چرا تورم دوباره اوج گرفت؟
آمار نرخ تورم در فرودین ماه در شرایطی رکوردشکنی کرده است که بانک مرکزی هدف گذاری تورمی ۲۲ درصدی را در پیش گرفته بود. اقتصاددانان معتقدند که تورم درمجموع دارای دو علت اصلی است که سایر علل از آن نشأت می‌گیرد. آن‌ها می‌گویند که نخستین عاملی که باعث رشد تورم می‌شود، بدهی دولت و کسری بودجه است، همان موضوعی که دربرخی از کشور‌های دنیا نیز باعث تورم شده است و ریشه مالی دارد.
کد خبر :
۹۳۰۲۹
بازدید :
۵۵۷۳
فرادید | آخرین رقم تورم اعلامی از سوی سازمان آمار ایران نشان می‌دهد که تورم نقطه با نقطه با رسیدن به عدد ۴۹.۵ درصد به بالاترین میزان از خرداد ۹۸ تاکنون رسیده است. بسیاری از کارشناسان اقتصادی معتقدند که افزایش نرخ تورم در نخستین ماه سال ۱۴۰۰ نتیجه خلق پول از سوی دولت است.
علاوه بر این عدد، مرکز آمار ایران زخ تورم سالانه (۱۲ ماه منتهی به فروردین) را ۳۸.۹ درصد در فروردین اعلام کرد که نسبت به نرخ ۳۶.۴ درصدی اسفند حدود ۲.۵ درصد رشد دارد.
نرخ تورم سالیانه در فروردین در حالی به ۳۸.۹ درصد رسیده است که بانک مرکزی تورم هدفگذاری شده را ۲۲ درصد در نظر گرفته است. هدفی که با وجود رشد فروردین ماه بعید به نظر می‌رسد به در بهار ۱۴۰۰ محقق شود.
به گزارش فرادید؛ براساس اعلام مرکز آمار ایران نرخ تورم ماهانه به ۲.۷ درصدرسیده که بیشترین مقدار در ۵ماه اخیر بوده است. این عدد نسبت به تورم ماهانه در اسفند ماه ۵۰ درصد رشد را نشان می‌دهد که عدد قابل‌توجهی است.
حسین‌زاده، رئیس مرکز آمار همچنین خبری تورم نقطه به نقطه در فروردین ۱۴۰۰ را اعلام کرده است. طبق گفته او این عدد در نخستین ماه بهار ۴۹.۵ بوده که از خردادماه سال ۹۸ بی‌سابقه است و رشد ۰.۸ درصدی را نسبت به اسفند ۹۹ نشان می‌دهد.علاوه بر این عدد، مرکز آمار ایران زخ تورم سالانه (۱۲ ماه منتهی به فروردین) را ۳۸.۹ درصد در فروردین اعلام کرد که نسبت به نرخ ۳۶.۴ درصدی اسفند حدود ۲.۵ درصد رشد دارد.
نرخ تورم سالیانه در فروردین در حالی به ۳۸.۹ درصد رسیده است که بانک مرکزی تورم هدفگذاری شده را ۲۲ درصد در نظر گرفته است. هدفی که با وجود رشد فروردین ماه بعید به نظر می‌رسد به در بهار ۱۴۰۰ محقق شود.
البته ناصر همتی، تا حدودی شکست هدف گذاری تورمی بانک مرکزی را پذیرفته و می گوید: «تمام اقتصاددانان این را قبول می کنند که هدفگذاری تورمی حتما نباید تحقق یابد. هدفگذاری برای حرکت در سمت آن است، حالا چنانچه اقداماتی فراتر از قدرت بانک مرکزی هدف را دچار شوک می‌کند، سعی در به حداقل رساندن تاثیر آن شوک خواهیم داشت وبراین تصور هستم که این کار انجام شده باشد.»
آمار نرخ تورم در فرودین ماه در شرایطی رکوردشکنی کرده است که بانک مرکزی هدف گذاری تورمی ۲۲ درصدی را در پیش گرفته بود. اقتصاددانان معتقدند که تورم درمجموع دارای دو علت اصلی است که سایر علل از آن نشأت می‌گیرد. آن‌ها می‌گویند که نخستین عاملی که باعث رشد تورم می‌شود، بدهی دولت و کسری بودجه است، همان موضوعی که دربرخی از کشور‌های دنیا نیز باعث تورم شده است و ریشه مالی دارد.
