آلرژی و حساسیت فصلی: علل ابتلا، تشخیص، پیشگیری و درمان
واکنش به مواد آلرژن (ماده حساس به آلرژی) سبب انتشار هیستامین و سایر مواد شیمیایی بدن میشود. این مواد شیمیایی علائم و نشانههای آلرژی را ایجاد میکنند که معمولا خفیف، اما آزار دهنده هستند.
کد خبر :
۷۰۲۴۴
بازدید :
۲۲۸۳
فرادید| مشکل آلرژی زمانی بروز میکند که سیستم ایمنی بدن به یک ماده خارجی که ممکن است در اکثر افراد سبب ایجاد واکنش نشود، در بدن شما واکنش ایجاد کند. همچنین واکنش به مواد آلرژن (ماده حساس به آلرژی) سبب انتشار هیستامین و سایر مواد شیمیایی بدن میشود. این مواد شیمیایی علائم و نشانههای آلرژی را ایجاد میکنند که معمولا خفیف، اما آزار دهنده هستند. نمونههایی از این علائم عبارتند از: آبریزش بینی تب یونجه (رینیت آلرژیک) یا بثورات که با خارش همراه است.
با این وجود، در برخی موارد شدت علائم آلرژی در هر فردی میتواند متفاوت باشد و ممکن است از تحریک جزئی تا آنافیلاکسی که یک عامل بالقوه تهدید کننده حیات باشد. علائم آنافبلاکسی میتواند بسیار بدتر شود و و حتی کل بدن را درگیر کند. آنافیلاکسی شدیدترین نوع واکنش آلرژیک است. در آنافیلاکسی، این مواد شیمیایی ایمنی باعث علائم جدی پوستی مانند کهیر و همچنین ورم، مشکلات تنفسی شدید و فشار خون بسیار پایین میشوند.
واکنشهای آلرژیک میتواند توسط انواع مختلفی از آلرژنها ایجاد شود. این عوامل رایج عبارتند از:
• گرده: آلرژیهایی که به صورت فصلی به وجود میآیند و معمولا توسط گرده گیاه ایجاد میشوند.
• غذا ها: به ویژه بادام زمینی، آجیل ها.
• پرورش حیوانات خانگی: بهخصوص گربهها و دیگر حیوانات خانگی خز دار.
• دارو ها: در حالی که هر دارویی میتواند یک واکنش آلرژیک ایجاد کند، آنتی بیوتیکهای پنی سیلین و سولفا یکی از رایجترین آنتی بیوتیکهایی هستند که سبب بروز مشکل آلرژی در فرد مصرف کننده میشوند.
• قارچ ها: منابع پنهانی قارچی مانند خاک مرطوب گیاهان خانگی است.
• نیش حشرات: به ویژه در اثر گزش زنبور ها، زنبورهای با پوشش زرد، زنبورهای کاغذی، زنبور سرخ و یا مورچههای آتشین.
علائم
علائم آلرژی که به مواد وارد شده به بدن بستگی دارد، مشکلاتی که میتواند راههای هوایی، سینوسها و دریچههای بینی، پوست و دستگاه گوارش را تحت تاثیر قرار دهد. علائم به نوع واکنش آلرژیک بستگی دارد. آلرژیهای گرده و حیوانات خانگی معمولا سبب ایجاد مشکلات زیر میشود:
• عطسه
• خارش و آبریزش بینی
• گرفتگی بینی
• قرمزی، خارش و یا آبریزش چشم
• خارش یا گلو درد
احتقان بینی میتواند منجر به تنفس دهانی شود و ترشح مایع بیش از حد بینی به داخل گلو سبب ایجاد سرفه مداوم و گلو درد میشود.
شایعترین علائم آلرژی دارویی بثورات پوستی است. در صورتی که قبل از این در معرض این دارو قرار داشته باشید، بثورات ممکن است در عرض یک یا دو روز اول پس از مصرف دارو شروع شود. واکنشها نیز میتواند با تاخیر ایجاد شوند و میتواند تا ۸ تا ۱۰ روز پس از شروع دارو ادامه داشته باشند. حتی پس از گذراندن یک دوره یک هفتهای از دارو، حتی ممکن است بثورات نیز ایجاد شود. زمانی این اتفاق میافتد، که آلرژِ با مصرف آنتی بیوتیکها مرتبط باشد.
