بارعام کوروش

پارسیان در سمت راست و متحدان در سوی چپ و ارابه‌ران‌ها هم به همین‌گونه از دو سمت دروازه کاخ وارد شدند. در سر دسته، چهار گاو نر ویژه قربانی، پیش می‌رفتند آنها چه هیکل شکیلی داشتند و قرار بود در پیشگاه پروردگار بزرگ یا ایزدان دیگر که مغ‌ها نام می‌داده‌اند قربانی شوند، زیرا پارسیان بر این عقیده‌اند که در امور مربوط به ایزدان، پیروی از گفتار خبرگان، درست و سزاوار است.

بارعام کوروش

بعد از گاوهای نر، اسب‌هایی که نذر آفتاب قربانی می‌شدند و سپس گردونه سپیدی که مال بند زرین داشت و حلقه‌های گل بر آن آویزان بود و خاص اهورا مزدا و پس از آن گردونه سپید دیگر به مهر (میترا) اختصاص داشت و مانند ارابه قبلی با گل آراسته بودند و باز گردونه سوم که اسب‌های آن یراق‌های ارغوانی داشتند، از دنبال کسانی که مجمره‌های بزرگی را پر از آتش بر دست می‌بردند و سرانجام خود کوروش در گردونه اختصاصی از دروازه قصر بیرون آمد، با کلاه شاهی تیارا بر سر و قبایی به‌رنگ ارغوانی که نوار سفید بر آن دوخته شده بود و مختص شاه بود و نیم شلواری سرخ پررنگ و ردای ارغوانی و بر دورکلاه شاهی (تیارا) هم سربند. نزدیکان شاه نیز همین زیور‌ها را داشتند که هنوز مرسوم است، دست‌های کوروش از آستین بیرون بود پهلوی او ارابه‌رانی بلندقامت ایستاده بود ولی اندامش از اندام شاه کوتاه‌تر بود.

همین که شاه ظاهر شد همه جمع به خاک افتادند و با آنکه مردم از شکوه دستگاه شاهی و دیدن سیمای زیبا و برازنده او چنان کرده بوده‌اند، در هر حال تا آن روز هیچ پارسی‌ای، در جلوی کوروش به خاک نیفتاده بود. پس از آنکه گردونه شاه به حرکت درآمد، چهار هزار سوار نیزه‌دار در دو سمت گردونه راه افتادند در عقب آنها، عصاداران سلطنتی بازوبین در دست سواره حرکت کردند سپس دویست راس اسب از اصطبل شاهی با دهنه‌های زرین و یراق‌های راه راه و از دنبال نیز دو هزار نیزه‌دار و بعد دسته قدیمی‌ترین سواره نظام پارسی شامل ۱۰ هزار نفر در ستونی صد نفری پهلو به پهلو می‌آمدند بعد دسته دیگر سواره نظام و باز دسته سوم و دسته‌ای دیگر و سپس سواران مادی، کادوسی‌ها، هیرکانی‌ها و سکاها به ترتیب و بعد از گردونه‌ها ردیف چهارگانه از دو سوی راه حرکت می‌کردند. در سراسر راه هزاران نفر پشت ردیف سربازان دنبال دسته شاهی افتاده مترصد تقدیم عریضه بودند.

وقتی که دسته شاهی به اماکن مقدسی رسید، گاوهای نر را به درگاه زاوش و اسب‌ها را هم به نذر آفتاب قربانی کردند و لاشه‌ها را سوزانیدند... وقتی که این مراسم برگزار شد، مسابقه اسب‌دوانی انجام پذیرفت و پس از آن مسابقه ارابه‌رانی مانند مسابقه اسب‌دوانی میان طایفه با طایفه برگزار شد و کوروش به همه برندگان، جام‌های گرانبها اعطا کرد.

- بر گرفته از: سیرت کوروش کبیر، گزنفون،

ترجمه ع. وحید مازندرانی، کتاب‌های جیبی ۱۳۵۰