علایم "گرمازدگی" و درمان "گرمازدگی"

فرادید | در سال‌های اخیر که لایه ازن از شکل طبیعی خارج شده و روز به روز زمین را گرم‌تر از قبل می‌کند، شروع تابستان در برخی کشور‌ها به یک معضل اساسی تبدیل شده است.

به گزارش فرادید، آفتاب زمانی که به کشورهای آسیایی یا شرقی‌تر می‌رسد، تبدیل به یک دشمن خانمان‌سوز می‌شود که می‌تواند حتی باعث مرگ آدم‌ها شود. در ایران طی چند سال گذشته گرمای هوا در تابستان مشکلات زیادی برای مردم به خصوص در جنوب کشور ایجاد کرده است.

مهم‌ترین اتفاقی که در روزهای گرم و آفتابی می‌افتد بروز گرمازدگی و معضلات ناشی از آن است. بدترین قسمت گرمازدگی هم عدم اطلاع کافی از عوامل بروز، راه‌های پیشگیری و درمان سریع آن است. گرمازدگی به نوعی بیماری فصلی و موقعیتی است که در صورت آگاه نبودن از آن می‌تواند موجب مرگ افراد شود.

گرمازدگی چیست؟
گرمازدگی یک وضعیت جدی است که نباید نادیده گرفته شود. در واقع یک فرایند گرمایشی که از طریق قرار گرفتن در معرض آفتاب ایجاد می‌شود. زمانی این اتفاق می‌افتد که بدن انسان برای مدت طولانی زیر نور مستقیم آفتاب باشد و دمای بدن به ۱۰۵ درجه فارنهایت یا بالاتر برسد. (دمایی بالاتر از ۴۰ درجه سانتیگراد).

گرمازدگی یک وضعیت جدی است که نباید نادیده گرفته شود

یکی از مشکلاتی که زمان گرمازدگی ایجاد می‌شود سردگمی افراد است. اگر شما با فردی روبه رو شدید که علایم گرمازدگی را دارد باید با اطلاع کامل از شرایط به او کمک کنید و در صورت لزوم او را به پزشک برسانید.

علایم گرمازدگی
گرمازدگی انواع مختلفی دارد که علایم آن گاهی خفیف و گا‌ه شدید بروز می‌کند. در مواردی که گرمازدگی خفیف باشد با درمان‌های سرپایی هم می‌توان به فرد کمک کرد، ولی در مواقعی که شدت گرمازدگی بالاست، باید سریع به پزشک مراجعه کرد.

ضعف و خستگی، کشیدگی و درد عضلات، استفراغ و تهوع، پوست رنگ پریده و چسبناک، بالا رفتن دمای طبیعی بدن، گرفتگی عضلات، سرگیجه، ضعف و غش و سردرد از علایم کلی است که اول از همه در فرد بروز می‌کند و هر کسی در این شرایط متوجه حالت گرمازده خود می‌شود.

زمانی که افراد در گرمای زیاد فعالیت داشته باشند گرمازدگی شدیدتر می‌شود

زمانی که افراد در گرمای زیاد فعالیت داشته باشند این حالت شدیدتر می‌شود و با علایمی نظیر سرگیجه عدم هوشیاری و رنگ پریدگی پوست، تنفس سریع و سطحی، نبض ضعیف، ضعف و تعریق بدن آشکار می‌شود.

در صورت شدت گرمازدگی فرد ممکن است به حالت اغما هم فرو برود که در این صورت باید قبل از هرکاری به اورژانس خبر داد.

کمک رسانی
اولین روشی که برای کمک به فرد گرمازده می‌توان انجام داد زنگ زدن به نیروهای امداد است. زمانی که با امداد تماس می‌گیرید باید علایم بیمار را دقیق اعلام کنید تا آن‌ها بتوانند در صورت لزوم راهنمایی‌های اولیه را به شما بکنند و تا رسیدن نیرو‌ها شما به فرد کمک کنید.

زمانی که علایمی مثل تشنج، سرگیجه، دمای بالای بدن، بیحالی و افتادن روی زمین و گاهی از حال رفتن را مشاهده کردید احتمال اینکه فرد دچار گرمازدگی شده باشد بسیار زیاد است. دقت کنید که گرمازدگی می‌تواند علایمی از داخل بدن هم داشته باشد که قابل مشاهده نیستند. گرفتگی عضلات و فشار روی کلیه‌ها یکی از این نمونه هاست که در آزمایش با تغییر رنگ ادرار قابل مشاهده است.

بهترین جا برای سریعتر خنک شدن فرد پشت گردن، کشاله ران و زیر بغل است

اگر فرد دچار شک یا از حال رفتگی شد اطراف او را خالی کنید وسیله‌ای زیر سرش بگذارید که دچار ضربه نشود. در این شرایط چون دمای بدن فرد بالاست و علایمی شبیه تب دارد مصرف داروهای تب بر ممکن است وضعیت را بدتر کند و گاهی باعث خونریزی هم بشود که این اتفاق روند درمان را مختل می‌کند. بنابراین سعی کنید به جای دادن دارو از راه‌های دیگری برای کمک رسانی استفاده کنید.

