سوگواری در خلوت و تنهایی

سوگواری در خلوت و تنهایی

مردم بنا بر سرشت تسلی بخشیدن به همدیگر در روز‌های تنگ تا آستانه خانه صاحب عزا آمده اند، اما یارای نزدیک‌تر شدن را گویی ندارند و برخی نگاهی می‌کنند تاسفی از دور می‌خورند و راهشان را می‌گیرند و برمی گردند!

کد خبر : ۷۸۷۳۱
بازدید : ۵۹۲۸
سوگواری در خلوت و تنهایی
آنگاه که پسر خانه با مرگ ناگهانی اش، اهل خانه را برای همیشه تنها می‌گذارد مادر شیون سر داده می‌دهد و خواهر، زاری کنان گیسوانش را به باد می‌سپارد.

شیون و فغان مادر و دختر، تنها صدایی است که سکوت بی رقیب کوچه‌ها را می‌شکند برخی همسایگان گام هایشان را به سمت صدا شتابان کرده اند، اما آنگاه که به صدا می‌رسند کسی را یارای نزدیک‌تر شدن از فاصله مشخصی نیست.

اگر روزی دیگر می‌بود و مردم در هراس از همدیگر به سر نمی‌بردند، کسی اجازه نمی‌داد، دخترک تنها بماند و دستی دراز می‌شد تا او را از زمین بردارد؛ اما دخترک با چشمانی بهت زده مردمانی بلاتکلیف را در نزدیکی خانه می‌بیند که بی هیچ کلامی نظاره گر زاری او شده و با اندوه گوش به مویه هایش سپرده اند.

مردم بنا بر سرشت تسلی بخشیدن به همدیگر در روز‌های تنگ تا آستانه خانه صاحب عزا آمده اند، اما یارای نزدیک‌تر شدن را گویی ندارند و برخی نگاهی می‌کنند تاسفی از دور می‌خورند و راهشان را می‌گیرند و برمی گردند!

برگزاری آئین عزاداری در لرستان یکی از مناسک جدایی ناپذیر در زندگی است، اما در این روز‌های همراه با ترس از کرونا؛ سوگواری‌ها در خلوت و تنهایی خانواده‌ها برگزار می‌شود و بعضا مشاهده می‌شود در همان سوگواری‌های در تنهایی گفته می‌شود حالا که مجال مراسم تشییع و تدفین نداشتیم مراسم چهلم را با حضور اقوام برگزار خواهیم کرد.

بغض‌های فرخورده بازماندگان متوفیان کرونا
در عین حال در همین شرایط، مرگ‌هایی که بر اثر کرونا اتفاق می‌افتد نیز حائز اهمیت است که عدم برگزاری مراسم و آئین تدفین با شرایط خاصی و بدون حضور خویشاوندان تا چه میزان می‌تواند بر عزت نفس و شرایط روحی افراد داغدار اثربگذارد.

در این خصوص می‌توان به روایت محمد حسین نظری، هموطن اهل ایلام، که در یکی از بیمارستان‌های لرستان مادر خود را از دست داده است اشاره کرد. البته این روایت در شبکه‌های مجازی عنوان شده است و سازمان‌هایی مثل شهرداری جوابیه‌هایی برای روایت آقای نظری داشته اند. اما با این اوصاف و جوابیه‌های مختلف، نمی‌توان تنهایی این مرد را در عزای مادرش منکر شد.

وی روایت تحویل جنازه از بیمارستان، سردخانه، غسالخانه، کندن گور، نماز خواندن و به خاک سپردن عزیز از دست رفته خود را در تنهایی و حداکثر به اتفاق چهار یا پنج نفر از اعضای خانواده بیان می‌کند که در نبود برگزاری مراسم عزاداری آنهم در لرستانی که همیشه عزاداری آن با غنای خاصی برگزار می‌شود این تنهایی همراه با احساس مجرم بودن، نوعی شکنجه روانی مضاعف بر عزاداران است.

نظری می‌گوید: در زمان تحویل جنازه، بیشتر، احساس مجرمان را داشتیم تا بلازدگانی مصیبت دیده؛ راننده آمبولانس که از غسالخانه آمده بود از ماشین پیاده نشد! کارگر خدماتی سردخانه کلید را آورد و دور ایستاد و گفت؛ خودتان جنازه را شناسایی و داخل آمبولانس بگذارید! او میترسید و حق هم داشت!

وی می‌افزاید: از اداره بهداشت تماس گرفتند که نباید هیچ مراسمی بگیرید و دو یا سه نفر بیشتر برای تدفین نباشند. فردای آن روز جنازه را برای تدفین بردیم! جنازه را خودمان داخل قبر گذاشتیم. چه خون دلی خوردیم! آئین تدفین در میان لر‌ها قیامتی است؛ هر کس آن را دیده می‌فهمد ما در چه دوزخی بودیم!