شهرام معینی اقتصاددان و عضو هیأت علمی دانشگاه اصفهان در این رابطه می‌گوید: «اگر دولتی بدهی داشته باشد و درآمد‌های آن هزینه‌هایش را پوشش دهد، مشکل زیادی رخ نمی‌دهد، اما درصورتی که درآمد‌ها تکافوی هزینه‌ها را ندهد، باعث می‌شود تا دولت‌ها برای تأمین این بدهی و کسری بودجه خود به راه‌هایی متوسل شوند که تورم زاست که مهم‌ترین این راه‌ها استقراض از بانک مرکزی است.»
این اقتصاددان در حالی به چاپ پول از سوی دولت اشاره کرده که هفته‌های گذشته رئیس سازمان برنامه و وبودجه و بانک مرکزی بر سر این موضوع به اختلاف و موضع گیری رسیدند.
همتی در پاسخ به نوبخت گفته بود که «سال ۱۳۹۸ و ۱۳۹۹ عامل مسلط در رشد پایه پولی، تبدیل منابع ارزی مسدود و غیرقابل دسترس به ریال بوده است، در حالی که در سال‌های قبل از آن، عامل مسلط، بدهی بانک‌ها بود که با تلاش بانک مرکزی در شرایط بسیار سخت مهار شد. مقاومت بانک‌مرکزی در برابر تبدیل منابع ارزی مسدودی به ریال، برای مقابله با رشد بیشتر در پایه پولی و نقدینگی و لذا، جلوگیری از کاهش بیشتر ارزش پول ملی و قدرت خرید مردم است.»
اشاره رئیس بانک مرکزی به دارایی‌هایی بلوکه شده ایران در کشور‌های دیگر است که پیش از آزاد شدن این دارایی ها، دولت اقدام به تبدیل آن‌ها به ریال گرفت. اقدامی که برخلاف روال سیاست گذاری پولی است.
شهرام معینی اقتصاددان و عضو هیأت علمی دانشگاه اصفهان در این رابطه می‌گوید: «اگر دولتی بدهی داشته باشد و درآمد‌های آن هزینه‌هایش را پوشش دهد، مشکل زیادی رخ نمی‌دهد، اما درصورتی که درآمد‌ها تکافوی هزینه‌ها را ندهد، باعث می‌شود تا دولت‌ها برای تأمین این بدهی و کسری بودجه خود به راه‌هایی متوسل شوند که تورم زاست که مهم‌ترین این راه‌ها استقراض از بانک مرکزی است.»
این اقتصاددان در حالی به چاپ پول از سوی دولت اشاره کرده که هفته‌های گذشته رئیس سازمان برنامه و وبودجه و بانک مرکزی بر سر این موضوع به اختلاف و موضع گیری رسیدند.
همتی در پاسخ به نوبخت گفته بود که «سال ۱۳۹۸ و ۱۳۹۹ عامل مسلط در رشد پایه پولی، تبدیل منابع ارزی مسدود و غیرقابل دسترس به ریال بوده است، در حالی که در سال‌های قبل از آن، عامل مسلط، بدهی بانک‌ها بود که با تلاش بانک مرکزی در شرایط بسیار سخت مهار شد. مقاومت بانک‌مرکزی در برابر تبدیل منابع ارزی مسدودی به ریال، برای مقابله با رشد بیشتر در پایه پولی و نقدینگی و لذا، جلوگیری از کاهش بیشتر ارزش پول ملی و قدرت خرید مردم است.»
اشاره رئیس بانک مرکزی به دارایی‌هایی بلوکه شده ایران در کشور‌های دیگر است که پیش از آزاد شدن این دارایی ها، دولت اقدام به تبدیل آن‌ها به ریال گرفت. اقدامی که برخلاف روال سیاست گذاری پولی است.
همچنین آمار‌های منتشر شده در زمستان گذشته نیز نشان می‌دهد که سهم پول در ترکیب افزایش نقدینگی بعد از وقفه‌ای دو ماهه، دوباره روند افزایشی به خود گرفته است.
طبق این آمارها، رشد نقدینگی در بهمن ماه به صورت نقطه به نقطه ۳۹.۱ درصد و به صورت ماهانه ۲.۹ درصد گزارش شد که این میزان رشد نقدینگی بیشترین رقم در ۶ سال اخیر و بی‌سابقه بود.
