سی سخت، بهشت ناشناخته

فرادید | شهر سی سخت مرکز شهرستان دنا است که در فاصله ۳۵ کیلومتری شهر یاسوج، مرکز استان کهگیلویه و بویراحمد قرار دارد. این شهر، در قسمت شمال و شمال شرقی استان قرار گرفته‌است و از شمال به شهرستان لردگان، از شرق به سمیرم، از جنوب به شهرستان بویراحمد و از غرب به شهرستان کهگیلویه محدود می‌شود.

سی سخت با واقع شدن در دامنه کوه دنا، از اکوتوریسم بی نظیر گردشگری، برخوردار است و یکی از قطب‌های گردشگری استان به شمار می‌آید. همچنین دارای مناظر طبیعی بکر و چشمه‌های جوشان است که چشم هر بیننده‌ای را به خود خیره می‌کند.

دریاچه کوه گل، دارای وسعت نیم هکتاری و عمقی ۱۵ متری است

به گزارش فرادید؛ هوای پاک و دل انگیز شهر سی سخت، با هنر نقاش طبیعت درآمیخته شده و فضایی رؤیایی را برای مسافران و گردشگران رقم زده است. بهار این منطقه، سرشار از بوی شکوفه‌های سیب و گیاهان چویل و آویشن است و در تابستان نیز سرسبزی تاکستان‌ها و باغ‌های آن، کم نظیر است.

قله‌های پربرف دنا، سرچشمه جویبا‌ها و چشمه‌های پرآبی است که دامنه‌های پایین دست آن را به خوبی سیراب می‌کند. چشمه‌های دائمی که از کوه‌های پر برف دنا سرازیر می‌شوند، باعث شده تا این منطقه از نظر آب، تأمین و در فصل گرما نیز آب و هوایی معتدل و خنک داشته باشد.

از دیگر جاذبه‌های طبیعی این شهر، می‌توان به دریاچه کوه گل، گردنه تاریخی بیژن، منطقه حفاظت شده دنا، قله‌های کوه دنا و ... بسیاری دیگر را نام برد. در ذیل به توضیح درباره برخی از این جاذبه‌ها می‌پردازیم:

منطقه کوه گل
این منطقه زیبا، در فاصله ۸ کیلومتری شرق سی سخت و ۴۴ کیلومتری شهر یاسوج، یعنی مرکز استان قرار دارد. منطقه کوه گل از سه مجموعه: دریاچه زیبای کوه گل، دشت‌های لاله‌های واژگون و آبشار زیبای تنگ نمک، با نمای بسیار طبیعی و آب و هوای مطبوع تشکیل شده‌است.

لاله های واژگون از جمله دیدنیهای منطقه کوه کل است

دریاچه کوه گل، دارای وسعت نیم هکتاری و عمقی ۱۵ متری است که به واسطه وجود گیاهان و گل‌های فراوان در اطراف آن، در فصل بهار و تابستان از زیبایی خاصی برخوردار است. رودخانه کوه گل نیز از جاذبه‌های دیگر این مکان است.

قله دنا
رشته کوه دنا بلندترین رشته کوه از مجموعه رشته‌کوه‌های زاگرس در غرب ایران است. بیشترین ارتفاع در این رشته کوه، ۴۴۰۹ متر است که در ۳۵ کیلومتری شمال غربی شهر یاسوج و در شهر سی سخت قرار دارد. به دلیل وجود قله دنا، نام شهرستان دنا بر این منطقه گذاشته شده‌است.

مهمترین قلل مرکزی رشته کوه دنا، لوکوره‌های مرکزی و جنوبی، کل گردل، موروگل، قاش مستان، برج آسمانی و ماش هستند. بلندترین قله رشته کوه دنا، قله "قاش مستان" با ارتفاع ۴۴۵۰ است که راه صعود به این قله‌ها از روستای خفر شهرستان سمیرم، می‌گذرد.

منطقه حفاظت شده دنا:
منطقه حفاظت شده دنا، یک منطقة کاملاً کوهستانی است. اختلاف ارتفاع بلندترین و پست‏‌ترین نقاط منطقه، بالغ بر ۳۰۰۰ متر است. دنا دارای قله‏‌های بلند، دیواره‌‏های عظیم و دره‏‌های عمیق است. درشرق دنا، گردنه تاریخی "بیژن" قرار دارد و مرز‌های شمالی، غربی و جنوبی آن را رودخانه‏‌های "ماربر" و "بشار" احاطه کرده اند.

رودخانه ماربر که در شمال دنا ازشرق به غرب جاری است، با گذشتن از چند روستا و تنگ "خرسان"، به رودخانه خرسان تغییر نام می‌‏دهد و پس از عبور از تنگه‏‌های باریک به رودخانه "بشار" می‌پیوندد.

سنجاب ایرانی که در احیای جنگل بلوط نقش بسیار مؤثری دارد، در این منطقه دیده می‏‌شوند

محل پیوند رودخانه‏‌های خرسان و بشار، ناحیه‏‌ای جنگلی است که زیبایی خیره‏‌کننده‏‌ای دارد. ارتفاع این محل از سطح دریا ۱۳۰۰ متر است که پائین‏‌ترین نقطه منطقه حفاظت شده دنا به شمار می‏‌رود.