علائم آنافیلاکسی معمولا در عرض چند ثانیه تا چند دقیقه پس از قرار گرفتن در معرض آلرژنها ایجاد میشود، اما در برخی مواقع علائم ممکن است برای چند ساعت ادامه داشته باشد. علائم آن از علائم خفیف تا بسیار شدید متفاوت است. آنها میتوانند شامل موارد زیر باشند:
• ضربان قلب سریع و ضعیف، عرق کردن، سر گیجه، غش، عدم هوشیاری
• خفگی، تنگی قفسه سینه، مشکل در تنفس، سرفه
• خارش کهیر که ممکن است سبب ایجاد مناطق بزرگتر و تورم پوست شود
• تورم لب ها، زبان یا چشمها
• تهوع، استفراغ، گرفتگی شکمی، اسهال
• رنگ پریدگی، تغییر رنگ پوست به آبی
• تورم گلو، یا احساس تنگی گلو، یا حس یک توده در گلو، خفگی و یا مسدود شدن جریان هوای ورودی به بدن
با این وجود، در برخی موارد شدت علائم آلرژی در هر فردی میتواند متفاوت باشد و ممکن است از تحریک جزئی تا آنافیلاکسی که یک عامل بالقوه تهدید کننده حیات باشد. علائم آنافبلاکسی میتواند بسیار بدتر شود و و حتی کل بدن را درگیر کند. آنافیلاکسی شدیدترین نوع واکنش آلرژیک است. در آنافیلاکسی، این مواد شیمیایی ایمنی باعث علائم جدی پوستی مانند کهیر و همچنین ورم، مشکلات تنفسی شدید و فشار خون بسیار پایین میشوند.
واکنشهای آلرژیک میتواند توسط انواع مختلفی از آلرژنها ایجاد شود. این عوامل رایج عبارتند از:
• گرده: آلرژیهایی که به صورت فصلی به وجود میآیند و معمولا توسط گرده گیاه ایجاد میشوند.
• غذا ها: به ویژه بادام زمینی، آجیل ها.
• پرورش حیوانات خانگی: بهخصوص گربهها و دیگر حیوانات خانگی خز دار.
• دارو ها: در حالی که هر دارویی میتواند یک واکنش آلرژیک ایجاد کند، آنتی بیوتیکهای پنی سیلین و سولفا یکی از رایجترین آنتی بیوتیکهایی هستند که سبب بروز مشکل آلرژی در فرد مصرف کننده میشوند.
• قارچ ها: منابع پنهانی قارچی مانند خاک مرطوب گیاهان خانگی است.
• نیش حشرات: به ویژه در اثر گزش زنبور ها، زنبورهای با پوشش زرد، زنبورهای کاغذی، زنبور سرخ و یا مورچههای آتشین.
علائم
علائم آلرژی که به مواد وارد شده به بدن بستگی دارد، مشکلاتی که میتواند راههای هوایی، سینوسها و دریچههای بینی، پوست و دستگاه گوارش را تحت تاثیر قرار دهد. علائم به نوع واکنش آلرژیک بستگی دارد. آلرژیهای گرده و حیوانات خانگی معمولا سبب ایجاد مشکلات زیر میشود:
• عطسه
• خارش و آبریزش بینی
• گرفتگی بینی
• قرمزی، خارش و یا آبریزش چشم
• خارش یا گلو درد
احتقان بینی میتواند منجر به تنفس دهانی شود و ترشح مایع بیش از حد بینی به داخل گلو سبب ایجاد سرفه مداوم و گلو درد میشود.
شایعترین علائم آلرژی دارویی بثورات پوستی است. در صورتی که قبل از این در معرض این دارو قرار داشته باشید، بثورات ممکن است در عرض یک یا دو روز اول پس از مصرف دارو شروع شود. واکنشها نیز میتواند با تاخیر ایجاد شوند و میتواند تا ۸ تا ۱۰ روز پس از شروع دارو ادامه داشته باشند. حتی پس از گذراندن یک دوره یک هفتهای از دارو، حتی ممکن است بثورات نیز ایجاد شود. زمانی این اتفاق میافتد، که آلرژِ با مصرف آنتی بیوتیکها مرتبط باشد.
