سرنوشت اولتیماتوم به خودروسازان

آخرین وضعیت اجرای استاندارد‌های بین‌المللی ۸۵گانه خودرو اعلام شد. خردادماه امسال بود که سازمان ملی استاندارد به خودروسازان داخلی هفت‌ماه مهلت داد تا استاندارد محصولاتشان را به ۸۵ مورد ارتقا دهند.

این اولتیماتوم در حالی داده شد که سیاست‌گذار پاس نشدن استاندارد‌های جدید را مساوی با خروج و حذف خودروی غیراستاندارد از چرخه تولید دانست.

اما با گذشت حدود یک‌ماه و نیم از ضرب‌الاجل تعیین شده، رئیس سازمان ملی استاندارد از شرایط جدیدی در اخذ استاندارد‌های ۸۵‌گانه خودرویی سخن به میان می‌آورد. براساس شرایط جدید برخی از آزمون‌های استاندارد‌های ۸۵گانه در داخل و برخی دیگر باید در خارج از کشور انجام شوند.

همچنین اجرای برخی از این استاندارد‌ها مستلزم استفاده از قطعاتی است که کاربرد‌های دوگانه دارد و به دلیل تحریم‌ها خودروسازان را با مشکلاتی مواجه کرده است. خروج آمریکا و بازگشت تحریم‌ها عمده‌ترین دلیلی است که به گفته سیاست‌گذار باعث تغییر در فرآیند استانداردسازی خودرو‌های داخلی شده است.

البته تنگنای تحریم‌ها تنها منجر به تغییر فاز کسب استاندارد‌های خودرویی نشده؛ چرا که به گفته متولیان، امکان‌سنجی آزمون‌ها در خارج از کشور سخت شده است. چاره تصمیم‌سازان برای عبور از این مسیر سنگلاخی و سخت، مذاکره با برخی کشور‌ها در راستای اجرایی شدن آزمون‌های مربوطه و کسب نمره قبولی است. توقف تولید خودرو‌های غیراستاندارد درحالی به تعویق افتاد که به گفته نیره پیروزبخت، سازمان متبوعش به اعلام استاندارد‌هایی که خودروسازان قادر به پاس کردن آن‌ها نیستند اقدام نخواهد کرد.

نشست خبری رئیس سازمان ملی استاندارد ایران با اصحاب رسانه، روز گذشته در راستای تبیین برنامه‌ها و مروری بر مهم‌ترین فعالیت‌های این سازمان در چهل سال گذشته برگزار شد. مهم‌ترین محور‌های نشست نیره پیروزبخت حول محور «چگونگی اجرای استاندارد‌های بین‌المللی ۸۵گانه خودرو»، «جزئیات واحد‌های صنعتی دارای نشان استاندارد» و «وضعیت کیفیت بنزین» بود.

به گفته وی از سال ۱۳۹۲ تاکنون بیش از یک هزار واحد صنعتی، نشان استاندارد اجباری و تشویقی دریافت کرده‌اند که نشان‌دهنده رونق تولید است. مطابق با آمار‌های پیروزبخت، تعداد واحد‌های تولیدی و صنعتی تحت پوشش استاندارد اجباری و تشویقی از ۲۱ هزار و ۹۶۰ مورد در سال ۱۳۹۲ به ۲۳ هزار و ۹۰۳ مورد تا به امروز رسیده است.

وی معتقد است این اعداد طبق اسناد موجود ارائه شده، اما تبلیغاتی منتشر می‌شود مبنی بر اینکه صنایع کشور تعطیل هستند یا روز به روز کمتر می‌شود. موضوع کیفیت بنزین که یکی‌دیگر از مباحث مطرح شده در این نشست بود، از سوی رئیس سازمان ملی استاندارد مورد ارزیابی و تشریح قرار گرفت.

به‌گفته پیروزبخت در دوره گرم نمونه‌برداری‌های لازم انجام شده و اکنون کیفیت بنزین در کشور مناسب است. البته در دوره سرد هم از دی‌ماه آزمایش‌های آغاز شده که هنوز نتایج حاصل نشده است. پیروزبخت در پاسخ به سوال خبرنگاران درباره مصرف بالای سوخت در خودرو‌ها و احتمال نیاز به واردات بنزین در آینده اظهار کرد که مصرف خودرو‌های داخلی که تاییدیه دریافت کرده‌اند معقول و منطقی است.

عقبگرد در استانداردسازی
رئیس سازمان ملی استاندارد ایران در ادامه این نشست درخصوص اجرای استاندارد‌های بین‌المللی ۸۵گانه در صنعت خودرو گفت: ۵۵ استاندارد در حوزه خودرو وجود داشته که با مطرح شدن موضوع استاندارد‌های سوخت، مقرر شد که استاندارد‌های ۸۵گانه تدوین و اجرایی شود.

این استانداردها، استاندارد‌های پیش‌پا افتاده و کوچکی نیستند و باید حتما واحد‌های خودروساز بتوانند به‌صورت همه‌جانبه روی خودرو‌ها کار کنند. وی ادامه داد: از اول دی‌ماه بررسی‌های ما روی خودرو‌ها آغاز شده است. به این معنا که تعدادی از آزمون‌ها در داخل کشور و تعدادی دیگر در خارج از کشور انجام می‌شود، اما اکنون در شرایط تحریم و در حال چانه‌زنی هستیم که بتوانیم بخشی از این استاندارد‌ها را رعایت کرده و حتی آزمایش‌ها و واحد‌های بازرسی اروپایی را فعال کنیم.

