کتاب «شیب»؛ چه زمانی از کار انصراف دهید و چه موقع به آن بچسبید

فرادید | کتاب شیب، اثری نوشته‌ی ست گودین است که نخستین بار در سال ۲۰۰۷ منتشر شد. هر پروژه‌ی جدید-مانند شغل، سرگرمی یا به راه انداختن یک شرکت تازه-در ابتدا جذاب و سرگرم کننده است؛ اما پس از مدتی سختی‌های کار روی خود را به شما نشان می‌دهند. شاید شما در این لحظه در «شیب» باشید؛ شیب، پسرفتی موقتی است که اگر به تلاش خود ادامه دهید، برطرف خواهد شد.

به گزارش فراديد؛‌ اما از طرفی دیگر، ممکن است واقعا مسیر کارتان به بن بست رسیده باشد. چیزی که ابرستاره‌های آسمان موفقیت را از سایرین جدا می‌کند، تشخیص همین نکته است که آیا با تلاش بیشتر، کار به پیش خواهد رفت و یا این که بن بست را باید به عنوان پایان آن کار پذیرفت. این کتاب کوچک و سرگرم کننده به شما کمک خواهد کرد که زمان، انرژی و استعدادتان را در مسیری درست هزینه کنید.

گودین در این کتاب به شکلی بسیار ساده به شما نشان می‌دهد که چگونه با عبور از موانع و تغییر مسیر به موقع بتوانید به موفقیت برسید. موضوع اصلی که بار‌ها در کتاب به آن تاکید شده «جا زدن یا پا پس کشیدن» است.

اگر قرار نیست در حرفه خود بهترین باشید بهتر است آنرا رها کنید. یا تصمیم بگیر که نفر اول رشته خودت باشی. فرق شیب با بن بست در همین است. وقتی در شیب هستیم، تلاش‌ها و کوشش هایمان برای رسیدن به موفقیت است. اما در بن بست هر چقدر هم زحمت می‌کشیم، انگار قرار نیست اتفاقی بیفتد؛ و برنده‌ها بن بست را به سرعت تشخیص داده و آنرا رها می‌کنند.

روش تشخیص شیب: اگر هر کاری می‌کنید و هیچ چیزی تغییر نمی‌کند. شما در بن بست هستید. برای همین باید بتوانیم پیشرفت خود را بسنجیم. شیب وجه تمایز افراد معمولی و افراد موفق هست. دیگر انتخاب با شماست.

شیب در واقع استعاره‌ای است از مرحله‌ای که "همه در حال درجا زدن هستند". به عقیده ست گودین در کتاب شیب در این مرحله (یعنی همان شیب) دو راه دارید:

✓ یا سریعتر تصمیم به رهاکردن کار بگیرد و سراغ کار دیگری بروید یا اینکه بمانید و از شیب رد شوید.
✓ در ابتدای کار همه با شور و شوق کار را شروع می‌کنند تا اینکه به مشکل (شیب) برخورد می‌کنند.

افراد به دو دسته تقسیم می‌شوند:

✓ کسانی که در شیب می‌مانند و درجا می‌زنند. این افراد همیشه آرزوی موفقیت دارند. اما برایش کاری نمی‌کنند و به روزمرگی دچار می‌شوند. این‌ها افراد معمولی هستند.
✓ افرادی که با اندیشه موفقیت از شیب عبور می‌کنند و خود را از بقیه افراد متمایز می‌کنند. این افراد در حرفه‌ی خود بهترین می‌شوند؛ و به کمتر از بهترین بودن هم رضایت نمی‌دهند.

بخش قابل‌توجهی از حرف‌های سخنران‌های انگیزشی را می‌توان در یک پیام خلاصه کرد: «پشتکار داشته باشید. جا نزنید. ادامه بدهید.»

جهانی که این‌گونه افراد برای ما ترسیم می‌کنند، شامل اکثریتی است که یک یا چند گام مانده به رسیدن، راه را رها می‌کنند و اقلیتی که سرسختانه ادامه می‌دهند؛ در اوج ناامیدی، هنوز امیدوارند؛ و معتقدند که سیاهی شب، همیشه و در هر شرایطی با سپیدی روز به پایان خواهد رسید.

فرض کنیم می‌پذیرید که «پشتکار، همیشه و همه‌جا مفید نیست». اگر بخواهید این جمله را به یک گزاره‌ی پذیرفتنی و حکیمانه تبدیل کنید، کافی است سمت دیگر ماجرا را هم به آن بیفزایید (این فرمول جادوییِ ساختن حرف‌های حکیمانه است): «گاهی پشتکار ضروری است و گاهی به ضرر شما و هنر، تشخیص این دو وضعیت است.»

در این میان، چالش واقعی همیشه در بخشِ پایانیِ جمله نهفته است: این‌که چگونه این دو وضعیت را از هم تشخیص دهیم.

ست گادین در کتاب شیب (The Dip) به این سوال پرداخته است.

البته نباید انتظار داشته باشید که نهایتاً پاسخ دقیق و شفافی برای این پرسش ارائه کند. اساساً اگر پاسخ چنین پرسش‌هایی مشخص بود، دیگر فرد شکست‌خورده‌ای وجود نداشت و موفقیت، مثل هوا، همه‌جا در دسترس و فراگیر بود.

با این توضیح، می‌توان کتاب شیب را تأملاتی درباره‌ی هنر ادامه دادن و نیز تشخیص مناسب نقطه‌ی رها کردن دانست.

