احتمال "سونامی" در ایران
به گفته خیلی از کارشناسان بدترین حالت زلزله در سونامی مکرون اتفاق افتاده است و هنوز هم متخصصان بر این باورند که اگر گسل مکران زمین لرزه بزرگ ایجاد کند، سواحل جنوب شرق ایران را در معرض خطر سونامی قرار میدهد.
کد خبر :
۷۴۸۷۴
بازدید :
۱۴۷۰۲
از زمین و آسمان برایمان میبارد، حوادث طبیعی که قرار بود نعمت باشند به دلیل بی مدیریتی برخی از مسئولین این روزها به نقمت تبدیل شده است. زمین میلرزد و زلزله میآید، باران میآید سیل میشود و همه این موارد دست در دست هم دادهاند تا گوشه به گوشه کشورمان افراد زیادی بیخانمان باشند و در سختترین شرایط زندگی کنند.
روز گذشته، اما زمزمههایی از سونامی به گوش رسید و ترس و اضطراب را در اذهان عمومی افزایش داد. رئیس سازمان زمینشناسی از احتمال وقوع سونامی در نوار شمالی کشور خبر داده بود و این موضوع بیشاز پیش جامعه را در نگرانی فرو برد. پیش از این هم زمزمههایی در رابطه با سونامی در دریای خزر به گوش رسیده بود و هر بار تکذیب شده بود، اما این بار ماجرا جدی به نظر میرسد.
احتمال سونامی در نوار شمالی کشور وجود دارد
به گزارش ایلنا، علیرضا شهیدی، رئیس سازمان زمین شناسی کشور روز گذشته در بیست و چهارمین نشست کمیته هماهنگی هواشناسی - آبشناسی دریای خزر گفت: «با توجه به فعالیتهای زمینشناسی که در دریای خزر انجام شده است، میتوانیم در مورد مخاطراتی که پیشرو داریم صحبت کنیم. به ویژه این مخاطرات از اهمیت برخوردارند، زیرا این منطقه زلزله خیز است و امکان رخداد سونامی در آن وجود دارد.»
وی در ادامه گفت: «ساحل دریای خزر بسیار طویل است و پنج میلیون نفر را تحت الشعاع قرار میدهد. این طویل بودن ریسک خطر را در این منطقه بالا میبرد. از سوی دیگر این منطقه استراتژیک است و در آن اقدامات گوناگونی انجام میگیرد.»
شهیدی گفت: «ما از نظر مخاطرات طبیعی در دنیا مقام سوم را داریم که از ۴۳ مخاطره طبیعی در جهان ۳۴ نوع مخاطرات در ایران محتمل است. مخاطراتی مانند سیل و زلزله برای ایرانیان ملموستر است، اما بعضی از مردم نسبت به مخاطراتی مانند فرونشست، حساسیست کمتری دارند. از سال ۱۹۰۰ تا سال ۲۰۱۹ تعداد مخاطرات و انواع آن افزایش یافته است. البته قربانیان در این مخاطرات طبیعی کاهش داشتهاند. این نشان میدهد اگر ما زیرساختهای مستحکمی برای جامعه ایجاد بکنیم مرگ و میر کمتری ناشی از مخاطرات طبیعی خواهیم داشت.»
رئیس سازمان زمینشناسی کشور گفت: «ایران مستعد زلزلههای بسیاری است. در قسمتهای مرکزی به دلیل سفتی زمین احتمال خسارات بالا است. این در مقایسه با قسمتهای جنوبی کشور که زمین حالت پلاستیکی بیشتری دارد برآورد میشود.
دراین پیامها برآورد ما از نقشههایی است که تنها گسلهای فعال را نشان میدهند. در درجه خطرپذیری، زلزله در نواحی البرز و شمال کشور خطرناک توصیف میشود. اگر این زلزلهها در شمال کشور با مرکز زلزله در دریا اتفاق بیفتند احتمال سونامی در نوار شمالی کشور وجود دارد.»
وی گفت: «ما فعالیتهایی را در گسل شمال خزر، آستارا و انزلی انجام دادیم. گسل آستارا میان کوه، دریا و دشتهای کمعرض مستقر شده است. ما متوجه شدیم این گسلها در پهنه دریای مجاور نیز وجود دارد. برخی از زلزلههای استان البرز، از مرکز دریای خزر شروع میشود که این نشان میدهد اگر این زلزلهها در همان مرکز رخ بدهند و شدت بیشتری داشته باشند میتوانند شهرهای شمالی کشور را تخریب و خسارات زیادی به آن وارد کنند.»
سونامی مکران و نگرانیها از تکرار آن
بیش از ۷۰ سال از سونامی مکران میگذرد، اما هنوز هم وقتی در رابطه با سونامی در کشور صحبت میشود خیلیها یاد سونامی مکران میافتند، حادثهای که در سال ۱۳۲۴ در اثر رویداد زمین لرزهای به بزرگای ۸.۱ ریشتر در مرزهای پاکستان به وجود آمد.
بیش از ۷۰ سال از سونامی مکران میگذرد، اما هنوز هم وقتی در رابطه با سونامی در کشور صحبت میشود خیلیها یاد سونامی مکران میافتند، حادثهای که در سال ۱۳۲۴ در اثر رویداد زمین لرزهای به بزرگای ۸.۱ ریشتر در مرزهای پاکستان به وجود آمد.
این سونامی خسارات فراوانی به سواحل پاکستان همچنین ایران و عمان وارد کرد و کشتههای آن تا ۴۰۰۰ نفر نیز گزارش شده است. به گفته خیلی از کارشناسان بدترین حالت زلزله در سونامی مکرون اتفاق افتاده است و هنوز هم متخصصان بر این باورند که اگر گسل مکران زمین لرزه بزرگ ایجاد کند، سواحل جنوب شرق ایران را در معرض خطر سونامی قرار میدهد.