علائم آنافیلاکسی معمولا در عرض چند ثانیه تا چند دقیقه پس از قرار گرفتن در معرض آلرژنها ایجاد میشود، اما در برخی مواقع علائم ممکن است برای چند ساعت ادامه داشته باشد. علائم آن از علائم خفیف تا بسیار شدید متفاوت است. آنها میتوانند شامل موارد زیر باشند:
• ضربان قلب سریع و ضعیف، عرق کردن، سر گیجه، غش، عدم هوشیاری
• خفگی، تنگی قفسه سینه، مشکل در تنفس، سرفه
• خارش کهیر که ممکن است سبب ایجاد مناطق بزرگتر و تورم پوست شود
• تورم لب ها، زبان یا چشمها
• تهوع، استفراغ، گرفتگی شکمی، اسهال
• رنگ پریدگی، تغییر رنگ پوست به آبی
• تورم گلو، یا احساس تنگی گلو، یا حس یک توده در گلو، خفگی و یا مسدود شدن جریان هوای ورودی به بدن
تشخیص
پزشک ممکن است از شما درباره علائم، از جمله اینکه آنها در چه زمانی ایجاد شده اند و یا در کجا بروز کرده اند و آیا در معرض تماس با هر یک از آلرژنهای رایج که باعث واکنش میشوند قرار گرفته اید، سؤال کند.
اغلب مواقع، پزشک شما واکنش آلرژیک را بر اساس علائم، سابقه پزشکی و نتایج یک معاینه فیزیکی تشخیص میدهد. با این وجود، گاهی اوقات علائم و یافتههای معاینه فیزیکی کمتر شایع است. در این موارد، آزمایش آلرژی پوستی و آزمایش خون میتواند به تشخیص مشکل کمک کند.
برای شناسایی آلرژن ها، پزشک ممکن است شما را به یک متخصص آلرژی معرفی کند و همچنین انجام آزمایشهای پوستی را توصیه نماید. در آزمایش پوستی، با میزان اندکی از یک آلرژی خاص، پوست را خراش داده و یا به پوست تزریق میکنند. سپس یک متخصص آلرژی پوست شما را پس از گذشت ۱۰ تا ۲۰ دقیقه بررسی میکند تا ببیند آیا واکنشی ایجاد شده است یا خیر.
همچنین آزمایش خون میتواند برای اندازه گیری تعداد ائوزینوفیلها (نوعی از سلولهای سفید خون که تعداد آنها در طول فصلهای آلرژی افزایش مییابد) و یا میزان IgE، آنتی بادی القا کننده آلرژی را اندازه گیری کند. تعداد بالای ائوزینوفیل یا سطح IgE به پزشک نشان میدهد که پاسخ به آلرژی وجود دارد، در حالی که آزمایشهای پوستی اطلاعات دقیق تری را در مورد اینکه چه شخصی حساسیت دارد، ارائه میدهد.
اگر پزشک شما مشکوک به مشکلات دیگر با چیزی غیر از آلرژی شود، تجویز سایر آزمایشها ممکن است به شناسایی یا رد کردن دیگر مشکلات پزشکی کمک کند.
مدت انتظار
علائم آلرژی میتوانند برای طول سالها ادامه داشته باشند، اما فقط در فصول خاص آشکار شوند، یا تنها زمانی رخ بدهد که آلرژنهای خاصی وجود داشته باشد. بسیاری از علائم آلرژی با افزایش سن کاهش مییابد.
با درمان زود هنگام و مناسب به واکنش آنافیلاکتیک، علائم به سرعت در عرض چند ساعت کاهش پیدا کرده و بهبود مییابند. اگر فردی علائم جدیتر و شرایط خطرناک دیگری در بدن خود داشته باشد، ممکن است چند روز طول بکشد تا روند درمان کامل شود. اگر درمان انجام نشود، مشکل آنافیلاکسی میتواند در عرض چند دقیقه تا چند ساعت منجر به مرگ فرد شود.
پیشگیری
شما میتوانید با جلوگیری از قرار گرفتن در معرض آلرژنها به پیشگیری از واکنشهای آلرژیک با توجه به نوع آلرژی کمک چشمگیری کنید. به عنوان مثال، کاهش علائم آلرژی میتواند با انجام اقدامات زیر تا حدودی عملی شود:
• اجتناب از مواجه شدن با محرکهای شناخته شده، حتی اگر علائم آلرژی شما در حال درمان شدن است، سعی کنید از مواجهه با محرکهای آلرژی اجتناب کنید. فراموش نکنید که میزان گردهها قبل از ساعت ۱۰ صبح و بعد از غروب خورشید در بیشترین مقدار خود است، بنابر این هر فعالیت در فضای باز را برای ساعتهایی که در هوا گرده کمتری وجود دارد، برنامه ریزی کنید. اوایل بعد از ظهر معمولا از این نظر بهتر است.
