابت میکند مشکل برق در ایران به دلیل مصرف بالانیست. در حالیکه در هفتههای گذشته جملات مختلفی مانند «مصرف افسار گسیخته برق در ایران»، «افزایش چهار برابری سرانه مصرف برق ایرانیها نسبت به جهان»، «مصرف سه برابری برق در ایران نسبت به کشورهای همسایه» «ایران یکی از بزرگترین مصرف کنندگان انرژی در جهان» و... را میشنویم و دائما در حال شماتت از سوی مسئولان محترم هستیم.
کد خبر :
۶۰۴۸۴
بازدید :
۱۷۴۷
فرید عطارزاده | مشکل برق و خاموشیها نه تنها بر طرف نشده بلکه ابعاد گسترده تری به خود گرفته است. روزها و ساعتهای قطعی و شهرهای درگیر آن بیشتر میشود و متهم اصلی همچنان مردم هستند. در هفتههای گذشته جملات مختلفی مانند «مصرف افسار گسیخته برق در ایران»، «افزایش چهار برابری سرانه مصرف برق ایرانیها نسبت به جهان»، «مصرف سه برابری برق در ایران نسبت به کشورهای همسایه» ایران یکی از بزرگترین مصرف کنندگان انرژی در جهان» و... را میشنویم و دائما در حال شماتت از سوی مسئولان محترم هستیم.
در اینکه باید همه کمک کنیم تا مصرف برق را مدیریت کنیم هیچ شکی نیست؛ اما هر چه به آمارها و پژوهشهای رسمی نگاه میکنیم به اطلاعات کمتر موثقی در مورد مصرف بالای برق توسط ایرانیها دست پیدا میکنیم.
مانند هر موضوع آماری و تحقیقی، بررسیها در مورد میزان مصرف برق متفاوت است و طبیعتا آمارها نیز با یکدیگر اختلاف دارد. در هر سازمان و مجموعهای با استفاده از پارامترهای مختلفی این موضوع سنجیده میشود. مثلا یکی از آنها «شدت مصرف انرژی» است که معمولا مسئولان و رسانهها علاقه زیادی به این بخش دارند تا به استناد به آن به ما ثابت کنند که مشکلات صنعت برق و آب و انرژی به دلیل مصرف افسار گسیخته» است.
بیشتر بخوانید: علت اصلی قطعی برق چیست؟
یکی از جملات معروف این است که: «شدت مصرف انرژی در ایران ۳ برابر دنیاست.»، اما شدت مصرف یعنی چه؟ اگر به زبان ساده بخواهیم توضیح دهیم، یعنی میزان مصرف انرژی به ازای تولید هر واحد کالا یا خدمات. باز هم سادهتر بگویم؟ در این نگاه آماری، میزان مصرف برق هر فرد را با توجه به میزان تولید برق در آن کشور مقایسه میکنند.
همچنین متغیرهای درآمد (تولید ناخالص داخلی)، سرمایه سرانه نیروی کار و شهرنشینی نیز بر آن موثر است؛ بنابراین «شدت مصرف انرژی» ارتباط مستقیمی با تولید برق آن توسط کشور دارد و اگر در یک کشور، شدت مصرف انرژی بالاست، دلیل بر این نیست که مردم به صورت افسار گسیخته در حال مصرف برق هستند. دلیل این ماجرا آن است که تولید برق، تولید ناخالص داخلی و... متناسب با نیاز مردم نیست.
شورای جهانی انرژی (World Energy Council) نگاه منطقی تری به مقایسه مصرف برق کشورهای مختلف دارد که اتفاقا در آن ایرانیها حتی از میانگین جهانی نیز کمتر برق مصرف میکنند. در این نگاه، سرانه مصرف برق به ازای هر خانوار میزان مصرف برق یک خانوار را در سال به طور متوسط نشان میدهد که از تقسیم کل برق مصرفی در بخش خانگی به تعداد کل خانوار یک کشور به دست میآید.
جدیدترین پژوهش این شورا در سال ۲۰۱۶ منتشر شده که مربوط به سال ۲۰۱۴ است. طبق گزارش این شورا متوسط مصرف برق خانگی در جهان به ازای هر خانوار در سال ۲۰۱۴، به میزان ۳۳۵۳ کیلووات ساعت بوده و این عدد برای ایران در همین سال ۳۰۱۴ کیلووات ساعت ثبت شده است.
ایران از بین ۹۶ کشور، در رتبه پنجاه قرار گرفته است و ۴۹ کشور از ایران بیشتر برق مصرف میکنند. اله در این جدول، مصرف سرانه برق به ازای هر خانوار در سال ۲۰۱۴ در کشورها و مناطق مختلف جهان رتبه بندی شده است همچنین میزان رشد مصرف در این بخش از سال ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۴ نیز مشخص شده است.
