ماجرای سرنگونی گلوبال هاوک
هواپیمای گلوبال هاوک یا rq۴c یکی از پیشرفتهترین هواپیماهای جاسوسی جهان است که بر اساس اطلاعات بهدستآمده بیش از ۲۰۰ میلیون دلار قیمت دارد.
کد خبر :
۷۰۸۹۱
بازدید :
۷۸۵۸
زینب اسماعیلی | نگرانی در مورد افزایش تنشها بیشتر شده؛ حالا همه از وضعیت رخداده ابراز نگرانی میکنند؛ از دبیرکل سازمان ملل تا مقامات عالی اروپایی و همسایگان تا تکتک همسایگان خانههایمان.
ماجرای جدید؛ سناریوی سرنگونکردن یک پهپاد آمریکایی توسط ایران است. در بامداد پنجشنبه مقامات نظامی ایران اعلام کردند که این پهپاد در حریم هوایی ایران بوده، چهاربار اخطار دریافت کرده، اما بیتوجهی کرده و نهایتا توسط پدافند نیروی هوافضای سپاه سرنگون شده است. روایت مقامات آمریکایی، اما متفاوت بوده، آنها ابتدا منکر این ماجرا شدند و با فاصله یک نیمروز، خبر را تأیید کردند.
یکماهی میشود که دریای عمان و خلیجفارس صحنه تنشهای ایران و آمریکا شده است؛ ماجرای اعزام ناو لینکلن به خلیجفارس، بعد شایعاتی مبنیبر اعزام نیرو از سوی ارتش آمریکا و مورد هفته گذشته؛ یعنی انفجار دو نفت کش در دریای عمان در زمانی که نخستوزیر ژاپن با مقام معظم رهبری در تهران دیدار داشت.
از پنجشنبه گذشته که دو نفتکش منفجر شدند، آمریکا، اسرائیل و برخی حامیان منطقهای آنها، انگشت اتهام را به سمت ایران گرفتند. ایران در طول یک هفته این اقدام را تکذیب کرد تا ماجرای جدید؛ یعنی ورود پهپاد جاسوسی آمریکا به حریم هوایی در بامداد پنجشنبه رخ داد.
ماجرا در چند جمله قابل روایت است؛ یک هواپیمای بدونسرنشین مجهز، به حریم هوایی ایران تعرض کرده است. طبق اصول منشور ملل متحد، نیروی دریایی کشور میتواند از حریم هوایی سرزمین دفاع کند، اما هنوز مشخص نیست بازتابهای این اقدام چه خواهد بود. درحالیکه شب پنجشنبه را بسیاری در این هراس به صبح رساندند که از جلسه مقامات آمریکایی چه بیرون خواهد آمد، اما مقامات نظامی کشور تأکید داشتند که هیچ هراسی از جنگ و دفاع از حریم کشور ندارند.
اما در جلسه آمریکاییها در گام اول تصمیم به حمله گرفته میشود و بعد ترامپ تصمیم خود را عوض میکند. او عصر دیروز گفته ۱۰ دقیقه قبل از دستور حمله، آن را متوقف کرده است.
پهپاد سرنگونشده چه بود؟
هواپیمای گلوبال هاوک یا rq۴c یکی از پیشرفتهترین هواپیماهای جاسوسی جهان است که بر اساس اطلاعات بهدستآمده بیش از ۲۰۰ میلیون دلار قیمت دارد.
وزیر خارجه ایران در توییتر نوشت: «ساعت ۰۰:۱۴ (۱۴ دقیقه بامداد) پهپاد آمریکایی در حالت پنهان از امارات پرواز کرد و حریم هوایی ایران را نقض کرد. این پهپاد در ساعت ۰۴:۰۵ در مختصات (۲۵°۵۹'۴۳"N ۵۷°۰۲'۲۵"E) در نزدیک کوه مبارک هدف قرار گرفت. ما قطعات پهپاد نظامی آمریکا را در آبهای قلمرو خودمان، جایی که این پهپاد ساقط شد جمعآوری کردهایم».
