کرونا بر محیط زیست جهان چه تاثیری می‌گذارد؟
شیوع ویروس کرونا سبب شد که توجهات به تجارت جانوران وحیوانات وحشی چین جلب شود. رویه‌ای که هم اکنون به دلیل این که شماری از گونه‌ها را با خطر انقراض نسل مواجه کرده، مورد انتقاد گروه‌های طرفدار محیط زیست قرار گرفته است. این مسئله باعث شده تا تجارت حیوانات وحشی در بسیاری از کشورهای جهان با قوانین سخت گیرانه ای مواجه شود. مقامات چین و برخی دیگر کشورهای جهان برای مقابله با شیوع ویروس جدید کرونا، خرید و فروش جانوران و حیوانات وحشی را به شکل موقت ممنوع کرده اند. ولی فعالان محیط زیست از این فرصت برای درخواست ممنوعیت دائمی استفاده می‌کنند.
کد خبر :
۷۹۱۴۹
بازدید :
۵۵۳۸
فرادید | ویروس کرونا تاکنون بسیاری از مسائل انسانی را تغییر داده و محدودیت‌های بی شماری برای مردم جهان به بار آورده است. تا جایی که بسیاری، کرونا را دشمن انسان و البته دوست محیط زیست معرفی کرده اند. برخی محققان معتقدند که ویروس کرونا موجب کاهش فعالیت‌های انسانی و درنتیجه کاهش گازهای گلخانه ای و کاهش دخالت انسانی در اکوسیستم‌ها شده است. البته در این میان برخی نیز معتقدند که کرونا برای محیط زیست نیز اثرات منفی هم داشته است.
به گزارش فرادید، سطح آلودگی هوا در برخی شهر‌ها و مناطق جهان کاهش چشمگیری نشان داده است. چرا که ویروس کرونا باعث شده سفر‌های مدام مردم برای حضور در محل کار و همین طور سفر‌های خارجی متوقف شود. به گفته خبرگزاری انگلیسی " بی‌بی‌سی"، پژوهشگران در نیویورک گفته‌اند که مطالعات اولیه نشان داده گاز مونواکسید کربن که عمدتا توسط اتومبیل‌ها تولید می‌شود، در مقایسه با سال ۲۰۱۹ تقریبا ۵۰ درصد کاهش یافته است. تولید گاز دی‌اکسید کربن که از طریق گرم کردن کره زمین در تغییرات آب وهوایی سهم دارد، نیز در روز‌های اخیر کاهش یافته است.
ترافیک در شهر نیویورک از زمان صدور فرمان اجرایی برای رعایت فاصله اجتماعی در اوایل هفته جاری، کاهش چشمگیری نشان داده است. به گفته شرکت مطالعات و داده‌پردازی تام‌تام، سطح گره‌های ترافیکی بین روز‌های نهم تا ۱۳ مارس در مقایسه با هفته مشابه سال ۲۰۱۹، ۱۳ و نیم درصد کاهش یافته است.
در ساعات اوج ترافیک در این دوره یک هفته‌ای، راه‌بندان‌های ترافیکی تا بیش از ۲۶ درصد کاهش یافته است. پژوهشگران در دانشگاه کلمبیا می‌گویند تولید گاز مونوکسید کربن طی چند روز در هفته جاری، حدود ۵۰ درصد افت کرد. آنان گفتند میزان گاز دی‌اکسید کربن در شهر نیویورک پنج الی ۱۰ درصد کاهش نشان داده است.
این یافته‌ها شاید اولیه باشند، اما شبیه به یافته‌های محیط زیستی در چین و ایتالیا است که تعطیلی برای چند هفته اعمال شده است. به گفته آژانس فضایی اروپا، ماهواره سنتینل-۵پ در برنامه کوپرنیک، نشان می‌دهد که لایه آلودگی هوا بویژه ترکیبات گازهای دی‌اکسید نیتروژن بر فراز ایتالیا کاهش یافته است.
کلاد زهنر، مدیر ماموریت ماهواره گفت: «کاهش گازهای دی‌اکسید نیتروژن بر فراز دره پو در ایتالیا بویژه مشخص است. هرچند ممکن است به علت ابر‌های موجود در هوا و تغییرات هوا، داده‌ها اندکی متغیر باشد، ولی مطمئنیم که کاهش تولید گازها مصادف شده با تعطیلی سراسری ایتالیا که موجب کاهش ترافیک و فعالیت‌های صنعتی است.»