• پنجرههای اتاق تان را ببندید و در روزهای گرم، از یک دستگاه تهویه استفاده کنید.
• هنگام مسافرت با ماشین، دریچههای خارجی را بسته و از تهویه ماشین استفاده کنید، بعضی از وسایل نقلیه جدیدتر ممکن است دارای یک سیستم تصفیه هوا با کارایی بالا باشند.
• انجام فعالیتهایی که باعث افزایش علائم آلرژی و قرار گرفتن در معرض مقادیر بالای گرده میشود نظیر چمن زنی را به حداقل برسانید.
• اگر شما به گرد وغبار، آلودگی حساسیت دارید، ملحفه و وسایل مورد استفاده را بشورید، همچنین میتوانید قبل از رفتن به رختخواب دوش بگیرید و موهای خود را بشویید تا گردهایی که در طول روز بین موهای تان جمع شده است را حذف کند.
• لباسهای خود را در داخل، یا در یک خشککن یا بر روی یک ریسمان خشککنید. لباسهای خشکشده در خارج از خانه میتواند گردهها را به خود جذب و جمع کند.
میتوانید از آنافیلاکسی با دوری جستن از آلرژنهایی که موجب بروز علائم میشوند پیشگیری کنید. به عنوان نمونه، افراد مبتلا به آلرژی غذایی همیشه باید لیست مواد تشکیل دهنده را در برچسبهای مواد غذایی بررسی کنند و همیشه باید از عوامل رستورانها بخواهند قبل از خوردن غذا، آنها را با مواد غذایی آشنا کنند. در صورتی که به نیش زنبورعسل حساسیت دارید، باید باغبانی و کاشت چمن را محدود کنید و نباید از افشانههای مو استفاده کنید و یا لباسهای روشن که میتواند موجب جذب جسرات به سمت شما شوند را بپوشید. میتوانید از آنافیلاکسی با دوری جستن از آلرژنهایی که موجب بروز علائم میشوند پیشگیری کنید. به عنوان نمونه، افراد مبتلا به آلرژی غذایی همیشه باید لیست مواد تشکیل دهنده را در برچسبهای مواد غذایی بررسی کنند و همیشه باید از عوامل رستورانها بخواهند قبل از خوردن غذا، آنها را با مواد غذایی آشنا کنند. در صورتی که به نیش زنبورعسل حساسیت دارید، باید باغبانی و کاشت چمن را محدود کنید و نباید از افشانههای مو استفاده کنید و یا لباسهای روشن که میتواند موجب جذب حشرات به سمت شما شوند را بپوشید.
همچنین میتوانید دستبند هشدار پزشکی بپوشید، اگر یک واکنش آلرژیک شدید داشته باشید، دستبند هشدار پزشکی (یا گردنبند) به دیگران اجازه میدهد که حساسیت جدی را در صورتی که شما دچار آلرژی هستید و نمیتوانید ارتباط بر قرار کنید، در مورد واکنش نشان هشدارهایی را اعلام کند. علاوه بر این، اگر نیاز به یک سرنگ از قبل آماده شده اپی نفرین (آدرنالین)، دارو مصرفی برای درمان آنافیلاکسی، داشته باشید از پزشک خود آن را درخواست کنید. با بروز اولین علائم در شما (اعضای خانواده، همکار، پرستار مدرسه) میتوانند اپی نفرین از قبل آماده شده را برای کنترل واکنشهای آلرژیک تا زمانی که به مراقبت پزشکی برسید، به شما تزریق کنند.
درمان
اگر چه بهترین روش برای درمان آلرژی ها، به حداقل رساندن قرار گرفتن در معرض مواجهه با آلرژنها است، در بسیاری از آنها مانند گرده و در صورت امکان دوری جستن به طور کامل از آنها است. بسیاری از دارو ها، مثل داروهای تجویزی و بدون نسخه، برای درمان علائم آلرژی ناشی از آلرژنهای هوا و پرندگان و حیوانات خانگی وجود دارد. آنتی هیستامینهای غیر تجویزی و قرصهای ضد انعقاد میتوانند برای رفع احتقان بینی و چشم استفاده شوند. افشانههای ضد انعقاد بینی میتواند برای چند روز علائم آلرژی را تسکین دهد، اما در صورتی که بیش از سه روز استفاده شود، میتواند موجب افزایش علائم بیماری شود.