روابطعمومی کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی نیز روز پنجشنبه در اطلاعیهای جزئیات این اقدام را اعلام کرد. «پهپاد جاسوسی گلوبال هاوک در ساعت ۱۴ دقیقه بامداد امروز (پنجشنبه) از یکی از پایگاههای نیروهای آمریکایی در جنوب خلیجفارس با مختصات معلوم به هوا برخاسته و برخلاف قوانین هوانوردی تمامی تجهیزات مربوط به معرفی خود را خاموش کرده و در نهایت پنهانکاری، از تنگه هرمز به سمت چابهار ادامه مسیر میدهد.
این هواپیمای بدونسرنشین در زمان بازگشت به سمت غرب منطقه در محدوده تنگه هرمز با تجاوز به فضای سرزمینی جمهوری اسلامی ایران، مشغول جمعآوری اطلاعات و جاسوسی میشود». در ادامه اطلاعیه روابطعمومی کل سپاه آمده است: «ساعت چهار و پنج دقیقه بامداد درحالیکه هواپیمای متجاوز وارد فضای سرزمینی کشورمان شده بود، توسط پدافند نیروی هوافضای سپاه مورد هدف قرار گرفت و سرنگون شد».
شلیک بعد از ۴ بار اخطار
فرمانده هوافضای سپاه پاسداران هم در مورد جزئیات ماجرا توضیح داده: «به هواپیمای جاسوسی متجاوز آمریکایی چهاربار هشدار داده شد و سپس به این پهپاد شلیک شد». به گزارش ایسنا، ابوالفضل حاجیزاده در مراسم نمایش قطعاتی از پهپاد سرنگونشده آمریکایی گفت: در اولین ساعات بامداد روز پنجشنبه یک فروند هواپیمای جاسوسی رژیم تروریستی آمریکا با نقض فضای سرزمین ایران و بدون توجه به اخطار قرارگاه پدافند هوایی ارتش و با زیرپاگذاشتن مقررات بینالمللی به فضای ایران تجاوز کرد و توسط پدافند هوافضای سپاه مورد اصابت قرار گرفت و ما موفق شدیم بخشهایی از قطعات این هواپیما را از نزدیکی سواحل ایران جمعآوری کنیم.
در روایت حاجیزاده نیز مبدأ پهپاد ظفره امارات و نزدیکی ابوظبی اعلام میشود که بدون نشان و روشنکردن سامانههای ردیابی از تنگه هرمز به سمت شرق حرکت کرد و بعد از چندساعت مجددا به سمت غرب برگشت. «قرارگاه پدافند هوایی ارتش مجددا و ۱۰ دقیقه قبل از شلیک، به این هواپیما اخطار داد».
فرمانده هوافضای سپاه پاسداران با اشاره به اینکه این هواپیما اخطارها را به ایستگاه خود منتقل میکند بیان کرد: کسانی که هدایت هواپیما را در اختیار دارند اخطارها را شنیدند، ولی به آن توجه نکردند. با توجه به اینکه این هواپیما وارد حریم سرزمینی ایران شده بود، هوافضای سپاه آن را سرنگون کرد. حاجیزاده میگوید که این اتفاق برای اولینبار رخ نداده و ادامه میدهد: «ما بزرگترین کلکسیون از پهپادهای آمریکایی را در اختیار داریم. اینها نشانههای بیتوجهی آمریکا به مقررات بینالمللی است».