در چین پژوهشگران شاهد کاهش ۱۵ تا ۴۰ درصدی در تولید بخش مهم صنعتی در سطح کشور از جمله ذغال سنگ، پالایشگاه‌های نفت، و پرواز‌های هواپیما‌ها بوده‌اند.
لائوری میلیویرتا، تحلیلگر مرز مطالعاتی انرژی و هوای پاک نوشت: «طی چهار هفته گذشته احتمالا یک چهارم یا بیشتر تولید گاز دی اکسید کربن در کشور حذف شده است، یعنی همان دوره‌ای که به شکل عادی پس از تعطیلات سال نوی چینی فعالیت‌ها از سر گرفته می‌شود.»
آقای میلیویرتا، در مطلبی که در وبسایت کربن بریفت، متعلق به علوم مربوط به آب وهوا نوشت، افزوده است که سطح میانگین دی اکسید نیتروژن که ارتباط تنگاتنگی با مصرف سوخت‌های فسیلی دارد، در هفته پس از سال نوی چینی، امسال نسبت به مدت مشابه سال قبل ۳۶ درصد کمتر بوده است.».
اما همزمان با کاهش کلی آمار مربوط به تولید گازها در مناطق تحت قوانین تعطیلی، دانشمندان هشدار داده‌اند که این گازها احتمالا در مقادیر بالا از سوی افرادی که در خانه مانده‌اند تولید می‌شود.
ماندن بیشتر در خانه بویژه در هوای سرد، به معنی روشن کردن سیستم گرمایش برای ساعات طولانی‌تر است.
کریستوفر جونز کارشناس سیاست آب و هوا در دانشگاه کالیفرنیا در برکلی، به نشریه ساینتیفیک آمریکن گفت که استفاده از انرژی در خانه «صرفه‌جویی سوخت ناشی از رانندگی نکردن برای حضور در محل کار را جبران می‌کند.»
به گزارش فرادید، سطح آلودگی هوا در برخی شهر‌ها و مناطق جهان کاهش چشمگیری نشان داده است. چرا که ویروس کرونا باعث شده سفر‌های مدام مردم برای حضور در محل کار و همین طور سفر‌های خارجی متوقف شود. به گفته خبرگزاری انگلیسی " بی‌بی‌سی"، پژوهشگران در نیویورک گفته‌اند که مطالعات اولیه نشان داده گاز مونواکسید کربن که عمدتا توسط اتومبیل‌ها تولید می‌شود، در مقایسه با سال ۲۰۱۹ تقریبا ۵۰ درصد کاهش یافته است. تولید گاز دی‌اکسید کربن که از طریق گرم کردن کره زمین در تغییرات آب وهوایی سهم دارد، نیز در روز‌های اخیر کاهش یافته است.
ترافیک در شهر نیویورک از زمان صدور فرمان اجرایی برای رعایت فاصله اجتماعی در اوایل هفته جاری، کاهش چشمگیری نشان داده است. به گفته شرکت مطالعات و داده‌پردازی تام‌تام، سطح گره‌های ترافیکی بین روز‌های نهم تا ۱۳ مارس در مقایسه با هفته مشابه سال ۲۰۱۹، ۱۳ و نیم درصد کاهش یافته است.
در ساعات اوج ترافیک در این دوره یک هفته‌ای، راه‌بندان‌های ترافیکی تا بیش از ۲۶ درصد کاهش یافته است. پژوهشگران در دانشگاه کلمبیا می‌گویند تولید گاز مونوکسید کربن طی چند روز در هفته جاری، حدود ۵۰ درصد افت کرد. آنان گفتند میزان گاز دی‌اکسید کربن در شهر نیویورک پنج الی ۱۰ درصد کاهش نشان داده است.
این یافته‌ها شاید اولیه باشند، اما شبیه به یافته‌های محیط زیستی در چین و ایتالیا است که تعطیلی برای چند هفته اعمال شده است. به گفته آژانس فضایی اروپا، ماهواره سنتینل-۵پ در برنامه کوپرنیک، نشان می‌دهد که لایه آلودگی هوا بویژه ترکیبات گازهای دی‌اکسید نیتروژن بر فراز ایتالیا کاهش یافته است.
