مرخصی استحقاقی به دلیل چرخه قاعدگی آری یا نه؟
برخی شواهد نشان می‌دهد که مرخصی سیکل ماهانه در غرب برای بسیاری مطلوب و حتی یک نیاز است. پیمایشی که با مشارکت ۳۲۷۴۸ زن هلندی انجام و در سال گذشته در نشریه بریتیش مدیکال منتشر شد دریافت که ۱۴درصد از زنان به دلیل سیکل ماهانه از محل کار یا مدرسه مرخصی گرفته‌اند. برخی دلیل مرخصی را احساس بیماری به دلیل سیکل ماهانه اعلام کردند و ۲۰درصد دلیل واقعی عدم حضور در محل کار را عنوان نکردند.
کد خبر :
۸۷۶۳۰
بازدید :
۲۸۳۹
فرادید | ساشیمی موچیزوکی دو دهه است که در ژاپن کار می‌کند، اما تاکنون حتی یک روز هم به خاطر چرخه قاعدگی (سیکل ماهانه یا پریود) مرخصی نگرفته است.
بیشتر به این دلیل است که موچیزوکی خوش‌شانس است و سیکل ماهانه او مشکل بزرگی برایش نیست. اما دلیل دیگرش آن است که او هرگز تمایلی نداشته از این مرخصی استحقاقی که تاریخچه طولانی در ژاپن دارد، استفاده کند؛ زیرا استفاده از این مرخصی به این معنی است که او می‌بایست به مدیرانش که اغلب مرد بوده‌اند میگفته که به دلیل خونریزی ماهانه نمی‌تواند سر کار حاضر شود.
او می‌گوید: «این یک مسئله خصوصی است، به‌خصوص در ژاپن همچنان یک تابو محسوب می‌شود. ما دوست نداریم درباره آن با هیچ مردی صحبت کنیم.»
مرخصی استحقاقیِ سیکل ماهانه بیش از ۷۰ سال است که در ژاپن وجود دارد. اما ژاپن تنها کشور در آسیا نیست که چنین سیاستی دارد. کره جنوبی از سال ۱۹۵۳ این مرخصی استحقاقی را معرفی کرده است. در چین و هند نیز هر روز تعداد استان‌ها و شرکت‌هایی که سیاست مرخصی سیکل ماهانه را معرفی می‌کنند افزایش پیدا می‌کند.
اما در آنسوی دنیا اوضاع متفاوت است. سیاست مرخصی سیکل ماهانه در ایالات متحده، انگلستان و اروپا تقریباً وجود ندارد. حتی در کشور‌هایی که مرخصی سیکل ماهانه وجود دارد، طرفداران حقوق زنان به دو دسته مخالف و موافق تقسیم می‌شوند. برخی وجود این مرخصی را پسرفت و برخی آن را پیشرفت و به نفع حقوق زنان می‌دانند.
برخی استدلال می‌کنند که مرخصی سیکل ماهانه مانند مرخصی زایمان برای زنان ضرورت دارد؛ درحالیکه دیگران می‌گویند این نوع مرخصی ممکن است به این گمان که زنان در مقایسه با مردان توانمندی‌های کمتری دارند دامن بزند و منجر به تبعیض‌های بیشتر علیه زنان شود.
به‌طور گسترده‌ای در دسترس، اما به ندرت مورد استفاده
ژاپن سیاست مرخصی سیکل ماهانه را در سال ۱۹۴۷ و در واکنش به نگرانی‌ها درباره حقوق کارگران معرفی کرد. به مدت یک دهه، کارگران زنِ کارخانه‌ها که درد‌های دوران قاعدگی‌شان غیرقابل‌تحمل بود، شغل‌های طاقت‌فرسا داشتند و در محیطی با بهداشت ضعیف کار می‌کردند، در این دوران دست از کار می‌کشیدند.