به روایت حاجیزاده، ساعت ۰۲:۵ بامداد پنجشنبه دو اخطار و ساعت ۰۳:۵۵ هم دو اخطار دیگر به این هواپیما داده شد و نهایتا ساعت ۰۴:۵ صبح پنجشنبه مورد اصابت قرار گرفت. این سردار سپاه به بخش دیگری از این ماجرا نیز اشاره میکند: «یک هواپیمای جاسوسی دیگر نیز نزدیک این هواپیما در حال پرواز بود که ۳۵ خدمه پروازی داشت و ما میتوانستیم آن را هم مورد اصابت قرار دهیم و این حق ما بود، اما هواپیمای بدون سرنشین را مورد اصابت قرار دادیم. پیش از این نیز ما به سمت هواپیمای MQ-۹ آمریکایی که وارد حریم سرزمینی ما شده بود، شلیک اخطار انجام داده بودیم که آنها هم متوجه این مسئله شدند، ولی آمریکاییها بنا ندارند به مقررات بینالمللی توجه کنند».
ارتش آمریکا تأیید کرد
ستاد فرماندهی مرکزی آمریکا (سنتکام) بعد از تکذیب این اتفاق، بعدازظهر پنجشنبه در بیانیهای رسمی تأیید کرد که پهپاد گلوبال هاوک توسط نیروهای ایران هدف قرار گرفته و سرنگون شده است. به گزارش ایسنا به نقل از پایگاه خبری دیفنسنیوز، ستاد فرماندهی مرکزی آمریکا موسوم به سنتکام (مقر فرماندهی نیروهای آمریکا در منطقه غرب آسیا) در بیانیه خود با تأیید سرنگونی این پهپاد توسط سامانه موشکی زمین به هوای ایران آورده «این پهپاد مشغول فعالیت بر فراز تنگه هرمز بوده».
سنتکام در این بیانیه ادعا کرده که این پهپاد از مدل «تریتون MQ-۴C» در حریم هوایی بینالمللی در حال پرواز بوده است. بیل اوربان، سخنگوی سنتکام ضمن انتشار این بیانیه مدعی شد که گزارشهای ایران مبنی بر اینکه پهپاد آمریکایی در حریم سرزمینی ایران در حال فعالیت بوده، اشتباه و این هواپیما بر فراز تنگه هرمز و در حریم هوایی بینالمللی پرواز میکرده است.
اعتراض به سوئیس
به دنبال این اتفاق، روند حوادث در پنجشنبه و جمعه سرعت بیشتری گرفت. سفیر سوئیس به عنوان حافظ منافع آمریکا در ایران اولین فرد خارجی بود که باید از این ماجرا مطلع میشد. عصر پنجشنبه معاون سیاسی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی در تماسی تلفنی با سفیر سوئیس در تهران، نسبت به تعرض آمریکا به حریم هوایی ایران اعتراض کرد.
عراقچی در این تماس تلفنی به اینکه این اقدام نیروهای آمریکایی برای اولین بار نبوده و چندین بار پیش از نیز اتفاق افتاده، اشاره کرد و خواهان احترام نیروهای آمریکایی به حریم هوایی و دریایی جمهوری اسلامی ایران و رعایت کامل مقررات بینالمللی از سوی آنها شد.
صبح جمعه بار دیگر سفیر سوئیس به وزارت خارجه ایران فراخوانده شد. این بار محسن بهاروند، دستیار وزیر و مدیرکل آمریکای وزارت امور خارجه کشورمان در ملاقات با سفیر سوئیس با ارائه یادداشت رسمی به تجاوز هواپیمای بدون سرنشین آمریکایی به قلمرو هوایی کشورمان اعتراض کرد و دولت آمریکا را مسئول عواقب اینگونه اقدامات تحریکآمیز دانست.
در این ملاقات ضمن ارائه جزئیات بیشتر از چگونگی این تجاوز، از جمله اعلام مختصات جغرافیایی دقیق محل اصابت هواپیمای آمریکایی در قلمرو ایران، به وی اطلاع داده شد که بقایای لاشه هواپیمای ساقطشده نیز در آبهای ایران یافت شده و در اختیار نیروهای مسلح ایران قرار دارد که در صورت لزوم نشان داده خواهد شد.
