درمان بدون عارضه سرطان لوزالمعده با نانوحامل‌های پروتئینی

محققان دانشگاه علوم پزشکی و خدمات درمانی شیراز نانوحامل‌های پروتئینی را عرضه کردند که به کمک آن‌ می‌توان داروی ضدسرطان لوزالمعده را بدون ایجاد عوارض جانبی به تومور سرطانی رساند.

سرطان پانکراس یا لوزالمعده به‌عنوان چهارمین علت مرگ ناشی از سرطان مطرح شده است و درمان‌های رایج سرطان مانند جراحی، شیمی‌درمانی و رادیوتراپی در اکثر بیماران با شکست روبرو شده است. ازاین‌رو، توجه محققان به سمت استفاده از روش‌های درمان نوین نظیر دارورسانی هدفمند جلب شده است. یافتن یک نانوحامل مناسب هدف محققان حوزه دارورسانی هدفمند برای درمان مؤثر سرطان لوزالمعده است. در این راستا پژوهشگران دانشگاه علوم پزشکی شیراز پروژه تحقیقاتی را در این زمینه اجرایی کردند.

مریم نورانی، مجری طرح با اشاره به عوارض جانبی داروی "ارلوتینیب" گفت: داروی ارلوتینیب امروزه به‌ عنوان یک داروی رایج برای درمان سرطان لوزالمعده شناخته شده است؛ ولی علی‌رغم مزایای این دارو مقاومت به این دارو در برخی بیماران مشاهده شده است. وی، عوارض گوارشی، اختلالات پوستی و چشمی را از دیگر عوارض این دارو نام برد و یادآور شد: این امر موجب شده تا استفاده از این دارو در همه بیماران با محدودیت همراه شود و بر این اساس هدف ما در این طرح، اثبات کارایی نانوذرات پروتئینی به‌عنوان نانوحامل‌های داروی ارلوتینیب بوده است.

نورانی ادامه داد: آلبومین یک نوع پروتئین است که در این طرح از نانوذرات آن به‌عنوان حامل داروی ارلوتینیب استفاده شده است. نانوحامل‌های غیر سمی آلبومین نسبت به سایر نانوحامل‌ها از پایداری بالاتری برخوردار است و می‌تواند در مدت‌زمان طولانی‌تری ساختار خود را حفظ کند، بنابراین در عین تخریب پذیری، یک رهایش بسیار آهسته دارو را برای ما فراهم می‌کند.

این محقق افزود: به دلیل وجود مناطق مختلف و متعدد اتصال دارو بر روی مولکول آلبومین، مقدار دارویی را که می‌توان بر روی آن بارگذاری کرد، قابل‌توجه است. از سوی دیگر در این تحقیق ما از روش حذف حلال برای اتصال دارو به نانوذرات آلبومین حامل دارو استفاده کرده‌ایم.

مجری طرح خاطرنشان کرد: در این روش، حامل و دارو از طریق اتصالات عرضی حرارتی به هم متصل می‌شوند، ازاین‌رو نانوذرات نهایی قابل تزریق از اندازه کوچک و ایمنی برخوردارند که می‌توانند در محل تومور تجمع یابند و علاوه بر افزایش اثربخشی، عوارض جانبی نیز نخواهند داشت.

نورانی با بیان اینکه در این پژوهش ابتدا نانوذرات آلبومین از طریق روش حذف حلال سنتز شده است، یادآور شد: همچنین از روش اتصال عرضی حرارتی برای اتصال نانوذرات آلومین و دارو به هم استفاده شده است. وی با بیان اینکه پس از سنتز نانوذرات حامل دارو، از روش طیف‌سنجی فرابنفش-مرئی به‌منظور ارزیابی میزان داروی بارگیری شده استفاده شده است، افزود: به‌علاوه مورفولوژی و اندازه نانوذرات به‌وسیله میکروسکوپ الکترونی عبوری و روبشی مورد بررسی قرار گرفت. نورانی با اشاره به نتایج به دست آمده از این مطالعات، خاطرنشان کرد: نتایج به دست آمده نشان داد میزان بارگذاری دارو بر روی نانوحامل آلبومین ۲۷ درصد و میزان گیراندازی آن ۴۴ درصد اندازه‌گیری شده است.

این طرح از سوی مریم نورانی دانش‌آموخته و دکتر حسین هلی و دکتر نگار آذر پیرا از اعضای هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی، خدمات بهداشتی و درمانی شیراز و دکتر خشایار کریمیان مدیرعامل یکی از شرکت‌های داروسازی اجرایی و نتایج آن در International Journal of Pharmaceutics با ضریب تأثیر ۳.۶۴۹ منتشر شده است.