کوه‏‌های دنا به عنوان ذخایر منابع آب به شمار می‌آیند و دره‏‌های متعدد و دامنه‏‌های آن پر از چشمه‌‏های کوچک و بزرگ است. این کوهها، سرچشمه بسیاری ازرودخانه‌های جنوب ایران است و به عنوان ذخیره‌‏گاه منابع آب، نقش تعیین‏‌کننده‌‏ای درزندگی مردم جنوب کشور دارد.

تنوع گیاهی منطقه حفاظت شده دنا
منطقه حفاظت شده دنا، از نظر تنوع گونه‌‏های گیاهی بسیارغنی است و با توجه به مجموعه درختان و گیاهان جنگلی، مرتعی، دارویی، خوراکی وتزئینی، سرمایه ژنتیکی با ارزشی به حساب می ‏آید. در ارتفاع ۲۵۰۰ متری این منطقه، جنگل‏‌های بلوط، دامنه‏‌های جنوبی دنا را پوشانده‌است.

در ارتفاع ۲۵۰۰ متری این منطقه، جنگل‏‌های بلوط، دامنه‏‌های جنوبی دنا را پوشانده‌است

در میان درختان بلوط، گونه‏‌های مختلف جنگلی، نظیر پسته وحشی (بنه)، کیکم، ارژن، زالزالک و شن هم دیده می‏‌شود و از ارتفاع ۳۵۰۰ متر به بالا، انواع گونه‌‏ها و گیاهان سطح زمین را فرا گرفته‌اند.

تنوع جانوری وحیات ‏وحش منطقه دنا
خرس‌های قهوه‌‏ای بزرگ، کبک دری، انواع گونه‌های عقاب، پلنگ، گرگ، گربه‌‏های وحشی، بز و پازن در دنا زندگی می‏‌کنند. همچنین می‌توان پرنده‌های بسیار زیبا و نادر هما، که پروازی آرام و با شکوه دارد را، نیز مشاهده کرد. از دیگر پرندگان این منطقه می‌توان شاهین، کبک، سنگ چشم و انواع چکاوک‏‌ها و سهره‏‌ها را نام برد.

جانورانی مثل سمور، راسو، سنجاب ایرانی که از زیباترین سنجاب‏‌های جهان است و در احیای جنگل بلوط نقش اکولوژیک بسیار مؤثری دارد، به وفور در این منطقه دیده می‏‌شوند.

منطقه حفاظت شده دنا صرف‏ نظر از تنوع گونه‏‌های گیاهی و جانوری، بنا به دلایل اقلیمی و پدیده‏‌های بارز زمین‏ شناختی، از نظر آموزشی و پژوهشی نیز، بسیار مورد توجه پژوهشگران زیست‏ شناسی و زمین‏ شناسی است. این منطقه همچنین از نظر ورزش‏‌ها وتفریح‏‌های کوهستانی قابل توجه است.

بزرگترین و پرآب‌ترین چشمه این منطقه، چشمه "بشو" Bocu یا چشمه میشی است

چشمه‌ها
چشمه میشی: بزرگترین و پرآب‌ترین چشمه این منطقه، چشمه "بشو" Bocu یا چشمه میشی است که در پائین گردنه بیژن قرار گرفته‌است. این چشمه از ارتفاعات دنای سربلند سرچشمه می‌گیرد. سردی آب چشمه میشی به حدی است که تا فاصله چند صد متری از محل جوشش آن نمی‌توان دست را در آن نگه داشت.

این چشمه علاوه بر تأمین آب شرب شهر سی سخت، تأمین کننده آب کشاورزی باغات سیب، انگور و گردوی این شهر و روستا‌های پایین دست آن است.

چشمه توف: این چشمه مشرف بر شهر توریستی سی سخت است و در مسیر صعود به قلهٔ دنا قرار دارد و در تمام فصول سال دارای آبی گوارا و خنک می‌باشد.

چشمه تاگی: دارای آبی خنک و گوارا که عطش کوهنوردان را بر طرف می‌کند.. از آب این چشمه، برای آبیاری باغات انگور و سیب و گردوی منطقهٔ کلنجه استفاده می‌شود.

چشمه سرد: واقع در منطقه کوه گل شهر سی سخت است و در فصل بهار و تابستان پذیرای خیل عظیمی از دوستاران طبیعت و گردشگرانی است که از اقصی نقاط کشور به این منطقه سفر می‌کنند. از دیگر چشمه‌های این منطقه، می‌توان چشمه تاگی، چشمه سیاه، چشمه ریزک، چشمه بایی، چشمه توف و… را نام برد.

گردنه بیژن
گردنه بیژن دنا، بین دو شهر زیبای سی سخت و پادنا قرار دارد. ارتفاع این گردنه از سطح دریا، حدود ۳۳۰۰ متر و در دامنه مرتفع‌ترین قله زاگرس، با ارتفاع تقریباً ۴۵۰۰ واقع است. این گردنه با نخستین بارش برف پاییزی، بسته شده و در اردیبهشت ماه بازگشایی می‌شود.

ارتفاع برف در این گردنه، در سال‌های پربارش، بیش از ۶ متر است. بارش سنگین برف و ماندگاری آن، این منطقه را برای ساخت پیست اسکی بهاره و تابستانه بسیار مناسب ساخته‌است.