کلاد زهنر، مدیر ماموریت ماهواره گفت: «کاهش گازهای دی‌اکسید نیتروژن بر فراز دره پو در ایتالیا بویژه مشخص است. هرچند ممکن است به علت ابر‌های موجود در هوا و تغییرات هوا، داده‌ها اندکی متغیر باشد، ولی مطمئنیم که کاهش تولید گازها مصادف شده با تعطیلی سراسری ایتالیا که موجب کاهش ترافیک و فعالیت‌های صنعتی است.»
در چین پژوهشگران شاهد کاهش ۱۵ تا ۴۰ درصدی در تولید بخش مهم صنعتی در سطح کشور از جمله ذغال سنگ، پالایشگاه‌های نفت، و پرواز‌های هواپیما‌ها بوده‌اند.
لائوری میلیویرتا، تحلیلگر مرز مطالعاتی انرژی و هوای پاک نوشت: «طی چهار هفته گذشته احتمالا یک چهارم یا بیشتر تولید گاز دی اکسید کربن در کشور حذف شده است، یعنی همان دوره‌ای که به شکل عادی پس از تعطیلات سال نوی چینی فعالیت‌ها از سر گرفته می‌شود.»
آقای میلیویرتا، در مطلبی که در وبسایت کربن بریفت، متعلق به علوم مربوط به آب وهوا نوشت، افزوده است که سطح میانگین دی اکسید نیتروژن که ارتباط تنگاتنگی با مصرف سوخت‌های فسیلی دارد، در هفته پس از سال نوی چینی، امسال نسبت به مدت مشابه سال قبل ۳۶ درصد کمتر بوده است.».
اما همزمان با کاهش کلی آمار مربوط به تولید گازها در مناطق تحت قوانین تعطیلی، دانشمندان هشدار داده‌اند که این گازها احتمالا در مقادیر بالا از سوی افرادی که در خانه مانده‌اند تولید می‌شود.
ماندن بیشتر در خانه بویژه در هوای سرد، به معنی روشن کردن سیستم گرمایش برای ساعات طولانی‌تر است.
کریستوفر جونز کارشناس سیاست آب و هوا در دانشگاه کالیفرنیا در برکلی، به نشریه ساینتیفیک آمریکن گفت که استفاده از انرژی در خانه «صرفه‌جویی سوخت ناشی از رانندگی نکردن برای حضور در محل کار را جبران می‌کند.»
کاهش مصرف سوخت‌های فسیلی
براساس گزارش CREA، اگرچه کاهش تولید نفت و فولاد و کاهش ۷۰ درصدی پرواز‌های داخلی باعث کاهش انتشار گازهای گلخانهای شده، اما در واقع بزرگترین عامل در این موضوع، کاهش شدید مصرف زغال سنگ در چین بوده است. چین بزرگترین تولیدکننده و مصرف کننده زغال سنگ در جهان است و از این منبع برای ۵۹ ٪ انرژی خود در سال ۲۰۱۸ استفاده کرده است. همچنین نیروگاه‌های در حال کار و بسیاری از صنایع سنگین چین وابسته به زغال سنگ هستند و این درحالی است که این ماده تنها منبع گرما برای میلیون‌ها خانه در مناطق وسیع روستایی این کشور نیز هست. براساس تجزیه و تحلیل CREA از داده‌های خدمات داده WIND، نیروگاه‌های بزرگ زغال سنگ چین از ۳ فوریه تا اول مارس در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته، ۳۶ درصد کاهش مصرف داشته اند.
مایلیویرتا در این خصوص توضیح می‌دهد که: «بزرگترین مصرف کنندگان زغال سنگ - نیروگاه‌های زغال سنگ - به دلیل کاهش تقاضای برق بسیار تحت تأثیر قرار گرفته اند. من فکر می‌کنم روشن است که این اثر تا هفته‌ها و ماه‌های بعدی ادامه خواهد یافت، زیرا در اقتصاد نیز تأثیر عمده‌ای گذاشته است».
در سال ۲۰۱۷، شی جینپینگ، رئیس جمهور چین قول داد که مبارزه با آلودگی را به عنوان یکی از «سه نبرد» بزرگ چین پیگیری کند و سال بعد نیز وزارت اکولوژی و محیط زیست این کشور ایجاد شد. براساس گزارشی که سال گذشته توسط Greenpeace و AirVisual منتشر شد، این سیاست‌ها تأثیر قابل توجهی داشته اند و سطح آلودگی کلی ۱۰ ٪ در شهر‌های چین بین سال‌های ۲۰۱۷ و ۲۰۱۸ کاهش یافته است.