البته باید توجه داشت که اجرای بخشی از این استاندارد‌های ۸۵گانه مستلزم این است که برخی قطعات خودرو عوض شود که البته این قطعات بعضا کاربرد‌های دوگانه نظامی دارد؛ بنابراین ما برنامه‌ها را به خودروسازان اعلام کرده و آن‌ها نیز تلاش خود را برای اجرای آن خواهند داشت.

پیروزبخت در ادامه گفت: هدف ما این نیست که استاندارد با مسائل سیاسی مخلوط شود؛ بلکه می‌خواهیم به‌صورت همه‌جانبه روی استاندارد‌های خودرو کار کنیم. وی با بیان اینکه واردات قطعات و آزمون‌های مرتبط با آن در صنعت خودرو به دلیل تحریم‌ها به مشکل برخورده است، اظهار کرد: هنوز به پاسخ مشخصی در این رابطه نرسیده‌ایم، اما حداقل این است که به مردم قول داده‌ایم که ایمنی و کیفیت خودرو‌ها را بالا ببریم که آن را عملیاتی خواهیم کرد. پس تلاش می‌کنیم که تحریم جلوی فعالیت ایمنی و کیفیت را نگیرد.

رئیس سازمان ملی استاندارد با بیان اینکه هنوز مشخص نیست چه خودرو‌هایی در سال جاری از رده خارج خواهند شد، گفت: به محض مشخص شدن تکلیف استاندارد‌های ۸۵گانه در این مورد تصمیم خواهیم گرفت. این مقام مسوول تاکید کرد تا زمانی که ارزیابی‌ها به‌طور کامل انجام نشود، این سازمان به اعلام استاندارد‌هایی که خودروسازان قادر به پاس کردن آن‌ها نیستند اقدام نخواهد کرد، اما سعی می‌شود مطابق وعده داده شده به مردم ارتقای کیفی و ایمنی خودرو‌ها را عملیاتی کنیم.

دستاورد‌های ۴۰ ساله
رئیس سازمان ملی استاندارد در ادامه تصویب قانون ارتقا، تقویت و توسعه نظام استاندارد توسط مجمع تشخیص مصلحت نظام در سال گذشته و به دنبال آن در پیش گرفته شدن رویکرد نوین استانداردسازی را از جمله مهم‌ترین دستاورد‌های این سازمان در چهار دهه گذشته دانست.

وی یادآورشد: تا سال ۵۷ هیچ استاندارد بین‌المللی که به پیشنهاد ایران برای کل جهان تدوین شده باشد نداشتیم، اما تا سال ۱۳۹۲ تعداد ۱۸ استاندارد و تا به امروز ۲۸ استاندارد بین‌المللی تدوین شده است. به گفته وی تا پیش از انقلاب، ایران فقط در ۴۶ کمیته اصلی و فرعی سازمان بین‌المللی استاندارد عضویت داشت؛ این آمار تا سال ۱۳۹۲ به ۲۴۰ مورد و تاکنون به ۴۶۷ مورد رسیده است.

این سازمان تا سال ۱۳۵۷ فقط با ۱۰ کشور جهان تفاهم‌نامه بین‌المللی امضا کرده بود که تا سال۹۲ به ۳۱ تفاهم‌نامه و تا به امروز به ۶۴ تفاهم‌نامه رسیده است. وی افزود: تاکنون ۳۲ هزار و ۸۱۷ مورد استاندارد در سطح ملی تدوین شده که ۱۰ هزار و ۶۰۰ مورد آن در پنج سال اخیر بوده است؛ این آمار تا زمان پیروزی انقلاب فقط ۲ هزار و ۲۰۰ استاندارد بود.

همچنین تا سال ۱۳۵۷ فقط ۲۸ مورد کالا و فرآورده مشمول استاندارد اجباری شده و پروانه گرفته بودند؛ این آمار تا سال ۱۳۹۲ به ۳۱ هزار و ۹۲۴ مورد و تاکنون به ۳۹ هزار و ۵۰۰ کالا رسیده است. به گفته پیروزبخت، در حالی که صدور پروانه‌های علامت استاندارد پیش از انقلاب فقط ۳۰۰ مورد بود، این آمار تا سال ۹۲ به ۲۰ هزار و ۱۵۰ مورد و تاکنون به ۲۸ هزار و ۱۷۷ مورد رسیده است.

وی در ادامه به برخی دستاورد‌های بین‌المللی این سازمان نیز اشاره کرد و گفت: برای نخستین بار یک بانوی ایرانی به عضویت هیات‌مدیره فنی سازمان بین‌المللی استاندارد درآمده است. همچنین از ۱۵ نفر عضو هیات مدیره فنی، ۶ نفر ثابتند و بقیه از بین نمایندگان ۱۶۳ کشور انتخاب می‌شوند که ایران موفق شده نماینده‌ای در این هیات داشته باشد.

این مقام مسوول، ارزیابی و تایید ۴۲ هزار دستگاه آسانسور، اعطای ۲۰ مورد گواهی حلال به محصولات ذبح و صید، کالیبره شدن یک هزار و ۹۷۲ مورد موتورخانه‌های دستگاه‌های اجرایی، استانداردسازی ۱۹ هزار و ۷۰۰ دستگاه شهربازی، از رده خارج کردن ۱۹ میلیون و ۶۲۰ هزار دستگاه سیلندر گاز مایع و حدود ۲۰ میلیون شیر این سیلندرها، ممنوعیت استفاده از خمیر مرغ در تولید سوسیس و کالباس و به‌کارگیری پنج نفر از بانوان در سمت مدیرکلی اداره‌های کل استاندارد استان‌ها را از دیگر اقدامات انجام شده در این سازمان در سالیان اخیر برشمرد.