خطر سونامی در ایران به اندازه زلزله جدی است
پیش از این علی مرادی رئیس مرکز لرزه نگاری کشوری گفته بود: «اگر خطر سونامی به درستی شناخته نشده باشد، میتواند آثار مخربی روی سازهها بگذارد. از آنجایی که ایران یک کشور در حال توسعه است، باید مناطق خطرپذیر و میزان خطر را به درستی شناخت و بر اساس آن برنامهریزی صحیح کرد.
پیش از این علی مرادی رئیس مرکز لرزه نگاری کشوری گفته بود: «اگر خطر سونامی به درستی شناخته نشده باشد، میتواند آثار مخربی روی سازهها بگذارد. از آنجایی که ایران یک کشور در حال توسعه است، باید مناطق خطرپذیر و میزان خطر را به درستی شناخت و بر اساس آن برنامهریزی صحیح کرد.
اگر بیش از حد، خطر را در منطقهای دست بالا بگیریم هزینههای ساختوساز بیش از مقدار واقعی، بالا میرود و اگر دست پایین بگیریم، هزینههایی ممکن است پایین بیاید، اما در اثر رویداد زمینلرزه محتمل در آینده ممکن است تلفات و صدمات جبرانناپذیری داشته باشیم.»
او تاکید کرده بود: «در ایران خطر سونامی داریم، وقتی زلزلهای در ۷۰ سال پیش در سواحل مکران به وقوع پیوست و سونامیاش در پاکستان و ایران حدود ۴هزار کشته داد حال آنکه آن مناطق به مراتب نسبت به حال کم جمعیتتر و توسعه نیافتهتر بودند، پس باید اکنون اقدامات جدی تری نسبت به راه اندازی سامانههای هشدار سونامی انجام گیرد و همچنین در برنامههای توسعهای این منطقه، خطر سونامی در نظر گرفته شود.»
آمادگی کافی را نداریم
حالا که رئیس سازمان زمینشناسی خبر از احتمال وقوع سونامی در نوار شمالی کشور میدهد و کارشناسان هم بر این باورند که وقوع چنین حادثهای به شدت محتمل است باید دید آیا ما توانایی مقاومت در برابر چنین حادثهای را داریم؟ محمد میرزاپور، کارشناس مدیریت بحران در رابطه با این موضوع گفت: «واقعیت این است که اگر حوادث اخیر را در کنار هم قرار بدهیم متوجه خواهیم شد که آن طور که باید توانایی تاب آوری در برابر سونامی را نداریم البته باز هم مسئولین باید نسبت به این مسئله توضیح بدهند.
در زلزله سر پل ذهاب شاهد خرابیها بودیم پس از آن هم سیل گلستان نشان داد که واقعا مدیریتها در زمان بحران تا چه اندازه است. از طرف دیگر سازههای ما در حریم رودخانهها و مجاورت با دریا به قدری زیاد است که در صورت وقوع سونامی فجایع زیادی رقم خواهد خورد.»
او در ادامه تاکید کرد: «البته زمانی که پروانههای ساخت و ساز داده میشد باید فکری به حال این موارد میکردند، اما متاسفانه برخی چشمهایشان را روی خطرات احتمالی بستند و در نهایت این میشود که در چنین مواقعی ترس بروز از بحران به جانمان میافتد.
باید مسئولان تا جایی که میتوانند سازههای مجاور دریاها و رودخانهها را خالی کنند و بررسی کارشناسی در رابطه با بروز سونامی اتفاق بیفتد. با حدس و گمان کاری از پیش نمیرود باید بررسی کارشناسی صورت بگیرد که در صورت قطعی بودن این اتفاق حتما بخشها و مناطقی که در مجاورت نزدیک با دریای خزر قرار دارند، تخلیه شود که حد اقل از تلفات جانی جلوگیری شود.
وقتی سونامی مکران آن تعداد کشته به بار آورد با اینکه جمعیت خیلی کمتر از حالا بود، چطور میتوانیم فکر کنیم که حالا تلفات کمتری داشته باشیم. یکی از وظایف ستاد مدیریت بحران پیش بینی این موارد است. تا حد زیادی میتوان حدس زد که سونامی قابل رخ دادن است یا خیر. درست است که مثل زلزله ناغافل اتفاق میافتد، اما حرکت ورقههای زمین میتواند این را نشان بدهد که تا چه حد ممکن است سونامی رخ بدهد.
من امیدوارم مسئولین ستاد بحران با این مسئله هم مانند سیل برخورد نکنند، چون در سیل گلستان هم شاهد بودیم که سازمان هواشناسی هشدار سیل را داده بود، اما مسئولین جدی نگرفته بودند. به نظر من ما توان تاب آوری در برابر سونامی را نداریم و واقعا مسئولان باید از همین حالا در رابطه با این موضوع فکری اساسی داشته باشند تا هر چقدر که میتوانند حداقل از تلفات جانی کم کنند، چون در غیر این صورت با یک فاجعه رو به رو خواهیم بود.»
احتمال بروز سونامی وجود دارد و این موضوع به قدری محتمل است که رئیس سازمان زمین شناسی نسبت به آن هشدار داده است و به نظر میرسد نگرانیها در این خصوص جدی است، اما آیا توان تاب آوری در برابر سونامی را خواهیم داشت؟ به نظر میرسد این موضوعی است که مسئولین باید نسبت به آن پاسخگو باشند.
۱