بعد از شکست ژاپن در جنگ جهانی دوم این کشور مرخصی قاعدگی را به عنوان حق تمام زنان شاغل که سیکل‌های ماهانه‌شان «بسیار سخت است» معرفی کرد. در بدو امر، از این مرخصی استقبال زیادی شد. برطبق گزارش یک رسانه محلی در حدود ۲۶درصد از کارمندان در سال ۱۹۶۵ از این مرخصی استفاده کردند.
آمار‌ها درباره سهم زنانی که درد‌های شدید ماهانه یا در اصطلاح دیسمنوره (این درد به قدری شدید است که در فعالیت‌های روزمره تداخل ایجاد می‌کند) را تجربه می‌کنند بسیار متفاوت است، اما همه این آمار‌ها حاکی از آن است که دیسمنوره وضعیتی شایع است.
با گذشت زمان تعداد زنانی که از این مرخصی استفاده کردند کاهش پیدا کرد. یک تحقیق دولتی که در سال ۲۰۱۷ در ژاپن انجام شد نشان داد که فقط ۰.۹ درصد از زنان کارمند از مرخصی سیکل ماهانه استفاده کرده‌اند.
در کره جنوبی هم تعداد زنانی که از این مرخصی استفاده می‌کنند در حال کاهش است. در تحقیقی که در سال ۲۰۱۳ انجام شد، ۲۳.۶درصد از زنان کره‌ای گفتند که از این مرخصی استفاده کرده‌اند. در سال ۲۰۱۷ این رقم به ۱۹.۷ درصد کاهش پیدا کرد. دلایل اندکی وجود دارد که می‌تواند این کاهش را توضیح دهد. تمام شرکت‌های ژاپنی ملزم هستند که هر زمان زنان درخواست مرخصی سیکل ماهانه داشتند با درخواست آن‌ها موافقت کنند، اما آن‌ها مجبور نیستند در دوران مرخصی به کارمند خود حقوق بدهند.
یوکیمو موراکامی، رئیس سازمان همکاری و توسعه اقتصادی در توکیو می‌گوید: «برخی از زنان نیز از وجود چنین مرخصی‌ای آگاه نیستند، زیرا شرکت‌ها معمولاً آن را تبلیغ نمی‌کنند.» اما مسئله بزرگتر در کره جنوبی و ژاپن، مسئله فرهنگی است. زنان همین حالا هم با نبرد سختی مواجه هستند. هر دو کشور بالاترین شکاف حقوق و دستمزد و کمترین تعداد مدیران زن را در بین کشور‌های عضو سازمان همکاری و توسعه اقتصادی دارند.
موراکامی می‌گوید، تبعیض علیه کارمندان زن در ژاپن غیرقانونی است، اما آن‌ها اغلب در زمان بارداری با فشار زیادی برای استعفا مواجه می‌شوند. موراکامی اضافه می‌کند، تمایل اندکی برای هر نوع مرخصی‌ای برای هر نوع جنسیتی در ژاپن وجود دارد.
موچیزوکی به خاطر می‌آورد که یکبار یکی از همکارانش مرخصی سیکل ماهانه گرفته بود. او می‌گوید: «با خودم فکر می‌کردم که چرا و چطور توانسته این کار را بکند و به رئیسش بگوید؟» او می‌گوید برای کمک به زنان به جای این مرخصی می‌توان یک مرخصی عمومی استعلاجی معرفی کرد تا افرادی که سیکل‌های دردناک ماهانه دارند از آن استفاده کنند.
در رأس تمام این موارد آن است که سیکل ماهانه در این کشور‌ها همچنان موضوع حساسیت‌برانگیزی است. موراکامی می‌گوید، برای مثال وقتی که نوار بهداشتی می‌خریم فروشنده آن را داخل کیسه پلاستیکی تیره می‌گذارد انگار که چیزی است که باید مخفی شود.
او می‌گوید: «اگر به دیگران بگویید به دلیل سیکل ماهانه مرخصی می‌گیرید آن‌ها ممکن است فکر کنند که شما به اندازه مردان خوب نیستید.»
