آیا کرونا در سطحِ یک ویروسِ خطرناک جهش خواهد یافت؟
«ما می‌توانیم انتظارِ جهش‌های کارکردی، مانند جهشی که در باکتری‌ها رخ داده و آن‌ها را نسبت به آنتی‌بیوتیک‌ها قوی کرده است، داشته باشیم.»
کد خبر :
۸۰۲۸۴
بازدید :
۸۸۱۳
فرادید | ویروسِ کرونا در سراسر جهان رو به گسترش است و در‌این‌بین همچنان نگرانی وجود دارد که جهشِ ویروس یا قابلیتِ سرایت‌پذیریِ آن را افزایش دهد یا آن را خطرناک‌تر کند یا هر دو اتفاق با هم رخ دهد؛ و قاعدتاً بحرانِ فعلی در سلامتِ جهانی را بدتر کند. ما درباره چگونگیِ تکاملِ ویروس چه می‌دانیم؟
آیا ویروس در حالِ جهش‌یافتن است؟
تمامِ ویروس‌ها جهش پیدا می‌کنند و ویروسِ سارس-کووی-۲ که عاملِ بیماریِ کووید-۱۹ است، از این قاعده مستنثی نیست. جهش‌ها زمانی رخ می‌دهد که ویروس در داخلِ سلول‌ها تکثیر می‌شود و در کپی کردنِ کدِ ژنتیکی یک اشتباه رخ می‌دهد. برخلافِ انسان‌ها که ژن‌هایشان بروی دی‌اِن‌اِیِ دورشته‌ای نوشته شده است، ژنِ ویروسِ کرونا بروی آر‌اِن‌اِیِ تک‌رشته‌ای حمل می‌شود.
سرعتِ جهشِ ویروسِ چقدر است؟
ویروسِ کرونا تقریباً باثبات است. دانشمندان ۱۳۰۰۰ نمونه را در اواسطِ ماه مارس تحلیل کرده‌اند و دریافته‌اند که جهش‌های جدید به ندرت هر دو ماه یکبار رخ داده است. سرعتِ جهش از‌این‌لحاظ مهم است که هر چه ویروسی با سرعتِ بالاتری جهش پیدا کند، رفتارِ آن نیز با سرعتِ بیشتری تغییر می‌کند.
اگر ویروسی با سرعتِ بالاتی جهش پید کند، ساختِ واکسن برای آن بسیار سخت‌تر می‌شود؛ زیرا تا زمانیکه یک واکسن برای آن تهیه شود، بخش‌هایی از ویروس که سیستمِ ایمنی به آن حمله می‌کند، تغییر یافته است. آنفولانزای فصلی آنقدر سریع جهش پیدا می‌کند که هر سال به یک واکسن جدید برای مقابله با آن وجود دارد.
ویروسِ کرونا در سراسر جهان چه تفاوت‌هایی دارد؟
کد‌های ژنتیکیِ ویروسِ کرونا در سراسر جهان نشان می‌دهد که ویروس در دو شکل در حالِ گسترش است. این مسئله‌ای غیرمعمولی نیست. دانشمندانِ آلمانی در ماهِ آوریل ۳ گروه ویروس که به لحاظِ ژنتیکی متفاوت بودند را شناسایی کردند و آن‌ها را اِی، بی و سی نامیدند. گروه‌های اِی و سی اکثراً در اروپایی‌ها و آمریکایی‌ها مشاهده شده، درحالیکه گروه بی بیشتر در شرقِ آسیا دیده شده است. اما گروه‌های کوچکتری نیز وجود دارند که دانشمندان می‌توانند آن‌ها را به منشأ گسترشان نسبت دهند؛ به‌طور مثال ویروسی که به منطقه وو‌ها یا شمالِ ایتالیا مرتبط است؟
چرا جهش مهم است؟
جهش‌ها همیشه تصادفی رخ می‌دهند. اکثراً اثراتِ کمی دارند و برخی از جهش‌ها به ویروس آسیب می‌دند، اما در گذر برخی از جهش‌ها می‌تواند سرعتِ انتشار ویروس را بیشتر کند. جهش‌ها همچنین می‌توانند ویروس‌ها را خطرناک‌تر کنند؛ برای مثال آن‌ها را در آلوده کردنِ سلول‌ها کارامدتر می‌کنند.
تاکنون ویروس چه نوع جهش‌هایی را تجربه کرده است؟
برخی از جهش‌ها نظرِ دانشمندان را جلب کرده است. محققان در مدرسه بهداشت و پزشکیِ مناطقِ گرمسیری بیش از ۵۰۰۰ ژنومِ ویروسِ کرونا از سراسر جهان را مطالعه کرده‌اند و جهش‌هایی را شناسایی کرده‌اند که شواهدی است مبنی بر اینکه ویروس دارد خودش را با بدنِ انسان‌ها تطبیق می‌دهد. دو جهش در پروتئین‌های «اسپایک» رخ داده‌اند که برای حمله ویروس به سلول‌ها ضروری است.
جهش در اسپایک در حالِ حاضر نادر است، اما مارتین هیبرد، استادِ بیماری‌های نوپدیدِ عفونی و نویسنده ارشد این مقاله که نیاز است مرور شود، می‌گوید پدیدار شدنِ جهش در پروتئین اسپایک لزومِ کنترل و نظارت بر ویروس در سطحِ جهانی را پررنگ می‌کند.
در یک مطالعه دیگر، دانشمندان در دانشگاه شفیلد و کتابخانه ملی لُس آلموس در نیومکزیکو، جهش‌های مشابهی در پروتئین اسپایک شناسایی کردند که دانشمندان مدعی هستند می‌تواند سرعتِ انتشارِ ویروس را بیشتر کند.
درحالیکه امکانِ چنین اتفاقی بسیار بالاست، دانشمندان دیگر باور دارند خیلی زود است برای اینکه بگوییم جهش‌ها در خدمتِ شیوع و گسترشِ بیشتر ویروس بوده‌اند.
پروفسور نیک لومان از دانشگاهِ بیرمنگام می‌گوید همه ویروس‌های کرونا شبیه هستند و ویروس‌هایی با جهش‌های خاص می‌توانند بنا به دلایلِ مختف در مناطقِ خاص پدید بیایند. «از نقطه نظرِ مردمی که نگرانند و نگرانی‌شان قابل درک است؛ فرقی نمی‌کند که کدام جهش‌ها رخ دهند. بهرحال این ویروس، ویروسِ خوبی نیست. ما به دنبال فهم این هستیم که آیا جهش‌ها بر رفتار ویروس اثر گذاشته است که تاکنون شواهدی برای آن نداریم.»
جهش دیگر چه چیز‌هایی به ما می‌گوید؟
کسبِ اطلاعات درباره آرایشِ ژنتیکیِ ویروس‌های کرونا، دانشمندان را قادر می‌سازد که منبعِ آلودگی‌های فردی را به نزدیکترین خوشه‌ها و نهایتاً به سرچشمه و منبعِ ویروس نسبت دهند و از این طریق می‌تواند آلودگی‌های جدید را به سرعت شناسایی کرد. نظارتِ شدید بر ویروس، می‌تواند نشان دهد که آیا ویروس جهش‌یافته یا نه و اینکه چه واکسن‌ها و دارو‌هایی باید برای کنترل آن تولید شود.
لومان می‌گوید: «ما می‌توانیم انتظارِ جهش‌های کارکردی، مانند جهشی که در باکتری‌ها رخ داده و آن‌ها را نسبت به آنتی‌بیوتیک‌ها قوی کرده است، داشته باشیم.»
۰