از سوی دیگر فعالان محیط زیست معتقدند که این بحران شیوع گسترده کروناویروس می‌تواند دریچه‌ای برای تقویت این اصلاحات وعده داده شده باشد. «لی شوو»، مشاور ارشد سیاست‌های آب و هوایی Greenpeace در شرق آسیا گفت: «ما در این خصوص به طور کامل از چین حمایت می‌کنیم که این فرصت را برای تحول در اقتصاد خود و جدا شدن از وضعیت پیشین اقلیمی خود فراهم کند.»
در سال ۲۰۱۷، شی جینپینگ، رئیس جمهور چین قول داد که مبارزه با آلودگی را به عنوان یکی از «سه نبرد» بزرگ چین پیگیری کند و سال بعد نیز وزارت اکولوژی و محیط زیست این کشور ایجاد شد. براساس گزارشی که سال گذشته توسط Greenpeace و AirVisual منتشر شد، این سیاست‌ها تأثیر قابل توجهی داشته اند و سطح آلودگی کلی ۱۰ ٪ در شهر‌های چین بین سال‌های ۲۰۱۷ و ۲۰۱۸ کاهش یافته است.
از سوی دیگر فعالان محیط زیست معتقدند که این بحران شیوع گسترده کروناویروس می‌تواند دریچه‌ای برای تقویت این اصلاحات وعده داده شده باشد. «لی شوو»، مشاور ارشد سیاست‌های آب و هوایی Greenpeace در شرق آسیا گفت: «ما در این خصوص به طور کامل از چین حمایت می‌کنیم که این فرصت را برای تحول در اقتصاد خود و جدا شدن از وضعیت پیشین اقلیمی خود فراهم کند.»
کمک کرونا به حیات وحش
شیوع ویروس کرونا سبب شد که توجهات به تجارت جانوران وحیوانات وحشی چین جلب شود. رویه‌ای که هم اکنون به دلیل این که شماری از گونه‌ها را با خطر انقراض نسل مواجه کرده، مورد انتقاد گروه‌های طرفدار محیط زیست قرار گرفته است. این مسئله باعث شده تا تجارت حیوانات وحشی در بسیاری از کشورهای جهان با قوانین سخت گیرانه ای مواجه شود.
مقامات چین و برخی دیگر کشورهای جهان برای مقابله با شیوع ویروس جدید کرونا، خرید و فروش جانوران و حیوانات وحشی را به شکل موقت ممنوع کرده اند. ولی فعالان محیط زیست از این فرصت برای درخواست ممنوعیت دائمی استفاده می‌کنند.
صندوق حیات وحش برای طبیعت، نیز در بیانیه‌ای گفته است که " این بحران سلامتی، باید هشداری باشد مبنی بر این که استفاده غیرقابل کنترل از حیواناتی که نسلشان با خطر انقراض مواجه است جهت مصارف غذایی و دارویی، باید متوقف شود.
تقاضا برای فلس مورچه خوار‌های فلس دار آسیایی جهت تهیه دارو در چند سال گذشته سبب شده که نسل این حیوان در چین تقریبا از بین برود، در سایر نقاط جهان هم اکنون مورچه خوار فلس دار جانوری است که در حیات وحش بیشتر از هر حیوان دیگری غیرقانونی شکار می‌شود.
استفاده غیر قابل کنترل از شاخ کرگدن برای تهیه دارو‌های سنتی چین، نمونه دیگری است از این که چگونه این روند سبب شده نسل این حیوان با خطر انقراض مواجه شود.
همه این‌ها هنگامی اتفاق می‌افتد که تخمین زده شده بیش از ۷۰ درصد بیماری‌های عفونی از حیوانات به خصوص حیوانات وحشی به انسان سرایت کرده است.
استفاده غیر قابل کنترل از شاخ کرگدن برای تهیه دارو‌های سنتی چین، نمونه دیگری است از این که چگونه این روند سبب شده نسل این حیوان با خطر انقراض مواجه شود.
همه این‌ها هنگامی اتفاق می‌افتد که تخمین زده شده بیش از ۷۰ درصد بیماری‌های عفونی از حیوانات به خصوص حیوانات وحشی به انسان سرایت کرده است.