دستیار وزیر امور خارجه همچنین خواستار انتقال این پیام شد که ایران به دنبال جنگ با هیچ کشوری از جمله ایالات متحده آمریکا نیست، ولی نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران هیچگونه اقدام تجاوزکارانهای را تحمل نکرده و به شدت و بلادرنگ با آن برخورد خواهند کرد.
وی گفت: نیروهای مسلح ایران حتیالامکان خویشتنداری پیشه میکنند تا امنیت و آرامش منطقه حساس خلیج فارس و دریای عمان حفظ شود، ولی اگر طرف مقابل دست به اقدامات تحریکآمیز و نسنجیده بزند با پاسخ متقابل مواجه خواهد شد که پیامدهای آن قابل پیشبینی نیست و زیان و خسارت آن متوجه همه طرفها خواهد بود. سفیر سوئیس در این دیدار گفت که مراتب را بلافاصله به واشنگتن منتقل خواهد کرد.
در دیگر سو، یعنی نیویورک تنها شهر آمریکایی که دیپلماتهای ایرانی امکان حضور و تردد دارند، فضا برای رایزنی دیپلماتیک دنبال شد. نماینده ایران در سازمان ملل در نامهای خطاب به دبیر کل سازمان ملل که نسخهای از آن برای رئیس شورای امنیت سازمان ملل نیز ارسال شده، ماجرای این پهپاد را توضیح داد. «این اقدام پس از اخطارهای مکرر به پهپاد مذکور و طبق حق ذاتی ایران در دفاع مشروع از خود طبق ماده ۵۱ منشور سازمان ملل، صورت گرفته است».
روانچی با بیان اینکه «کشورمان در پی جنگ نیست»، اعلام کرده که در عین حال ایران حق مسلم خود را برای اتخاذ هرگونه اقدام لازم در مقابل نقض حریم سرزمین خود محفوظ میدارد و مصمم است قاطعانه از مرزهای هوایی، آبی و خاکی خویش دفاع کند. در همین راستا، سخنگوی شورای عالی امنیت ملی نیز گفته بود که «تهران از آمریکا به دلیل تجاوز نظامی، به سازمان ملل متحد شکایت خواهد کرد».
کنش و واکنشهای ترامپ
دونالد ترامپ در اولین ساعات بعد از این حادثه در واکنشی نوشت «ایران اشتباه بزرگی مرتکب شده است». اما این تنها موضعگیری او نبود. او ساعتی بعد در جمع خبرنگاران این احتمال را مطرح کرد که شاید ایران در ساقطکردن این پهپاد اشتباه کرده باشد. «برای من سخت است که باور کنم این اتفاق عمدا رخ داده است». «من احساس میکنم این اشتباه توسط فردی رخ داده که نباید این اشتباه را انجام میداد».
کنش و واکنشهای ترامپ
دونالد ترامپ در اولین ساعات بعد از این حادثه در واکنشی نوشت «ایران اشتباه بزرگی مرتکب شده است». اما این تنها موضعگیری او نبود. او ساعتی بعد در جمع خبرنگاران این احتمال را مطرح کرد که شاید ایران در ساقطکردن این پهپاد اشتباه کرده باشد. «برای من سخت است که باور کنم این اتفاق عمدا رخ داده است». «من احساس میکنم این اشتباه توسط فردی رخ داده که نباید این اشتباه را انجام میداد».
ضمن اینکه رئیسجمهور آمریکا با اشاره به اینکه کسی در این حمله کشته نشده گفت: این موضوع که حادثه تلفات جانی نداشته، بسیار مهم است. اما ساعاتی بعد از کاخ سفید گزارش شد که جلسه سران دو حزب دموکرات و جمهوریخواه سنا با ترامپ برای تصمیمگیری در مورد این حادثه برگزار شد. جلسهای که البته خبری رسمی از آن بیرون نیامد.
