مردسالاری در بازار کتاب آمریکا

با توجه به پیشرفت‌هایی که زنان در دهه‌های گذشته در زمینه‌های مختلف علمی و فرهنگی داشته‌اند و همچنین گام‌هایی که برای احقاق حقوق خود برداشته‌اند شاید انتظار برود که تبعیض جنسیتی به ویژه در جوامع توسعه یافته دیگر کمتر به چشم بخورد؛ حال آنکه آمار و واقعیت‌ها گاه خلاف آن را نشان می‌دهد. آن چنانکه نتایج یک تحقیق جدید گویای این موضوع است که قیمت کتاب‌های نویسندگان زن در آمریکا ۴۵ درصد پایین‌تر از کتاب‌های نویسندگان مرد است.

از آنجا که این اختلاف بیش از آنکه جنبه فرهنگی داشته باشد، وابسته به بازار است، به نظر می‌رسد چنین تبعیضی در کشورما کمتر مشاهده شود، زیرا آن چنانکه از مخاطبان کتابفروشی‌ها و مراکز بزرگ فروش مانند نمایشگاه بین‌المللی کتاب بر می‌آید، عموم مخاطبان آثار پرفروش را بانوان جوان و میانسال طبقه متوسط تشکیل می‌دهند و با توجه به علایق‌شان در زمینه آثار عاشقانه و خانوادگی این طبقه اجتماعی بیشتر ترجیح می‌دهند آثار همجنسان خود را مطالعه کنند.

این اشتیاق به حدی مشهود است که برخی ناشران با پنهان نگاه داشتن نام کامل نویسندگان مرد و استفاده از نام اختصاری یا استفاده از اسم مستعار زنانه، سعی در تشویق مخاطبان عامه به خرید رمان‌هایی از این دست دارند و نمونه‌های متعددی از این ترفند در بازار کتاب این سال‌ها مشهود است. از این‌گذشته خوشبختانه تفاوتی بین حق‌التالیف زنان و مردان نویسنده و مترجم در ایران دیده نمی‌شود در حالی که گویا هنوز در بازار کتاب آمریکا مرد سالاری حکمفرماست.

به گزارش ایبنا به نقل از «فست‌کمپانی» در تحقیقی که روی بیش از ۲ میلیون کتاب منتشر شده در آمریکای شمالی در سال‌های ۲۰۱۲-۲۰۰۲ انجام گرفته، محققان دریافتند که کتاب‌های نویسندگان زن قیمتی ۴۵ درصد پایین‌تر از کتاب‌های نویسندگان مرد داشته‌اند.

دنا بث وینبرگ، جامعه‌شناس و آدام کاپلنر، ریاضیدان می‌گویند که داستان بسیار پیچیده‌تر از یک اختلاف قیمت ساده است و ابعاد گسترده‌تری دارد. این مقاله ادعا می‌کند که این تبعیض از سه راه اتفاق می‌افتد؛ اول، زنان در ژانر‌های خاصی کمتر از مردان کتاب منتشر می‌کنند. دوم، ژانر‌هایی که زنان به آن تمایل دارند مثل داستان عاشقانه از سوی صنعت نشر ارزش کمتری دارد؛ و در نهایت در ژانر‌های مشابه بین جنسیت‌های مختلف تفاوت قیمت وجود دارد. اما با وجود تمامی این تفاوت‌ها ناشران به نویسندگان زن ۹ درصد کمتر پرداخت می‌کنند.

محققان همچنین تحقیق کردند و مشخص شد، نویسندگان مستقل عموما همان الگوی تبعیض جنسیتی در انتشارات سنتی را تکرار کرده‌اند، اما روی‌هم‌رفته برابری بیشتری وجود دارد. ممکن است الگوی مشابهی به این واقعیت نسبت داده شود که مصرف‌کنندگان مایل به پرداخت هزینه کمتری برای کتاب‌های نویسندگان زن یا ژانر‌های سنتی زنانه هستند.

اما از آنجایی که نویسندگان مستقل قادرند قیمت کتاب خودشان را تنظیم کنند شاهد تساوی بیشتری در قیمت‌ها هستیم؛ بنابراین با اینکه عناوین مستقل به طور متوسط قیمت پایین‌تری نسبت به مضامین سنتی دارند، نسبت به اختلاف ۴۵ درصدی در مضامین سنتی، تنها یک اختلاف ۷ درصدی در آن‌ها وجود دارد.