در این جدول مصرف برق بخش خانگی ایرانیها از سال ۱۹۹۰ تا ۲۰۱۴ نسبت به میانگین جهانی، همواره از متوسط جهانی پایینتر است. از طرفی به دلیل اینکه یکی از عوامل اصلی در شدت مصرف انرژی برق به خصوص در بخش خانگی شرایط محیطی از جمله دمای هوا میباشد به اعتقاد بسیاری از کارشناسان مقایسه یک کشور با کشورهای دیگر در صورتی معیار درستی در این زمینه به ما خواهد داد که شرایط اقلیمی نسبتا یکسانی بین آنها حاکم باشد؛ بنابراین با توجه به اینکه شاید نزدیکترین شرایط اقلیمی به ایران منطقه خاورمیانه باشد، نمودار متوسط مصرف برق خانگی در این منطقه نیز در شکل مشخص شده است و اختلاف مصرف ایران، جهان و منطقه خاورمیانه را به خوبی نشان میدهد.
کویت، قطر، عربستان، امارات و نروژ جزو بیشترین مصرف کنندگان برق در جهان هستند. آمریکا، کانادا، اسپانیا، ژاپن و ... همگی بالاتر از میانگین جهانی برق مصرف میکنند.
از سوی دیگر کشورهایی مانند روسیه، ایتالیا، ترکیه پایینتر از ایران و میانگین جهانی قرار گرفته اند. ام اگر آمار فوق را قبول ندارید، بهتر است آمار مرکز پژوهشهای مجلس که در سال ۱۳۹۴ منتشر شده را مرور کنیم. در این گزارش آمده است: «سرانه مصرف برق را میتوان یکی از مولفههای اصلی رفاه در دنیا در نظر گرفت، شاخصی که براساس آن و از میان ۱۸۴ کشور جهان، ایران را در جایگاه ۷۸ به لحاظ سرانه مصرف برق در سال ۲۰۱۴ قرار داده است.
همچنین به لحاظ سرانه مصرف برق خانگی جایگاه ۴۳ را از میان ۹۳ کشور در سال ۲۰۱۲ از آن خود کرده است.» در بخشهایی از این گزارش آمده است: «در کشورهای مختلف دنیا از روشهای متنوعی برای تعیین تعرفه و میزان مصرف برق استفاده میشود، در ایران نیز به دلیل تنوع بسیار زیاد آب و هوایی و با توجه به اقلیم مناطق مختلف در ماههایی از سال.
تعرفه خاصی مدنظر قرار میگیرد که در آن اصل رفاه و توان پرداخت هزینه آن توسط مشترکان در نظر گرفته شده است. شرایط اقلیمی، مشکلات سیاسی و امنیتی، متوسط درآمد، سرانه تولید ناخالص داخلی و برابری قدرت خرید، نوع فعالیت اقتصادی، فرهنگ و شرایط اجتماعی و ... را میتوان از جمله شاخصهای متوسط مصرف برق در جهان دانست؛ فاکتورهایی که موجب شده تا مقایسه کشورها به لحاظ میزان مصرف با چالش مواجه شود.»
او در گزارش مرکز پژوهشهای مجلس، حتی اینکه در آمارها عنوان شده مصرف برق ترکیه کمتر از ایران است نیز زیر سوال برده شده و نوشته شده: «در این خصوص، میتوان به اظهارات مطرح شده از سوی برخی مسئولان مبنی بر اینکه ایران نسبت به متوسط کشورهای جهان، منطقه و ترکیه مصرف سرانه برق بیشتری دارد، اشاره کرد؛ اظهارنظری که چندان مورد تایید کارشناسان این حوزه نیست.
به گفته کارشناسان برق، آیا متوسط مصرف برق در جهان را میتوان مبنای مقایسه قرار داد و آیا به واقع متوسط مصرف برق در ایران نسبت به منطقه «خاورمیانه» بیشتر است؟ آیا میتوان مصرف سرانه برق در ایران را که نسبت به ترکیه بیشتر است به عنوان شاخص صحیحی برای توجیه غلط بودن مصرف بالای برق در ایران دانست. در این خصوص میتوان این نکته را مدنظر قرار داد که مصرف سرانه برق زمانی بین کشورهای مختلف قابل مقایسه است که تقریبا تمام شرایط اقلیمی کشورها مشابه باشد. از سوی دیگر.
نوع فعالیتهای اقتصادی کشورها «تولید، تجارت و خدمات» همگن باشند و همچنین تولید ناخالص داخلی و قدرت خرید مردم نسبتا نزدیک به هم بوده و یارانه پرداختی دولتهای مذکور به مردم، تولید و... در نظر گرفته شود. با این شرایط میتوان گفت: برای مقایسه کشورها به لحاظ میزان مصرف برق باید شاخصهای مختلف را مدنظر قرار داد.»
همچنین براساس گزارش منتشر شده از سوی مرکز پژوهشهای مجلس، کشورهای ایسلند، لیختن اشتاین، نروژ، کویت، فنلاند، امارات متحده عربی، کانادا، سوئد، لوکزامبورگ و ایالات متحده آمریکا در میان ۱۸۴ کشور مورد ارزیابی قرار گرفته، بیشترین سرانه مصرف برق را به خود اختصاص داده اند. نوار غزه، چاد، هائیتی، بروندی، سیرالئون، رواندا، سومالی، آفریقای مرکزی، مالی و گینه بیسائو نیز با توجه به شرایط اقلیمی، سیاسی و منطقهای کمترین متوسط مصرف برق را ثبت کرده اند.
منبع: هفت صبح
۰