بیانیه سیاسی
در سایر نقاط آسیا مرخصی سیکل ماهانه فقط با هدف حمایت از شاغلان انجام نمی‌شود بلکه یک بیانیه سیاسی است. برای مثال، شرکت زوماتو، یک شرکت تحویل غذا در هند گفت می‌خواهد با معرفی این مرخصی شرم و خجالتی که درباره سیکل ماهانه وجود دارد را در این کشور از بین ببرد.
بینان‌گذار و رئیس اجرایی شرکت، دیپیندر گویا، طی ای-میلی به کارکنان خود گفت هیچ‌کس نباید برای درخواست مرخصی سیکل ماهانه احساس شرم یا خجالت کند. شما باید بتوانید در گروه‌هایی که کار می‌کنید درباره این موضوع آزادانه صحبت کند یا برای درخواست مرخصی در آن روز ای-میل بزنید.»
این بیانیه در کشوری که برخی اوقات زنان در این دوران حق ندارند آشپزی کرده یا کسی را لمس کنند، جالب‌توجه بود. بر اساس گزارشی که سازمان بشردوستانه داسرا در سال ۲۰۱۴ منتشر کرد، دختران در هند به‌طور میانگین ۲۰درصد از کلاس‌های درس را به دلیل سیکل ماهانه از دست می‌دهند و ۷۰درصد از مادران فکر می‌کنند خونریزی دوران ماهانه «چیز کثیفی» است.
اما بیانیه زوماتو با انتقاد‌هایی در فضای مجازی مواجه شد. برخی معتقد بودند که مرخصی برای دوران سیکل ماهانه باعث می‌شود زنان ضعیف به نظر برسند و مدیران را از استخدام کارمندان زن برحذر می‌دارد.
برطبق گفته‌های استاد دانشگاه سیدنی، الیزابت هیل، که تحقیقاتی درباره جنسیت و بیکاری انجام داده است، دلیلی که مرخصی دوران سیکل ماهانه حتی در میان طرفداران حقوق زنان هم طرفدار ندارد این است که داده‌های کمی وجود دارد که نشان دهد مرخصی در این دوران به نفع زنان است یا مانع از پیشرفت آن‌ها در محیط‌های کاری می‌شود.
هیل می‌گوید بسیاری از استدلال‌هایی که علیه مرخصی سیکل ماهانه مطرح است شبیه همان‌هایی است که علیه مرخصی زایمان مطرح بود. مخالفان استدلال می‌کردند که مرخصی زایمانِ همراه با دستمزد باعث می‌شود کارفرمایان تمایلی به استخدام کارمندان زن نداشته باشند.
اما هیل می‌گوید هم‌اکنون شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد سیاست‌های مرخصی زایمانی که سخاوتمندانه هستند بیشتر از آنکه باعث اخراج زنان از محیط‌های کاری بشوند باعث جذب و ماندن آن‌ها می‌شوند. به خصوص در هند که فقط ۳۵درصد از نیروی کار را زنان تشکیل می‌دهند و یکی از پایین‌ترین نرخ‌های اشتغال زنان را دارد، این مسئله بسیار اهمیت دارد.
گونیت مونگا، که فیلم کوتاه مستند او درباره سیکل ماهانه در هندوستان جایزه اسکار را برده است می‌گوید، اقدام زوماتو یک اقدام رو به جلو بود، اما حتی اگر این اقدام در مکان‌های شغلی دیگر نیز اجرا شود، روی زندگی میلیون‌ها زن هندی که هیچ نقشی در محیط‌های کاری ندارند، اثری نخواهد داشت.
«من فکر می‌کنم که تمام مفاهیم درباره حقوق زنان، برابری و فمنیسم هیچ نقشی در سطوح پایین اقتصادی ندارد. آن‌ها فقط کار می‌کنند تا روزانه شکم‌شان را سیر کنند. آن‌ها با بحران وجودی مواجه هستند. مکالمه و گفتگو درباره این مسائل را تشویق می‌کنم، اما راه زیادی تا تغییر وجود دارد.»
