بررسی تفاوت های اسکلت فلزی و اسکلت بتنی

پروژه های بزرگ ساختمانی و عمرانی معمولا برای اجرا نیاز به اسکلت بندی دارند. اسکلت بندی سازه ها نیز به دو صورت اسکلت فلزی و اسکلت بتنی انجام می شود. نکته ای که معمولا در پروژه های عمرانی و در زمان اسکلت بندی مطرح می شود این است که تفاوت اسکلت فلزی و اسکلت بتنی چیست و کدام یک از روش های اسکلت بندی سازه برای اجرای پروژه مناسب است. در  ادامه قصد داریم شما را با مفهوم اسکلت بندی سازه ها و تفاوت های دو روش اسکلت بندی فلزی و بتنی آشنا کنیم تا بتوانید بهترین روش را برای اجرای پروژه ساخت و ساز انتخاب کنید.

اسکلت بندی سازه به چه معناست؟

اسکلت بندی سازه به مجموعه اقداماتی گفته می‌شود که برای ایجاد یک ساختمان استفاده می‌شود تا به سازه ای وسیع تر و پایدارتر تبدیل شود. در واقع، اسکلت بندی شامل اجرای سیستم پایه و اصلی سازه است که نیروهای مختلف را به عناصر سازه انتقال می‌دهد. این نیروها ممکن است ناشی از وزن خود سازه، نیروهای باد، نیروهای زلزله و سایر عوامل خارجی باشند.

اسکلت بندی می‌تواند به صورت فولادی، بتنی، چوبی یا ساخته شده از مواد دیگر باشد، به طوری که هر جنس ماده‌ای مزایا و معایب خاص خود را دارد. انتخاب نوع اسکلت بندی مناسب بر اساس نوع سازه، شرایط محیطی و الزامات ساختمانی انجام می‌شود. 

با این حال معمولا اسکلت بندی سازه ها در ایران به دو شکل اسکلت بندی فلزی و اسکلت بندی بتنی و استفاده از انواع قالب بتن در ساخت سازه، انجام می شود که معمولا از استحکام و پایداری خوبی برخوردار هستند و مزایای مناسبی را برای اجرای پروژه های بزرگ ارائه می دهند.

روش اسکلت بندی سازه چگونه است؟

روش‌های اسکلت بندی سازه‌ها بستگی به نوع سازه، شرایط محیطی، نیازهای سازه و فاکتورهای دیگر دارد. اما در کل، مراحل عمومی اسکلت بندی سازه به شرح زیر است:

۱. تعیین نوع و نیازهای سازه: در این مرحله تعیین می‌شود که سازه چه نوعی است (مثلاً بنا، پل، برج و غیره) و نیازهای آن چیست.

۲. محاسبات نیروها: نیروهایی که بر سازه تأثیر می‌گذارند، محاسبه شده و تعیین می‌شود. این شامل نیروهای وزن سازه، بار باد، بار زلزله و نیروهای دیگر است.

۳. انتخاب متریال: نوع ماده ای که برای اسکلت بندی استفاده می‌شود (مثلاً فولاد، بتن، چوب و غیره) بر اساس نیازهای سازه و شرایط محیطی مشخص می‌شود.

۴. طراحی اجزای اسکلت: اجزای اصلی اسکلت شامل ستون‌ها، تیرها و پایه‌ها طراحی می‌شوند که نیروها به این اجزا منتقل شود.

۵. اجتناب از تک تکه‌ها: از آنجایی که تک تکه‌ها در سازه های ساخته شده به صورت مجزا امکان خرابی های شدید را دارد، سعی می‌شود از تک تکه‌ها در اسکلت بندی خودداری شود.

۶. اعتبار سنجی و بررسی نهایی: پس از طراحی نهایی، اعتبار سنجی اسکلت انجام می‌شود تا اطمینان حاصل شود که اسکلت بندی مناسب برای حمایت از سازه می‌باشد.

