یک شام ایرانی و میهمانی فرانسوی

تصویر مردمان یک سرزمین از دریچه غذاهای گوناگون و سبک تغذیه، می‌تواند بازگوینده و بازتابنده شیوه زندگی فردی و اجتماعی در آن‌جا باشد.

اگوست بن‌تان، فرستاده دربار ناپلئون به دربار فتحعلی‌شاه قاجار در کتاب «سفرنامه اگوست بن‌تان» در «توصیف یک شام ایرانی» خاطره‌ای جذاب از میهمانی وزیر دربار قاجار روایت کرده است «ایرانیان دو زانو روی زمین می‌نشینند و از هیچ‌گونه متکا یا تشک استفاده نمی‌کنند.

موقع غذاخوردن به جلو متمایل می‌شوند و غذا را با دست در دهان می‌گذارند. این نحوه غذاخوردن که شبیه به غذاخوردن حیوانات است، با لباس‌های فاخر و رفتار مودبانه آنها مغایرت دارد».

میزبان اما با آگاهی از تفاوت‌های زیست شرقی و غربی، برای میهمان فرنگی تدارک دیده است «برای من صندلی بلندی آماده کرده بود و میز تخته‌ای بود که روی دو چهارپایه قرار داده بودند».

سنت‌های شام ایرانی در این‌جا خود را می‌نمایاند «اول قلیان آوردند و بعد قهوه تعارف کردند، سه مجموعه بزرگ یکی مملو از شیرینی و میوه خشک، دیگری سرشیر، خامه و مربا و سومی انواع میوه جلوی من قرار دادند. به تصور این‌که اینها دسر است و شام را به‌ زودی خواهند آورد، دست به چیزی نزدم ولی با اصرار میهمانداران مشغول خوردن شدم».

این افسر فرانسوی در برابر این تجمل به شگفتی درمی‌آید «همه چیز بسیار عالی بود و با بهترین شیرینی‌های اروپا برابری می‌کرد به‌خصوص که آن‌جا این تنوع وجود ندارد. بالاخره از آن همه غذاهای شیرین خسته شدم، خواهش کردم آنها را ببرند فورا میز را خالی کردند، سپس چای آوردند. اگر گلاب به آن اضافه نکرده بودند، بسیار گوارا بود، بعد کمی قلیان کشیدم. بالاخره شام را آوردند و من افسوس خوردم که چرا زودتر آن را نیاورده بودند».

اگوست بن‌تان، غذاهای ایرانی را چرب و متنوع توصیف کرده است «شام عبارت بود از انواع خوراک‌های چرب، بادمجان با ماست، کباب بره و گوشت شکار، که در ترکیه هم مرسوم است مرغ بریان و کبک و انواع املت‌ها و مجموعه‌های عظیم برنج با رنگ و طعم مختلف».