بررسی گفته‌های دولتی‌ها و اقتصاددانان نشان می‌دهد که مهم‌ترین عامل در رشد نرخ تورم فروردین ماه رشد نقدینگی ناشی از تبدیل دارایی‌های ارزی بلوکه شده به ریال بوده است. البته کارشناسان اقتصادی معتقدند روند استقراض از بانک مرکزی تنها مربوط به دو سال اخیر نیست و این سیاست گذاری اشتباه در طول دهه‌های اخیر عامل اصل تورم بوده است.
برخی کارشناسان اقتصادی در این باره گفته اند که بانک مرکزی با دریافت سیاهه‌های نفتی (منابع حاصل از فروش نفت)، ریال خود را در اختیار دولت قرار می‌دهد، این ریال هم به تعبیر عامیانه چاپ پول است. آن‌ها می‌گویند اگر به ترازنامه بانک مرکزی در ۴۰ سال گذشته نگاهی شود، ملاحظه خواهد شد که عمده‌ترین عامل اصلی رشد پایه پولی، همین افزایش خالص دارایی‌های خارجی بانک مرکزی بود.
کامران ندری کارشناس اقتصادی در این رابطه می‌گوید: «در سال‌هایی که با مشکل تحریم‌ها رو به رو نبودیم، بالاخره این درآمد‌های نفتی وصول می‌شد و بانک مرکزی با فروش ارز حاصل این درآمد‌های نفتی در بازار، یک عملیات خنثی سازی انجام می‌داد و ریالی که چاپ کرده بود را جمع آوری می‌کرد.»
او همچنین گفته که «بعد از تحریم‌ها مشکل این بود که دولت نفت می‌فروخت و سیاهه‌های نفتی را دریافت می‌کرد و این درآمد‌های ارزی وارد حساب‌ها می‌شد، اما به دلیل تحریم‌ها این حساب‌ها بلوکه شده بود و بانک مرکزی نمی‌توانست عملیات خنثی سازی را انجام دهد. به همین دلیل، پول چاپ می‌شد، اما دیگر توسط بانک مرکزی جمع نمی‌شد.»
با این حال اقتصاددانان معتقدند برای مهار تورم و رسیدن به هدف گذاری تورم ۲۲ درصدی از سوی بانک مرکزی باید سیاست‌گذار با ابزار‌های پولی اقدامات لازم را برای تغییر متغیر‌های پولی انجام دهد. در غیر این صورت باید منتظر اخبار سیاسی قطعی و مثبت بود. بدیهی است که مورد دوم تحت کنترل سیاست‌گذار پولی نیست.
برخی کارشناسان اقتصادی در این باره گفته اند که بانک مرکزی با دریافت سیاهه‌های نفتی (منابع حاصل از فروش نفت)، ریال خود را در اختیار دولت قرار می‌دهد، این ریال هم به تعبیر عامیانه چاپ پول است. آن‌ها می‌گویند اگر به ترازنامه بانک مرکزی در ۴۰ سال گذشته نگاهی شود، ملاحظه خواهد شد که عمده‌ترین عامل اصلی رشد پایه پولی، همین افزایش خالص دارایی‌های خارجی بانک مرکزی بود.
کامران ندری کارشناس اقتصادی در این رابطه می‌گوید: «در سال‌هایی که با مشکل تحریم‌ها رو به رو نبودیم، بالاخره این درآمد‌های نفتی وصول می‌شد و بانک مرکزی با فروش ارز حاصل این درآمد‌های نفتی در بازار، یک عملیات خنثی سازی انجام می‌داد و ریالی که چاپ کرده بود را جمع آوری می‌کرد.»
او همچنین گفته که «بعد از تحریم‌ها مشکل این بود که دولت نفت می‌فروخت و سیاهه‌های نفتی را دریافت می‌کرد و این درآمد‌های ارزی وارد حساب‌ها می‌شد، اما به دلیل تحریم‌ها این حساب‌ها بلوکه شده بود و بانک مرکزی نمی‌توانست عملیات خنثی سازی را انجام دهد. به همین دلیل، پول چاپ می‌شد، اما دیگر توسط بانک مرکزی جمع نمی‌شد.»
با این حال اقتصاددانان معتقدند برای مهار تورم و رسیدن به هدف گذاری تورم ۲۲ درصدی از سوی بانک مرکزی باید سیاست‌گذار با ابزار‌های پولی اقدامات لازم را برای تغییر متغیر‌های پولی انجام دهد. در غیر این صورت باید منتظر اخبار سیاسی قطعی و مثبت بود. بدیهی است که مورد دوم تحت کنترل سیاست‌گذار پولی نیست.
۰