یکی از بهترین راه‌ها خنک کردن فرد است. تا زمان رسیدن امداد شما وقت دارید لباس‌های فرد را سبک و خنک کنید. او را به محلی که ترجیحا سایه باشد برسانید. اگر دسترسی به حمام دارید او را با اب خنک کنید. ولی، چون اکثرا این اتفاق در خیابان و فضاهای باز می‌افتد سعی کنید با آب خنک و تکه‌های یخ به فرد کمک کنید.

دقت کنید که بهترین جا برای سریعتر خنک شدن فرد پشت گردن، کشاله ران و زیر بغل است. اگر بتوانید در این نواحی کیسه‌های یخ بگذارید کمک بزرگی به فرد کرده اید. اگر فرد هشیار است به او آب خنک برای خوردن بدهید.

یادتان باشد خنک کردن با الکل یک روش قدیمی است که این روز‌ها رد شده است. چون الکل بدن را خیلی سریع خنک می‌کند که این نوسانات دما میتواند برای بدن خطرناک باشد. پس بهتر است با آب خنک این کار را انجام دهید. ممکن است زمان بیشتری ببرد، اما اثر مخربی ندارد. اگر بتوانید محلول‌های نمک و شکر (ORS) به فرد بدهید خیلی برای بدن مفید خواهد بود. این کار باعث می‌شود تا نمک بدنش را از طریق عرق کردن از دست ندهد. البته اگراین محلول در دسترس نبود همان آب ساده هم کافیست.

پس بهتر است با آب خنک دمای بدن فرد گرمازده را پایین آورد

در این حالت بیمار دچار نگرانی و اضطراب شدید خواهد بود. بهتر است به او برای آرامش کمک کنید. تمرکز اورا به هرچیزی غیر از گرما و آفتاب سوق دهید. سعی کنید او را با حرف زدن آرام کنید و اطمینان دهید که نیروهای کمک در راهند. در جریان باشید که اضطراب فقط تپش قلب را زیاد و عملکرد خنک کردن بدن را مختل می‌کند. عضلات بدن بیمار را ماساژ دهید. این کار باعث گردش خون و جلوگیری از گرفتگی عضلات می‌شود.

یکی از علایم گرمازدگی از حال رفتن و افتادن روی زمین است. بهتر است فرد را روی زمین بخوابانید. در صورتی که فرد از حال رفت او را به سمت چپ بدنش بخوابانید پای راست اورا خم کنید. این حالت را به اصطلاح ریکاوری می‌گویند. دهان فرد را بررسی کنید تا متوجه وجود حالت تهوع شوید. سمت چپ بدن به دلیل وجود قلب درین سمت بهترین جهت برای گردش خون است.

پیشگیری
از آنجایی که همیشه پیشگیری کردن بهتر از درمان است برای این مشکل هم بهتر است سعی کنیم از بروز آن جلوگیری کنیم تا به فکر درمان باشیم. گرچه در بسیاری موارد پیشگیری امکان پذیر نیست، اما بهتر است راه‌های آن را بدانیم تا در صورت امکان انجام دهیم.

برخی گروه‌های سنی بیشتر از دیگران در معرض گرمازدگی هستند. افراد مسن، نوزادان، بیمارن قلبی، کلیوی و دیابتی و افرادی که کارهایی در فضای باز دارند مثل کشاورزان یا کارگران ساختمانی. این افراد باید برای جلوگیری از گرمازدگی حتی الامکان در روزهایی که هوا بیش از حد طبیعی گرم است از منزل خارج نشوند.

برای مثال اگر عادت دارید در فضای باز ورزش کنید سعی کنید در این روز‌ها اینکار را فراموش کنید، چون بیشتر از فواید ورزش به ضرر شما تمام می‌شود. البته کسانی که کارشان در فضای باز است و در واقع چاره‌ای ندارند باید از راه‌های دیگری برای پیشگیری از بیماری اقدام کنند. مصرف برخی از دارو‌ها در روزهای گرم فعالیت بدن را به سمت گرمازدگی مختل می‌کند. در این روز‌ها به داروهایی که می‌خورید دقت کنید.

اگر ضرورتی برای خروج از منزل ندارید این روزهای گرم را در خانه بمانید

دمای هوا را حتما چک کنید. اگر ضرورتی برای خروج از منزل ندارید این روزهای گرم را در خانه بمانید و کودکان را از خانه خارج نکنید. در مناطق شلوغ شهری همیشه دمای هوا چندین درجه بالاتر از روستا‌ها و شهرهای کوچک است. اگر در این شهرهای شلوغ زندگی می‌کنید باید موارد زیادی را برای حفظ سلامتی خود در روزهای گرم رعایت کنید. بالا رفتن دمای هوا در شهرهای شلوغ دلایل زیادی دارد که اثرات مخربی هم در فصل گرما همراه آن است. بهتر است در این شرایط لباس‌های خنک‌تر با رنگهای روشن بپوشید.