این، روایتی تلخ است که هراس اجتماعی ایجاد شده چگونه به فاصله گیری اجتماعی و فیزیکی افراد انجامیده است. ولی در این خلاء دوستی‌های جمعی و همدردی‌ها و تسلی دادن‌های خویشاوندی، باید نهاد‌ها و دستگاه‌هایی باشند که برخی اقدامات مرتبط را در نهایت احترام انجام دهند تا احساس مجرم بودن و طرد شدگی به بازماندگان دست ندهد.

کرونا و ترس خانواده‌ها از عزاداری در تنهایی
یکی از پرستاران در یکی از بیمارستان‌های مختص بیماران کرونایی در لرستان می‌گوید: در یکی از موارد با خانواده بیمار کرونایی مواجه شدم که در محوطه بیمارستان مویه سر داده بودند بابت اینکه برایشان خیلی سخت بود که در تنهایی مراسم عزاداری و خاکسپاری برگزار کنند.

این پرستار جوان ادامه می‌دهد: این در حالی بود که بیمار کرونا مثبت آن‌ها هنوز زنده بود و جان خود را از دست نداده بود، ولی خانواده اش در محوطه بیمارستان او را مرده فرض می‌کردند و نگران این بودند که اینگونه مردن برایشان سخت است و چگونه این مساله را به اقوام بگویند.

پرستار دیگری در خصوص یکی از مشاهدات خود می‌گوید: مواردی که مشکوک به کرونا هستند و جان خود را از دست داده اند بنا بر تاکید پزشکی قانونی باید با خودکار قرمز در برگه مخصوصی که جنازه تحویل خانواده می‌شود برای سردخانه، عبارت «مشکوک به کرونا» نوشته می‌شود.

این پرستار می‌افزاید: در مواردی که خانواده‌ها حاضر به پذیرش این مساله نبودند اعتراض و داد و بیداد می‌کردند که چرا با خودکار قرمز و چرا مشکوک به کرونا می‌نویسید قاتل که نبوده است، بعبارتی؛ با این رفتار پرخاشگرانه خود حاضر به رعایت و پذیرش دستورالعمل‌ها و شرایط خاصی که بیم انتقال کرونا را بیشتر می‌کرد نبودند و در تدارک مراسم عزاداری به شیوه‌های معمول همیشگی بر می‌آمدند.

وی می‌گوید: این خانواده‌ها با اینکه سعی می‌شد تفهیم شوند که این عبارت، بخاطر این است که غسال شرایط حفاظتی را رعایت کند و دفن و مراسم خاکسپاری نیز با احتیاط و بنا بر دستورالعمل‌های خاص صورت گیرد است، ولی آنها، تحمل تنهایی و طرد شدن اجتماعی بر اثر اینکه مورد فوتی آن‌ها مشکوک به کرونا بوده است را ندارند.

در تسکین این بغض فروخورده چه باید کرد؟!
سمیه کریمی روانشناس بالینی می‌گوید: بطور طبیعی وقتی شخصی، عزیزی را از دست می‌دهد دچار واکنش سوگ می‌شود و فرد سوگواری می‌شود، اما این سوگواری مراحلی دارد که در حوزه بهداشت روان باید این مراحل بدرستی طی شود تا فرد به بهبودی روحی برسد.

وی می‌افزاید: مراحل سوگ با شوک شروع می‌شود بعد انکار و بعد خشم، فرد را در برمی گیرد و احساس ناامیدی می‌کند که این در هم ریختگی روان در فرد با گریه، اشک و عزاداری و همدردی اطرافیان ادامه پیدا می‌کند تا شخص داغدار به بهبودی برسد.

کریمی ادامه می‌دهد: این روال معمول فرایند سوگواری است که این‌ها در شرایط عادی رخ می‌دهد، اما در شرایط فراگیری کرونا با توجه به دستورالعمل‌هایی مبنی بر پرهیز از تجمع، فرایند سوگواری هم اتفاق نمی‌افتد و نمی‌توان بصورت حضوری در کنار افراد داغدیده بود.

وی می‌گوید: با بهره گرفتن از وسایل ارتباطی متنوعی که وجود دارد با توجه به دسترسی بازماندگان به کمک تلفن و یا پیامک، می‌توان با افراد داغدیده در ارتباط بود و به آن‌ها گفت که در غم آن‌ها شریک هستیم و در کنارشان قرار داریم.

کریمی می‌افزاید: با آن‌ها تلفنی صحبت شود و اجازه بدهیم آن‌ها هم حرف بزنند و شنونده خوبی برای آن‌ها باشیم؛ خصوصا در مورد شرایط به وجود آمده ناشی از کرونا، در مورد مرگ که ممکن است همه ما را تهدید کند با آن‌ها صحبت شود. آنهم در طول روز چندین مرحله کوتاه و یا بلند با آن‌ها صحبت شود و اجازه داده شود آن‌ها صحبت کنند تا آرام شوند.

وی افزود: اگر دسترسی به ارتباط تصویری وجود دارد این ارتباط برقرار شود و به آن‌ها نشان داده شود که از این اتفاق پیش آمده ناراحت هستیم.