این مراحل عمومی است و نحوه انجام آنها بستگی به ویژگی‌های خاص هر سازه دارد.

تفاوت اسکلت فلزی و اسکلت بتنی

تفاوت اسکلت فلزی و اسکلت بتنی از جوانب مختلف می توان مورد بررسی قرار داد. در زیر به برخی از مهم‌ترین تفاوت‌ها اشاره می‌کنم:

1. متریال

 اسکلت فلزی از جنس فولاد و اسکلت بتنی از جنس بتن مسلح می‌باشد.

2. استحکام

اسکلت فلزی به طور کلی دارای استحکام بالا و قابلیت انعطاف بیشتری نسبت به اسکلت بتنی است. از طرف دیگر، اسکلت بتنی به دلیل خواص فشاری بالا از نظر مقاومت در برابر فشار بهتر عمل می‌کند.

3. آتش سوزی

 اگر اسکلت فلزی در معرض آتش‌سوزی قرار بگیرد، احتمال آسیب دیدن آن به دلیل حرارت بیشتر است. از سویی، اسکلت بتنی در مقابل حرارت و آتش مقاومت بیشتری دارد.

4. وزن

 اسکلت بتنی به طور کلی سنگین‌تر از اسکلت فلزی است که در مواردی این موضوع می‌تواند به مشکلات جابه‌جایی و نیز تاثیر بر سازه بپردازد.

5. زمان اجرا

 به طور کلی اسکلت فلزی برای نصب و اجرا سریع‌تر است و با استفاده از اسکلت فلزی، سازه‌ها به سرعت قابل تکمیل می‌شوند. اما اسکلت بتنی به دلیل نیاز به زمان برای خشک شدن بتن و عملیات نصب طولانی تر، زمان اجرای بیشتری می‌طلبد.

این تفاوت‌ها نشان از ویژگی‌های مختلف اسکلت فلزی و اسکلت بتنی دارد و گزینه بهتر برای استفاده در یک پروژه خاص بستگی به نیازها و شرایط مخصوص آن پروژه دارد. در ادامه برای این که بتوانید انتخاب بهتری از میان اسکلت بندی فلزی و بتنی داشته باشید، به مزایای هر کدام از این روش های اسکلت بندی خواهیم پرداخت.

مزایای اسکلت بندی فلزی

اسکلت بندی فلزی به دلایل متعددی برای اجرای ساختمان‌ها مورد توجه قرار می‌گیرد که برخی از مزایا و موارد مهم آن عبارتند از:

1. سرعت اجرا: اسکلت فلزی به دلیل قطعات آماده و ماشینی که با آن اجرا می‌شود، سرعت اجرای بالاتر و بهره وری بیشتری نسبت به اسکلت بتنی دارد.

2. استحکام: اسکلت فلزی از جنس فولاد است و استحکام بالایی دارد که این امر به سازه‌ها مقاومت بیشتری در برابر بارگذاری‌ها و نیروهای خارجی می‌دهد.

3. انعطاف پذیری: اسکلت فلزی به راحتی قابل تنظیم و تغییر پذیری است که این امکان را فراهم می‌کند که تغییرات در پروژه به راحتی انجام شود.

4. وزن سبک: اسکلت فلزی به طور کلی وزن سبک‌تری نسبت به اسکلت بتنی دارد که این امکان را به شما می‌دهد که ساختمان‌های بلندتر یا با طراحی‌های خاص‌تر را اجرا کنید.

5. قابلیت بازیافت: مواد استفاده شده در اسکلت فلزی به راحتی قابل بازیافت و استفاده مجدد می‌باشند که این امر به اجرای ساختمان‌های پایدار و سازگار با مفهوم پایداری کمک می‌کند.

6. استفاده از فضا: بالا بردن ارتفاع سقف و افزایش فضا در داخل ساختمان با استفاده از اسکلت فلزی راحت‌تر انجام می‌شود.