ترمیم لایه ازون
یک تحقیق جدید می‌گوید لایه ازون در حال ترمیم شدن است و توانایی بالقوه برای ترمیم کامل را دارد. یک مطالعه علمی که در نشریه نیچر منتشر شده است، حاکی از یک موفقیت نادر در بهبود یافتن و ترمیم این آسیب محیط زیستی است و می‌گوید که یک اقدام هماهنگ جهانی می‌تواند تغییر ایجاد کند.
لایه ازون یک سپر دفاعی در ساختار جو زمین است که بیشتر اشعه‌های فرابنفش خورشید را به خود جذب می‌کند. بدون لایه ازون، بقای تقریبا هرچیز زنده‌ای در کره زمین غیرممکن است.
در گذشته استفاده بشر از کلوروفلوئوروکربن‌ها (معروف به گازهای گلخانهای) در سال ۱۹۸۷ موجب آسیب شدید به لایه ازون شد، و یک پیمان بین‌المللی به نام «پرتکل مونتریال» برای ممنوعیت استفاده از این گازها تصویب شد.
کرونا بر محیط زیست تاثیر منفی هم دارد؟
برخی کارشناسان معتقدند که ویروس کرونا در کنار آورده‌های مثبت برای محیط زیست، اثرات منفی هم داشته است. محمد یزدی استاد دانشکده علوم زمین دانشگاه شهید بهشتی دراین باره گفت: "بخش محیط زیست از بحران کرونا هم آسیب هایی دیده و هم مزایایی برای آن ایجاد کرده است. یک آسیب چالش بر انگیز، ماندن همیشگی مردم در خانه است. این موضوع باعث شده مردم آب، برق، سوخت خانگی (مثل گاز)، مواد غذایی، بهداشتی و حتی دارویی بیشتری مصرف کنند. ماندن بیشتر در خانه بویژه در هوای سرد، به معنی روشن کردن سیستم گرمایش و مصرف برق برای ساعات طولانی‌تر است. این موضوع باعث افزایش مصرف انرژی خانگی و تولید گازهای بیشتر از سوی این بخش می شود. اگر چه گفته می شود میزان صرفه‌جویی سوخت ناشی از تردد داخل شهری، بین شهری و بین کشوری بسیار بیشتر است.
یزدی ادامه داد: " یکی از معضلات این پدیده افزایش مصرف آب و مواد شوینده است. استفاده بی رویه از آب موجب تولید فاضلاب بیشتر می‌شود. افزایش فاضلاب باعث تهدید بیشتر منابع آب زیرزمینی و کاهش منابع آب اشامیدنی نیز خواهد شد. یکی از مشکلات دیگر عدم توجه برخی مراکز به پروتکل‌های جمع آوری، ضد عفونی و امحای زباله‌های پزشکی و بیمارستانی به واسطه ماهیت آلوده کننده و غیر بهداشتی آن است. عدم توجه به تجمیع زباله‌های عفونی و خانگی ممکن است زمینه ساز بروز موج دوم همه گیری این بیماری شود."
وی گفت: یکی از معضلات دیگر افزایش مصرف داروی زیاد است. نگران دیگری نیز وجود دارد و آن این است که آیا امکان انتقال این ویروس در آینده به حیوانات وجود خواهد داشت. گزارش‌های اخیرا منتشر شده که نشان می‌دهد سگ و گربه‌های خانگی به این ویروس مبتلا شده اند. اگر این موضوع ثابت شود باید منتظر فاجعه بزرگی در صنعت دام و طیور، حیوانات خانگی و حتی حیات وحش باشیم. آنفلوآنزای خوکی، پرندگان و... قبلا تجربه تلخی برای بشر بوده است.
استاد دانشکده علوم زمین دانشگاه شهید بهشتی افزود: "بخش محیط زیست از بحران کرونا در بخشی از زمینه‌ها سودمند نیز شده است. اولا مدیران ارشد و مردم عامه همه متوجه شدن که رعایت قوانین طبیعی و زیست بومی چقدر مهم است. هر رفتار غیر طبیعی در زیست بوم مثل خوردن غیر منطقی و غیر طبیعی و غیر شرعی حیواناتی مثل خفاش می‌تواند چه فاجعه بزرگی برای نسل بشری درست کند."
وی یادآور شد: فراگیری جهانی بحران کرونا، کاهش چشمگیر فعالیت‌های صنعتی، ممنوعیت سفر و قرنطینه‌های خانگی و اجتماعی، محدودیت عبور و مرور در سراسر جهان، تاثیرات مثبتی نیز بر محیط زیست گذاشته است. سطح آلودگی هوا در برخی شهر‌ها و مناطق کاهش چشمگیری نشان داده است چرا که ویروس کرونا باعث شده سفر‌های مدام مردم برای حضور در محل کار و همین طور سفر‌های خارجی متوقف شود."