آنتی هیستامینهای قدیمی از قبیل: دیفن هیدرامین (بنادریل و بسیاری از نمونههای عمومی) میتوانند موجب خواب آلودگی شوند. در صورتی که علائم آلرژی در شب آشکار شود، این داروها میتوانند کمک کننده باشند. در طول روز، اکثر افراد از آنتی هیستامینهای غیر تقویت کننده طولانی مدت مانند فیکسوفنادین (آللوگرا) و لوراتادین (کلاریتین) استفاده میکنند. این احتمال وجود دارد که نیاز باشد با پزشک خود مشورت کنید تا آنتی هیستامین اختصاصی را بیابد که بهترین علائم را با کمترین عوارض جانبی از بین ببرد و کاهش دهد.
تاثیر گذاری و تجویز افشانههای بینی کورتیکواستروئیدها احتمالا مؤثرترین درمان برای رینیت آلرژیک فصلی و معمولی است. این گروه از داروها شامل بلاکومتازون (Qvar)، بوتسونید (Entocort) و فلوتیکسون (Flonase) میشود. افراد مبتلا به آلرژی فصلی باید یک یا دو هفته قبل از احتمال افزایش میزان گرده، استفاده از اسپری کورتیکواسترویید بینی را آغاز کنند.
همچنین داروی Montelukast (Singulair) میتواند به تنهایی یا در ترکیب با داروهای دیگر برای درمان رینیت آلرژیک استفاده شود. این دارو یک آنتاگونیست گیرنده leukotriene است که پاسخ حساسیت را به شیوهای متفاوت از آنتی هیستامینها یا کورتیکواستروئیدها کاهش میدهد. این دارو به صورت خوراکی و یک بار در روز مصرف میشود.
پزشک شما ممکن است درمان تزریقی برای رفع علائم عارضه آلرژی را تجویز کند که ایمونو تراپی نامیده میشود. این درمان با هدف کاهش حساسیت به واکنش ایمنی بدن شما به آلرژنهای خاص انجام میشود. برای این درمان، غلظتی از آلرژن در زیر پوست شما هر هفته یا هر دو هفته یکبار تزریق میشود. این امر به تدریج مقاومت بدن شما را برای آلرژی افزایش میدهد. اگر ایمونوتراپی موثر واقع شود، علائم آلرژی معمولا طی شش ماه تا یک سال کاهش پیدا میکند. درمان اغلب برای سه تا پنج سال ادامه دارد.
علائم شدید آلرژی نظیر آنافیلاکسی معمولا نیاز به تزریق اپی نفرین (epinephrine) دارد. این درمان مهمترین درمان برای علائم ناشی از مشکل آنافیلاکسی است، زیرا میتواند به جلوگیری از تورم گلو و مسدود شدن راه هوایی کمک کند، در غیر این صورت آنافیلاکسی منجر به خفگی میشود. فشار خون پایین ممکن است نیاز به درمان با مایعات داخل وریدی (IV) یا مصرف دارو برای افزایش فشار خون داشته باشد. این علائم همچنین میتواند با آنتی هیستامین ها، داروهای ضد سرفه شناخته شده به عنوان مسدود کنندههای H۲ و کورتیکواستروئیدها مانند پردنیزولون بهبود پیدا کند. مهم است که برای یک واکنش آلرژی که شدید است و برای تمام واکنشهایی که با اپی نفرین درمان میشود، یک پزشک به طور مستقیم و دائم بیمار را مورد نظارت و بررسی قرار دهد.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنید؟
در صورتی که فکر میکنید علائم شما به علت آلرژی ایجاد میشود و داروهای ضد آلرژی به اندازه کافی برای شما موثر واقع نمیشوند، به احتمال قوی نیاز باشد یک پزشک را ملاقات نمایید.
اگر بلافاصله پس از شروع یک داروی جدید همچنان علائم آلرژی را به همراه دارید، با پزشکی که این دارو را تجویز کرده فوراً تماس بگیرید. برای یک واکنش آلرژیک شدید مانند آنافیلاکسی با فوریتهای پزشکی تماس بگیرید و یا به اورژانس مراجعه کنید.
اگر در گذشته یک حمله آلرژیک شدید یا علائم و نشانههای آنافیلاکسی داشته اید، برای ملاقات با پزشک متخصص زمانی را اختصاص دهید.
منبع: drugs
۰