اگر مجبور به کار بیرون از خانه و فضای بسته هستید، سعی کنید بیشتر در سایه باشید، از کرم‌های ضد آفتاب استفاده کنید و علاوه بر لباس‌های خنک کلاه‌های لبه‌داری بگذارید که مانع تابش مستقیم آفتاب روی صورتتان شود.

یکی از دلایل بروز گرما زدگی نشستن در ماشین‌های داغی است که مدت‌ها زیر آفتاب مانده است. سعی کنید قبل از سوار شدن ماشین را خنک کنید و از تن‌ها گذاشتن بچه‌ها در این ماشین پرهیز کنید. بچه‌ها به دلیل آسیب پذیر بودن حتی برای چند دقیقه در این هوا دچار گرمازدگی می‌شوند.

اگر باید در فضای باز ورزش کنید ساعت ۱۱ صبح تا ۳ بعدازظهر را فراموش کنید، این زمان اوج گرما و تابش خورشید است. در روزهای گرم از مصرف کافئین زیاد خودداری کنید، نوشیدن آب خنک و مایعات خنک کننده تاثیر بهتری خواهند داشت. آن‌ها فعالیت بدن را به سمت خنک شدن هدایت می‌کنند.

بهترین نوشیدنی‌ها
بدون شک آب خنک در این فصل بهترین و سالم‌ترین نوشیدنی است. اما اگر سعی کنید آب خنک را خالی نخورید هم بهتر است لیمو ترش و خاکشیر در آب می‌تواند بیشتر به خنک شدن شما کمک کند. خاکشیر سرشار از ویتامین C است و در این روزهای گرم بسیار مفید است. در روزهای گرم سعی کنید بین ۱. ۵ تا ۲ لیتر آب بنوشید.

نارگیل میوه‌ای گرمسیری است، اما نوشیدن آب آن در تابستان به خنک شدن بدن کمک می‌کند. این نوشیدنی کم شیرین است و می‌تواند جایگزین خوبی برای آب خنک باشد.

شیرکاکائو اگر خنک و کم شیرین باشد می‌تواند در فصل گرما به خنک شدن شما کمک کند. این نوشیدنی علاوه بر آب، کلسیم و پروتئین بدن را تامین می‌کند.

اسموتی ها، چون سرشار از میوه هستند برای تامین آب بدن مفیدند. در این فصل به جای خوردن نوشیدنی‌های خیلی پرکالری و شیرین مثل نوشابه بهتر است از میوه و اسموتی استفاده کنید. نوشابه‌ها در رفع عطش خیلی موثرند، اما تاثیر آن‌ها موقتی است و فقط قند بدن را افزایش می‌دهند. بنابراین بهتر است به جای نوشیدن نوشابه از تخم شربتی با کلسیم بالا استفاده کنید. مخلوطی از خاکشیر و تخم شربتی که با سکنجبین شیرین شود یک نوشیدنی خنک و سازگار با این فصل است.

اسموتی ها، چون سرشار از میوه هستند برای تامین آب بدن مفیدند

شربت خیار و سکنجبین نیز ترکیب خوبی برای فرار از گرماست. سعی کنید همیشه یک پارچ نوشیدنی خنک در یخچال داشته باشید.

برای نوشیدن آب میوه سعی کنید نوع خانگی آن را مصرف کنید. نوشیدن آب میوه هم تاثیر زیادی در خنک شدن بدن دارد.

نوشیدن چای و قهوه به میزان زیاد و خیلی داغ در هوای گرم خیلی خوب نیست. در صورتی که تمایل به نوشیدن دارید سعی کنید آن را ولرم مصرف کنید.

برخلاف تصور عامه مردم نوشیدن آب خیلی سرد و پر از یخ اصلا به خنک شدن بدن کمک نمی‌کند. این کار باعث ایجاد کرامپ‌های شدید در معده می‌شود؛ و باعث شوک در بدن می‌شود.

نوشیدنی‌ها گازدار به هر شکلی که باشند در رفع عطش تاثیر موقتی دارند و به دلیل وجود قند بالا آب بدن را کم می‌کنند. نوشیدنی‌های انرژی زا نیز به دلیل کافئین بالا هرچه کمتر مصرف شوند بهتر است.

یکی از راه‌های فرار از گرما در روزهای داغ تابستان ماندن در خانه یا رفتن به سفرهای ییلاقی است، اما این کار‌ها فقط به شکل موقتی تاثیر دارند. بنابراین افرادی که در مناطق گرمسیری زندگی می‌کنند یا تابستان‌های داغی دارند باید همه شرایط را برای سلامتی خود مهیا کنند.

اگر نکات ایمنی قبل از گرمازدگی را رعایت کنید راحت‌تر می‌توانید در مناطق گرمسیری دوام بیاورید؛ و با دانستن علایم این بیماری فصلی و شناخت راه‌های درمان هم می‌توانید به خود و دیگران کمک کنید. همیشه بدانید که بهترین راه برای کمک، خبر کردن امداد است. پس بهتر است قبل از هر اقدامی به آن‌ها اطلاع دهید و بعد خودتان شروع به کمک رسانی کنید. چون ممکن است یک راه اشتباه منجر به خطرات بدتری شود.