اگر در ادامه‌ی یک مسیر در زندگی شخصی یا شغلی خود مردد هستید و مانده‌اید که کدام گزینه مناسب‌تر است، شاید مطالعه‌ی این کتاب بتواند همراهِ خوبی برای فکر کردن به این چالش باشد.

با این مقدمه، توضیح محتوای کتاب شیب چندان دشوار نیست. ست گادین در کتاب خود به بیان چند دیدگاه پرداخته است (که البته هر یک از آن‌ها می‌توانند محل بحث و اختلاف‌نظر باشند).

نکته‌ی اول این‌که اگر نتوانید در حوزه‌ی فعالیت خود، نخستین باشید، دستاورد چندانی نخواهید داشت.

در واقع او در این‌جا در مقابل کسانی قرار می‌گیرد که می‌گویند «اول بودن به زحمتش نمی‌ارزد و اگر بپذیریم دوم باشیم، با تلاشی بسیار کمتر، دستاوردی خوب (البته نه عالی) حاصل می‌شود.»

نکته‌ی دومی که ست گادین مطرح کرده این است که در اولین موانع نباید دلسرد شویم و اتفاقاً باید از وجود درّه‌ها (dip) خوشحال شویم. چون همین دره‌هاست که عده‌ی بسیار زیادی را پشت خود نگه می‌دارد و اگر ما بتوانیم از این دره‌ها عبور کنیم، در فضایی خلوت و با رقابت کم، محصول زحمت خود را برداشت خواهیم کرد.

سومین نکته این است که توجه داشته باشیم در بخش درّه‌ی مسیر، تلاش بیشتر بلافاصله به دستاورد و خروجی بهتر منتهی نمی‌شود و حتی در بسیاری از موارد، به نسبت تلاش خود، خروجی کمتری هم به دست می‌آوریم.
البته او در کتاب خود، نکات و ایده‌ها و مثال‌های بسیار بیشتری را مطرح کرده و از زوایای مختلف به این بحث پرداخته است.

اما اصل ماجرا هم‌چنان همان است که مطرح شد:

✓ توجهِ دائمی به رابطه‌ی تلاش و دستاورد
✓ رها کردن درّ‌ه‌هایی که زحمت عبورشان به نسبت دستاوردشان، برای ما، نمی‌ارزد (یا می‌دانیم در آن سوی درّه هم، بهترین نخواهیم بود)
✓ انتخاب دره‌هایی که واقعاً قصد داریم و می‌خواهیم از آن‌ها عبور کنیم
✓ تلاش و پشتکار برای عبور از آن درّ‌ه‌ها

همان‌طور که در ابتدای این بحث اشاره کردیم، نوع بحثِ ست گادین از جنس نقشه راه نیست که هر کس با خواندن آن به سادگی بتواند مسیر خود را پیدا کند و در این زمینه تصمیم بگیرد. اما مطالعه‌ی کتاب شیب و هم‌زمان با آن، اندیشیدن به انتخاب‌ها و چالش‌های پیش رو، می‌تواند برای ما الهام‌بخش باشد.

«علت این که افراد، کم به سرسره بازی روی برف می‌روند این ست که یادگیری اصول اولیه‌ی آن زجرآور است و چند روز طول می‌کشد که آن‌ها را یاد بگیرید، در آن چند روز کاملا ناامید می‌شوید. در این جا، ول کردن کار، راحت‌تر از ادامه دادن است. شجاعانه‌ترین کار این است که تحمل کنید و تا آخرش بروید و از همه‌ی مزایای کامیابی بهرمند شوید. عاقلانه‌ترین کار این است که حتی زحمت شروع یادگیری این مهارت را به خود ندهید. چون به احتمال زیاد، شیب را تحمل نخواهید کرد. اما احمقانه‌ترین کار این است که آن را شروع کنید، وقت و هزینه‌ی زیادی صرف آن کنید و دقیقا در میانه‌ی شیب آن را ول کنید.»

«بن بست، کسل کننده است و پرتگاه برای مدتی هیجان انگیز. اما هیچ کدام شما را از شیب بیرون نمی‌آورند و نتیجه‌ی هر دو، شکست است.»

«در دنیا، بهترین بودن یعنی انجام کار‌های سخت و ول کردن کار‌های معمولی.»

ست گودین، نویسنده‌ی آمریکایی است. گودین پس از ترک شرکتی اینترنتی در سال ۱۹۸۶، شرکت بسته بندی کتاب خود را در آپارتمانی در نیویورک تأسیس کرد. او سپس شرکت Yoyodyne را به وجود آورد و آن را در سال ۱۹۹۸ با قیمت سی میلیون دلار به یاهو فروخت. گودین بعد از آن، معاون مدیرعامل یاهو در امور بازاریابی مستقیم شد. وبلاگ ست گودین به انتخاب Time در لیست ۲۵ وبلاگ برتر سال ۲۰۰۹ قرار گرفت. او همواره وبلاگ خود را به‌روز می‌کند و نکات آموزنده‌ای در آن منتشر می‌کند.

ست گادین نویسنده و مدرس متفاوتی است. او کتاب‌های پرفروش و پرطرفداری مانند گاو بنفش، قبایل و شیب نوشته است.

اکثر افراد ست گادین را در حوزه بازاریابی می‌شناسند؛ اما او حرف‌های فوق‌العاده‌ای نیز در زمینه رهبری و مهارت‌های فردی دارد.