کاخ گلستان، یادگاری از ارگ تاریخی تهران

در تهران تعداد موزه‌هایی که مقصدی جذاب برای گردشگری هستند، کم نیست. یکی از این موزه‌ها، باغ موزه گلستان است. این مجموعه، یادگاری به جای مانده از ارگ تاریخی تهران، محل اقامت شاهان سلسله قاجار و از زیباترین و کهن‌ترین بناهای پایتخت دویست ساله ایران به حساب می‌آید.

کاخ گلستان از جمله مهم‌ترین بناهای ملی ایران است که از بخش‌های مختلفی تشکیل شده و در حال حاضر در فهرست میراث یونسکو قرار دارد. تاریخچه این عمارت به سال‌ها پیش و دوران صفویه برمی‌گردد.

مهمان تالار آیینه

باغ موزه گلستان بیش از ۴۰۰ سال قدمت دارد و بناهای این مجموعه پر از آینه‌کاری‌های تماشایی و کاشی‌های رنگی است که تزیینات اروپایی نیز در آن‌ها دیده می‌شود. این مجموعه قدیمی از بخش‌های مختلفی همچون ایوان تخت مرمر، تالار سلام، تالار آینه، تالار سفره‌خانه، خلوت کریمخانی، تالار برلیان، عمارت بادگیر، کاخ شمس العماره، تالار الماس و کاخ ابیض تشکیل شده است. بعد از گشت و گذار در باغ موزه می‌توانید برای غرق شدن بیش‌تر در تاریخ و به جا گذاشتن یک یادگاری، در عکاسخانه مجموعه لباس‌های قاجاری به تن کرده و عکس بیندازید.

قسمت‌های دیدنی این قصر کدام اند؟

کاخ گلستان فعلی، به‌صورت حدودی ۵ هکتار است. جالب است بدانید وسعت این بنا در گذشته ۱۰ برابر بیشتر از الان بوده؛ اما با روی کار آمدن پادشاهان پهلوی بخش بزرگی از آن، صرف ساخت سازمان‌ها و اداره‌جات مختلف شد. این عمارت از قسمت‌های گوناگونی تشکیل شده که در ادامه مهم‌ترین آن‌ها را نام می‌بریم.

شمس‌العماره

یکی از بخش‌های مهم این قصر، شمس‌العماره است که در زمان ناصرالدین شاه ساخته شده و نمایی بی‌نظیر دارد. در گذشته شاه قاجاری با الهام از بناهای غربی دستور ساخت این مکان را صادر کرد. تا مدت‌ها نیز آن را به عنوان نماد تهران می‌شناختند.

خلوت کریمخانی

یکی از جالب‌ترین قسمت‌های قصر، خلوت کریمخانی است. در گذشته آقا محمدخان قاجار بعد از رسیدن به تخت شاهی و کشتن کریم‌خان زند، استخوان‌های او را در مکان سرپوشیده قرار داد. طبق روایات هدف او این بوده که بتواند هرروزه استخوان‌ها را لگد مال کند! البته سال‌ها بعد پادشاهان پهلوی این استخوان‌ها را در قم دفن کردند. باید بدانید در خلوت کریمخانی، سنگ قبر دو پادشاه معروف قاجاری، یعنی فتحعلی و ناصرالدین شاه هم وجود دارد.

ایوان تخت مرمر

قدیمی‌ترین جایی که می‌توانید در این قصر تماشا کنید، ایوان تخت مرمر است. ایده اصلی این ایوان از تخت حضرت سلیمان گرفته شده تا پادشاه و مردم در آن با هم دیدار کنند. در زمان‌های گذشته پادشاهان با تشریفات خاصی روی این تخت می‌نشستند و با عوام ملاقات می‌کردند. این بنا با استفاده از سنگ‌های زیبای مرمرین ساخته شده و در آن معماری شکیل دیگری چون خاتم‌کاری و منبت کاری، سنگ تراشی و آینه کاری هم مشاهده می‌شود.

تالار الماس

تالار الماس از جمله چشم‌نوازترین قسمت‌های کاخ است که با آینه‌کاری‌های خاص‌اش شناخته می‌شود. این تالار ابتدا توسط فتحلی‌خان بنا شد؛ اما بعدها ناصرالدین شاه مانند باقی بخش‌ها، آن را نیز تغییر داد.

عمارت بادگیر

عمارت بادگیر جایی برای گردش هوا و خنک شدن کل کاخ است. این تالار خود از قسمت‌های دیگری چون آزاره‌های مرمری، تالار شاه‌نشین و غیره تشکیل شده است. مهم‌ترین ویژگی‌های معماری که در عمارت بادگیر کاخ گلستان دیده می‌شود آینه‌کاری، گچ‌بری، نقاشی روی دیوار و منبت‌کاری‌های زیبایش هستند.

موزه عکس‌خانه

موزه عکس‌خانه طبقه زیرین عمارت بادگیر است که قبلا از آن به‌عنوان محل زندگی پرندگان استفاده می‌کردند؛ اما در حال حاضر ابزارها و ادوات عکاسی پادشاهان قاجاری را در آن نگهداری می‌کنند.

کاخ ابیض

مکان نگهداری کادوها و هدایای ارزشمند پادشاه عثمانی، کاخ ابیض نام دارد. در آن زمان، ناصرالدین شاه که خود ثروتمندترین فرد جامعه محسوب می‌شد، نیازی به هدایای گران‌بهای عبدالحمید عثمانی نداشت؛ پس برای حفظ آن‌ها جایی مخصوص را ساخت که امروزه به کاخ ابیض معروف است.

تالار سلام

ناصرالدین شاه در زمان پادشاهی‌اش به کشورهای اروپایی سفر کرد و بعد از اینکه متوجه شد در این کشورها مکان‌هایی به نام موزه وجود دارد؛ تصمیم گرفت نمونه‌ای از آن‌ را در داخل قصر خود بنا کند. تالار سلام اولین موزه‌ ایران است که توسط این شاه قاجاری بنا شده و مانند باقی قسمت‌ها، معماری بسیار خاص و شکیلی دارد. در نظر داشته باشید که تنها در ابتدای کار از تالار سلام به عنوان موزه استفاده کردند؛ زیرا بعدها تبدیل به مکانی برای برگزاری مهم‌ترین جلسات رسمی شاه شد. اگر زمانی به این عمارت زیبا سفر کردید، جزء جزء این تالار را به دقت بنگرید؛ زیرا نکات جذابی در آن دیده می‌شود.

نشانی: خیابان پانزده خرداد، ضلع شمالی میدان ارگ، کاخ گلستان

ساعت فعالیت: هر روز از ساعت ۹ تا ۱۹

امکانات: چایخانه، نمازخانه، عکاسخانه، سرویس بهداشتی

منبع: همشهری