اما نانسی پلوسی رهبر دموکراتها گفت که فضا به سمت جنگ نخواهد رفت درحالیکه روایت جمهوریخواهان حاضر در جلسه متفاوت بود. بااینحال خبرهای بعدی دال بر این بود که ترامپ تصمیم گرفته سه پایگاه هستهای ایران را بمباران کند؛ اما درحالیکه برخی رسانهها حتی از آمادهشدن هواپیماها برای پرواز خبر میدادند، ترامپ تصمیم حمله را متوقف کرده است. درحالیکه رسانههای آمریکایی در حال گمانهزنی درباره علت این اتفاق بودند، ترامپ در توییتی نوشت «آنها یک فروند هواپیمای بدون سرنشین را در آبهای بینالمللی ساقط کردند.
شب گذشته آماده تلافی به سه پایگاه در ایران بودیم، وقتی سؤال کردم چند نفر کشته میشوند؛ یک ژنرال به من گفت: ۱۵۰ نفر کشته خواهند شد. ۱۰ دقیقه پیش از حمله، آن را متوقف کردم. این کشتهها با سرنگونی یک هواپیمای بدون سرنشین تناسب ندارد، من عجله ندارم.
ارتش ما بازسازی و جدید شده و آماده رفتن به هر جای جهان در بهترین حالت است». او این ادعاها را با همان چاشنیهای همیشگی درباره توافق اوباما همراه میکند و میگوید «رئیسجمهور اوباما یک توافق فاجعهبار و وحشتناک با ایران ایجاد کرد و به ۱۵۰ میلیارد دلار به اضافه ۱.۸ میلیارد دلار وجه نقد به آنها داد».
او مدعی شد «ایران یک مشکل بزرگ بود و او آنها را از بند رهانید، به آنها آزادی حرکت در دستیابی به سلاح اتمی داد و ایران بهجای تشکر از آنها، شعار دادند «مرگ بر آمریکا». شب گذشته کاخ سفید در بیانیهای اعلام کرد، ترامپ درباره ایران با محمد بنسلمان ولیعهد سعودی تلفنی گفتگو کرده است.
تغییر مسیر چند پرواز
بهدنبال این اتفاق آمریکا و شرکتهای هواپیمایی چند کشور دیگر مثل هلند، بریتانیا، آلمان و استرالیا عبور هواپیماهای مسافربری خود را از آبهای ایران متوقف کردند. این اتفاق واکنشهای متفاوتی در کشورهای دیگر داشت. مطابق معمول بحرین و اسرائیل پیشتاز مدعیشدن درباره این اقدام ایران شدند. در مقابل روسیه درباره وقوع تنش در منطقه هشدار داد.
ولادیمیر پوتین، رئیسجمهور روسیه گفت: حمله نظامی از سوی آمریکا علیه ایران برای منطقه فاجعهبار خواهد بود، زیرا این مسئله منجر به افزایش خشونت و همچنین افزایش آوارگان منطقه خواهد شد. اگر آمریکا اقدام نظامی علیه ایران اتخاذ کند، پیامدهای اسفباری بهدنبال خواهد داشت، تاجاییکه شمارش این پیامدها کاری دشوار خواهد بود.
مکرون، رئیسجمهوری فرانسه نیز در واکنش به این حادثه گفت: «بهتازگی حقایقی مانند سرنگونی پهپاد آمریکایی رخ داده است؛ بنابراین من همه طرفها را به آرامش دعوت میکنم. تنش نظامی هیچ سودی برای ما نخواهد داشت». مرکل نیز پس از نشست دوروزه اتحادیه اروپا در بروکسل در جمع خبرنگاران گفت: «ما درباره این وضعیت نگران بوده و خواهان مذاکرات دیپلماتیک و حلوفصل سیاسی برای موقعیتی بسیار متشنج هستیم».
رویترز نیز در خبری مدعی شد پیامی تهدیدآمیز از سوی ترامپ با واسطهگری عمان به ایران رسیده است. این خبر البته از سوی مقامات ایرانی تکذیب شد.
ماجرای سرنگونی پهپاد آمریکایی قسمت اول از یک فصل پرخبر خواهد بود.
۰