کریمی گفت: می‌توان از این ابزار استفاده کرد و تا حد ممکن در کنار آن‌ها بود تا آرام آرام تسلی دلی برای آن‌ها باشد و بطور حتم افراد داغدیده، شرایط ویژه اکنون را درک می‌کنند و این شیوه، همدردی اطرافیان را می‌پذیرند.

این روانشناس یادآور شد: با توجه به محدودیت‌هایی که در مورد مراسم عزاداری در این شرایط وجود دارد، متاسفانه، چون سوگواری روند طبیعی خود را طی نمی‌کند، احتمال اینکه بازماندگان دچار مشکلات روحی شوند وجود دارد.

وی افزود: با توجه به میزان تاب آوری هر شخص، واکنش و پاسخ هر فرد به سوگ از دست دادن عزیزان متفاوت است؛ برخی افراد ممکن است روند طی شدن این فرایند برای آن‌ها طولانی شود و نیازمند به مشاوره‌های روانشناسی باشند.

کریمی افزود: توصیه می‌شود در این شرایط از مشاوره‌های آنلاین کمک گرفته شود و اگربرای کسانیکه در این شرایط عزیزی را از دست می‌دهند و امکان برگزاری مراسم سوگواری را ندارند، سامانه مشاوره سوگ راه اندازی شود.

کرونا؛ مناسک زدایی و اصلاح مراسم
پس معلوم شد که شیوه عزاداری در این روز‌های سخت ناگزیر عوض شده است. مجتبی ترکارانی رییس انجمن جامعه شناسی لرستان در این خصوص می‌گوید: کرونا با خودش نوع جدیدی از مناسک مربوط به مرگ را همراه آورده است؛ کسانی که در تنهایی می‌میرند و در تنهایی دم مرگ از حضور و وداع با عزیرانشان محروم هستند و بعد از آن حتی از داشتن یک مراسم تشییع خوب بی بهره می‌مانند.
در عین حال نزدیکان متوفی کرونایی فرصت برگزاری یک مراسم جمعی برای بزرگداشت عزیز از دست فته شان و التیام بخشی ندارند و همه محکوم به عزاداری و غمخواری و گریه در سکوت هستند و هیچ کسی را یارای در آغوش گرفتن و همدردی و تسلی با نزدیکانش در این مصیب بزرگ نیست.

ترکارانی به رابطه تغییر مناسکی مثل عزاداری با بلایای طبیعی و انسانی اشاره می‌کند و می‌گوید: آنچه در نسبت مراسم عزاداری و کرونا قابل تامل است این است که معمولا این نوع بلایای طبیعی و انسانی مراسم‌ها رابطه دوسویه‌ای با مناسک زدایی ویا اصلاح مراسم‌های مربوط به این پدیده وجود دارد.
از سویی دیگر کرونا نیز با عادی کردن پدیده مرگ و بالابردن کشتگان و تغییر شیوه دفن آن‌ها به شیوه‌ای بدون مناسک جمعی وعرض تسلیت به خانواده عزادار به شکلی مجازی و تلفنی و بدون حضور فیزیکی می‌تواند در آینده نزدیک تغییرات جدی درشکل برگزاری مراسم‌های مربوطه بوجود بیاورد.

۵۱ فوتی ناشی از ابتلا به کرونا در لرستان
ویروس کووید-۱۹ یا همان کرونا که برای نخستین بار در دی ماه سال گذشته از استان ووهان چین شیوع یافت، از ابتدای اسفند ماه سال ۹۸ در کشور مشاهده شد. بر اساس اعلام امروز کیانوش جهانپور، رییس مرکز روابط عمومی و اطلاع رسانی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، تاکنون ۴۱ هزار و ۴۹۵ نفر ر. در کشور به طور قطعی به ویروس کرونا مبتلا شده اند، ۲ هزار و ۷۵۷ نفر به علت ابتلا به این ویروس فوت کرده و ۱۳ هزار و ۹۱۱ نفر هم بهبود یافته‌اند.

دکتر محمدرضا نیکبخت رئیس دانشگاه علوم پزشکی لرستان نیز امروز یازدهم فروردین از آخرین آمار مبتلایان به کرونا ویروس خبر داد و گفت: تاکنون هزار و ۹۸۵ نمونه از بیماران مشکوک به "کرونا" در استان لرستان به آزمایشگاه مرجع ارسال شده است که به هزار و ۸۸۲ نمونه پاسخ داده شده که از این شمار، ۶۹۵مورد مثبت و هزار و ۱۸۷ نمونه نیز منفی اعلام شده است.

وی گفت: تا به امروز ۵۱ مورد فوت قطعی بر اثر بیماری "کرونا" در استان ثبت شده است. تا زمان حاضر نیز تعداد مبتلایان کرونا بستری در مراکز درمانی ۸۹ نفر، تعداد ترخیصی‌ها از مراکز درمانی ۱۴۰ نفر و مراقبت در منزل تعداد ۴۲۴ نفر در استان داشته ایم.
۰
نظرات بینندگان
اخبار مرتبط سایر رسانه ها
    سایر رسانه ها
    تازه‌‌ترین عناوین
    پربازدید