از مزایای اسکلت فلزی می‌توان به افزایش سرعت اجرا، استحکام بالا، انعطاف پذیری، وزن سبک، قابلیت بازیافت و استفاده بهتر از فضای داخل ساختمان اشاره کرد که باعث جذابیت بیشتر این روش در ساختمان سازی می‌شود.

مزایای اسکلت بندی بتنی

اسکلت بتنی و استفاده از قالب های بتنی برای بتن ریزی در بخش های مختلف سازه نیز دارای مزایا و موارد خاص خود است که برخی از آنها عبارتند از:

1. مقاومت بالا: بتن به عنوان یک ماده ساختمانی دارای مقاومت بالا در مقابل فشار و نیروهای خارجی است که باعث مقاومت بالای سازه‌های بتنی می‌شود.

2. مقاومت در برابر حرارت و آتش: بتن یک جزء غیر قابل اشتعال است و مقاومت خوبی در برابر حرارت و آتش دارد که این امر امنیت بیشتر در صورت وقوع آتش سوزی را فراهم می‌کند.

3. عایق حرارتی و صوتی: بتن به عنوان یک ماده ساختمانی، با خواص عایق حرارتی و صوتی مناسبی که دارد، باعث تنظیم دما و کاهش نفوذ صدا به داخل ساختمان می‌شود.

4. مقاومت در برابر عوامل جوی: بتن به خوبی در برابر عوامل محیطی مختلف مانند باران، رطوبت، باد و سایر شرایط جوی مقاومت دارد.

5. پایداری و طول عمر بالا: سازه‌های بتنی به دلیل مقاومت بالا، عدم تأثیر نور خورشید و عوامل جوی دیگر بر روی مواد سازه، دارای طول عمر بالایی هستند.

6. قابلیت ساخت اجزای پیچیده: با استفاده از قالب‌های مختلف، بتن قابلیت ساخت اجزای پیچیده و طراحی‌های خاص را فراهم می‌کند.

از مزایای اسکلت بندی بتنی می‌توان به مقاومت در برابر حرارت و آتش، عایق حرارتی و صوتی، مقاومت در برابر عوامل جوی، پایداری و طول عمر بالا و قابلیت ساخت اجزای پیچیده اشاره کرد که باعث پرکاربرد بودن این روش در ساختمان سازی می‌شود.

انتخاب بهترین روش اسکلت بندی سازه

در زمان انتخاب بهترین روش برای اسکلت بندی سازه و توجه به تفاوت اسکلت فلزی و اسکلت بتنی باید به عواملی توجه داشت که می تواند در تصمیم گیری به شما کمک کند. برای مثال توجه به شرایط آب و هوایی محل اجرای پروژه، نوع پروژه و عظمت سازه، بودجه پروژه و هزینه مورد نظر برای اجرای کل سازه، می تواند در انتخاب بهترین روش اسکلت بندی یک سازه موثر باشد.

یکی دیگر از عوامل موثر در انتخاب بهترین روش اسکلت بندی سازه، مدت زمان مورد نظر برای اجرای پروژه است. با توجه به این که هر کدام از روش های اسکلت بندی که به آن اشاره کردیم، مدت زمان مشخصی را از اجرای کل پروژه نیاز دارند، بازه زمانی اجرای پروژه می تواند در انتخاب روش مناسب، موثر باشد. برای مثال از آنجایی که معمولا اسکلت بندی فلزی سرعت بالاتری دارد و به صورت یکجا در پروژه اجرا می شود، برای پروژه هایی که مدت محدودی برای اجرا دارند مناسب است. 

با این حال نمی توان گفت اسکلت فلزی برای همه پروژه ها انتخاب مناسبی است و انتخاب بهترین روش اسکلت بندی سازه باید با در نظر گرفتن تمامی معیارهای مرتبط با سازه که در ابتدا به آن اشاره شد، انتخاب شود.