یزدی گفت: "مطالعات اولیه نشان داده گاز مونواکسید کربن که عمدتا توسط اتومبیل‌ها تولید می‌شود، در مقایسه با سال ۲۰۱۹ تقریبا ۵۰ درصد کاهش یافته است. از طرفی تولید گاز دی‌اکسید کربن که از طریق گرم کردن کره زمین در تغییرات آب وهوایی سهم دارد، نیز در روز‌های اخیر کاهش یافته است. مثلا ماهواره سنتینل- ۵ متعلق به آژانس فضایی اروپا، نشان می‌دهد که لایه آلودگی هوا بویژه ترکیبات گازهای دی‌اکسید نیتروژن بر فراز ایتالیا کاهش یافته است. به همین دلیل احتمالا یک چهارم یا بیشتر تولید گاز دی اکسید کربن در این کشور حذف شده است. همچنین سطح میانگین دی اکسید نیتروژن که ارتباط تنگاتنگی با مصرف سوخت‌های فسیلی دارد، در هفته پس از سال نوی چینی، امسال نسبت به مدت مشابه سال قبل ۳۶ درصد کمتر بوده است."
وی گفت: یکی از معضلات دیگر افزایش مصرف داروی زیاد است. نگران دیگری نیز وجود دارد و آن این است که آیا امکان انتقال این ویروس در آینده به حیوانات وجود خواهد داشت. گزارش‌های اخیرا منتشر شده که نشان می‌دهد سگ و گربه‌های خانگی به این ویروس مبتلا شده اند. اگر این موضوع ثابت شود باید منتظر فاجعه بزرگی در صنعت دام و طیور، حیوانات خانگی و حتی حیات وحش باشیم. آنفلوآنزای خوکی، پرندگان و... قبلا تجربه تلخی برای بشر بوده است.
استاد دانشکده علوم زمین دانشگاه شهید بهشتی افزود: "بخش محیط زیست از بحران کرونا در بخشی از زمینه‌ها سودمند نیز شده است. اولا مدیران ارشد و مردم عامه همه متوجه شدن که رعایت قوانین طبیعی و زیست بومی چقدر مهم است. هر رفتار غیر طبیعی در زیست بوم مثل خوردن غیر منطقی و غیر طبیعی و غیر شرعی حیواناتی مثل خفاش می‌تواند چه فاجعه بزرگی برای نسل بشری درست کند."
وی یادآور شد: فراگیری جهانی بحران کرونا، کاهش چشمگیر فعالیت‌های صنعتی، ممنوعیت سفر و قرنطینه‌های خانگی و اجتماعی، محدودیت عبور و مرور در سراسر جهان، تاثیرات مثبتی نیز بر محیط زیست گذاشته است. سطح آلودگی هوا در برخی شهر‌ها و مناطق کاهش چشمگیری نشان داده است چرا که ویروس کرونا باعث شده سفر‌های مدام مردم برای حضور در محل کار و همین طور سفر‌های خارجی متوقف شود."
یزدی گفت: "مطالعات اولیه نشان داده گاز مونواکسید کربن که عمدتا توسط اتومبیل‌ها تولید می‌شود، در مقایسه با سال ۲۰۱۹ تقریبا ۵۰ درصد کاهش یافته است. از طرفی تولید گاز دی‌اکسید کربن که از طریق گرم کردن کره زمین در تغییرات آب وهوایی سهم دارد، نیز در روز‌های اخیر کاهش یافته است. مثلا ماهواره سنتینل- ۵ متعلق به آژانس فضایی اروپا، نشان می‌دهد که لایه آلودگی هوا بویژه ترکیبات گازهای دی‌اکسید نیتروژن بر فراز ایتالیا کاهش یافته است. به همین دلیل احتمالا یک چهارم یا بیشتر تولید گاز دی اکسید کربن در این کشور حذف شده است. همچنین سطح میانگین دی اکسید نیتروژن که ارتباط تنگاتنگی با مصرف سوخت‌های فسیلی دارد، در هفته پس از سال نوی چینی، امسال نسبت به مدت مشابه سال قبل ۳۶ درصد کمتر بوده است."
۰