چرا در غرب مرخصی سیکل ماهانه مرسوم نیست
چند سال پیش موضوع مرخصی سیکل ماهانه سرخط خبر‌های مهم در غرب شد. می‌توانید خیلی زود حدس بزنید که چرا این ایده با مخالفت‌ها و انتقاد‌هایی مواجه شد. بعد از اعلام زوماتو، روزنامه واشنگتن‌پست یک سرمقاله نوشت با این عنوان که «من یک فمنیست هستم. مرخصی دادن به زنان به دلیل سیکل ماهانه ایده احمقانه‌ایست.»
استدلال سرمقاله این بود که پیشنهاد مرخصی برای سیکل ماهانه یک پیشنهاد «پدرسالارانه و احمقانه» است که «تأیید می‌کند در زندگی زنان جبرگرایی زیستی وجود دارد.» وقتی یک شرکت حقوقی استرالیایی در سال ۲۰۱۷ سیاست مرخصی ماهانه را برای زنان معرفی کرد، روزنامه کوریر میل یک سرمقاله نوشت با این عنوان که «به عنوان یک زن شاغل در استرالیا این طرح احمقانه را توهینی علیه خودم می‌دانم.»
هیل که استاد دانشگاه سیدنی است گفت شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد زنان جوان‌تر و مردان با این ایده موافق‌تر هستند تا زنان مسن‌تر. زنان مسن‌تر احساس می‌کنند، چون خودشان در دوران خونریزی مجبور بودند کار کنند پس زنان جوان‌تر هم باید این کار را انجام بدهند.
هیل می‌گوید برخی معتقد هستند که به جای معرفی مرخصی استحقاقی برای سیکل ماهانه باید مرخصی‌های عمومی‌تری معرفی شود که همه افراد بتوانند از آن استفاده کنند. برخی معتقدند که باید تعداد روز‌هایی که افراد می‌توانند مرخصی استعلاجی بگیرند افزایش یابد و مرخصی برای سیکل ماهانه هم باید در همین طبقه جای بگیرد، هرچند برخی نیز منتقد بیماری دانستن سیکل ماهانه هستند و معتقدند که زنان در این دوران بیمار نیستند بلکه یک فرایند زیستی طبیعی را طی می‌کنند.
برخی شواهد نشان می‌دهد که مرخصی سیکل ماهانه در غرب برای بسیاری مطلوب و حتی یک نیاز است. پیمایشی که با مشارکت ۳۲۷۴۸ زن هلندی انجام و در سال گذشته در نشریه بریتیش مدیکال منتشر شد دریافت که ۱۴درصد از زنان به دلیل سیکل ماهانه از محل کار یا مدرسه مرخصی گرفته‌اند. برخی دلیل مرخصی را احساس بیماری به دلیل سیکل ماهانه اعلام کردند و ۲۰درصد دلیل واقعی عدم حضور در محل کار را عنوان نکردند.
در حدود ۶۸ درصد از افراد آرزو کرده بودند که می‌توانستند در دوران سیکل ماهانه به دلخواه خود کار کنند یا درس بخوانند. اما بیشتر افراد -کمی کمتر از ۸۱درصد-علی‌رغم آنکه احساس می‌کردند نسبت به روز‌های عادی کمتر توانایی دارند، در محل کار و مدرسه حاضر شده بودند.
بعضی شرکت‌ها باور دارند که مرخصی سیکل ماهانه می‌تواند بهره‌وری شرکت‌ها را افزایش دهد. این شرکت‌ها به شکل‌های متفاوتی مثل اجازه کار از منزل یا امکان گرفتن ۱۲ روز مرخصی در سال را برای کارمندان خود فراهم کرده‌اند. این فرهنگ در بعضی شرکت‌ها نهادینه شده است.
موراکامی می‌گوید یکی از دلایلی که زنان از مرخصی استفاده نمی‌کنند ترس از آن است که کارفرمایان علیه آن‌ها تبعیض قائل شوند. «من گمان می‌کنم که تصویب این قانون در راستای حمایت از زنان بوده، اما اگر به درستی اجرا نشود می‌تواند به ضرر آن‌ها تمام شود.»
۰
