آخرین وضعیت فیلترینگ شبکه‌های اجتماعی
شبکه اجتماعی توییتر از سال ۱۳۸۸ در ایران فیلتر شده است. در سال‌های اخیر بسیاری از مسوولان دولت و حکومت در این شبکه اجتماعی حساب باز کرده و فعالیت می‌کنند، اما ظاهرا آقای ضرغامی به تازگی و بعد از باز کردن حساب کاربری در توییتر تازه به مساله فیلتر بودن این شبکه اجتماعی آگاه شده‌اند.
کد خبر :
۶۵۴۲۲
بازدید :
۱۰۷۹
ثمر فاطمی | جواد جاویدنیا، سرپرست جدید معاونت امور فضای مجازی دادستانی کل کشور مدعی است که «بسیاری از علما و اساتید دانشگاه و دانشجویان هر کدام با استدلال خود خواهان فیلترینگ اینستاگرام هستند.» از همان موقعی که موضوع فیلترینگ تلگرام مطرح شد، شایعاتی هم درباره فیلترینگ اینستاگرام به گوش می‌رسید. هر بار که اختلالی در اینترنت به وجود می‌آمد و دسترسی به اینستاگرام با مشکل مواجه می‌شد، مردم فکر می‌کردند اینستاگرام فیلتر شده است یا باید یکی از مسوولان شایعه فیلترشدن این شبکه اجتماعی را تکذیب می‌کرد یا مرور زمان و رفع مشکل نشان می‌داد که اینستاگرام هنوز فیلتر نشده است.
اما حالا با گذشت حدود ده ما از فیلترینگ ناموفق تلگرام، زمزمه‌های بیشتری درباره فیلتر شدن اینستاگرام به گوش می‌رسد. تابستان گذشته، پروژه فیلترینگ هوشمند این شبکه اجتماعی پس از آغاز رمزگذاری در این شبکه اجتماعی رسما با شکست مواجه شد و محمود واعظی، وزیر ارتباطات دولت یازدهم در پایان تیر ۹۶ از توقف آن خبر داد. با وجود اینکه تیرماه امسال حجت‌الاسلام محمد مصدق، معاون اول دادستان کل کشور مدعی شد که «فیلترینگ شبکه اجتماعی اینستاگرام در دستور کار دادستانی کل کشور قرار گرفته است»، اما محمدجواد آذری جهرمی وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات هم تیر ماه سال جاری گفت: «اینستاگرام فیلتر نمی‌شود.»
آبان ماه ۹۷ بار دیگر بحث هوشمندسازی فیلترینگ اینستاگرام مطرح شد، اما این‌بار سید جمال هادیان، مدیر روابط عمومی وزارت ارتباطات آن را تکذیب کرد و گفت: «وزارت ارتباطات طرحی برای پالایش هوشمند اینستاگرام به مراجع ذی‌ربط ارایه نکرده است؛ البته برخی نهاد‌ها پیشنهاد‌هایی برای فیلترینگ هوشمند به وزارت ارتباطات ارایه داده‌اند که به دلیل غیرفنی بودن قابلیت اجرا نداشته است.»
اینستاگرام باید چند سال پیش فیلتر می‌شد
حالا در تازهترین اتفاقات در حوزه فیلترینگ، درست در روزی که اینستاگرام امکان جدید ارسال صدا در پیام‌رسان خود را در اختیار کاربران گذاشت، موضوع فیلترینگ این شبکه اجتماعی محبوب بار دیگر داغ شده است. جواد جاویدنیا، سرپرست جدید معاونت امور فضای مجازی دادستانی کل کشور روز گذشته در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه چندی پیش صحبت‌هایی مبنی بر احتمال فیلترینگ اینستاگرام مطرح شده بود و اینکه آیا قرار است این شبکه اجتماعی فیلتر شود، به ایسنا گفت: «اینستاگرام باید چند سال پیش فیلتر می‌شد. متاسفانه میزان جرایمی را که در بستر جرم‌خیز اینستاگرام به وجود آمده و هر روز رو به رشد است، می‌توان به عنوان یک فاجعه نام برد و خانواده‌های زیادی درگیر آسیب‌های آن شده و از این مساله گلایه‌مند هستند.»
دبیر کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه ادامه داد: «بسیاری از علما و اساتید دانشگاه و دانشجویان هرکدام با استدلال خود، خواهان فیلترینگ این نرم‌افزار هستند؛ حتی برخی تمام مسوولان فضای مجازی کشور را که هر کدام به نحوی در این فضا نقش دارند به خاطر عدم جلوگیری و برخورد با این پدیده مسوول گمراهی تک تک افراد جامعه و به ویژه کودکان و نوجوانان می‌دانند و بی‌غیرت خطاب می‌کنند و حق هم دارند.»
جاویدنیا تاکید کرد: «من به عنوان مسوول نظام اسلامی بر صندلی خود تکیه داده‌ام و می‌بینم که چه فجایعی در این شبکه در حال وقوع است و اقدامی که می‌توانم انجام دهم را انجام ندهم و به جای وظایف شرعی و قانونی ملاحظات سیاسی را بهانه کنم آیا خداوند متعال و شهدا از من خواهند پذیرفت؟ اگر واقعا چنین است باید مسوولیتم را رها کنم و در خانه بنیشینم تا حداقل پاسخی داشته باشم که مسوول نبودم.»
به گفته او، مقامات نظام بار‌ها و بار‌ها وضعیت نامطلوب این فضا را و اینکه این فضا به قتلگاه جوانان تبدیل شده است، گوشزد کرده‌اند. آیا من با ادعای ولایتمداری و سرباز ولایت بودن رواست که بی‌تفاوت باشم و بهانه‌های مختلف بیاورم؟
سرپرست جدید معاونت امور فضای مجازی دادستانی کل کشور همچنین گفت: «قوه قضاییه در این خصوص تذکرات لازم را داده است و بنا دارد محکم و استوار پیگیر اجرای قانون در همه زمینه‌ها باشد.»
سخنان جاویدنیا به زودی در شبکه‌های اجتماعی دست به دست شد و واکنش‌های منفی زیادی داشت. مردم معتقدند که اینستاگرام هر امکان جدیدی که برای کاربر‌ها در سراسر جهان ایجاد می‌کند یک قدم به فیلترینگ در ایران نزدیک‌تر می‌شود.
اینستاگرام باید چند سال پیش فیلتر می‌شد
حالا در تازهترین اتفاقات در حوزه فیلترینگ، درست در روزی که اینستاگرام امکان جدید ارسال صدا در پیام‌رسان خود را در اختیار کاربران گذاشت، موضوع فیلترینگ این شبکه اجتماعی محبوب بار دیگر داغ شده است. جواد جاویدنیا، سرپرست جدید معاونت امور فضای مجازی دادستانی کل کشور روز گذشته در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه چندی پیش صحبت‌هایی مبنی بر احتمال فیلترینگ اینستاگرام مطرح شده بود و اینکه آیا قرار است این شبکه اجتماعی فیلتر شود، به ایسنا گفت: «اینستاگرام باید چند سال پیش فیلتر می‌شد. متاسفانه میزان جرایمی را که در بستر جرم‌خیز اینستاگرام به وجود آمده و هر روز رو به رشد است، می‌توان به عنوان یک فاجعه نام برد و خانواده‌های زیادی درگیر آسیب‌های آن شده و از این مساله گلایه‌مند هستند.»
دبیر کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه ادامه داد: «بسیاری از علما و اساتید دانشگاه و دانشجویان هرکدام با استدلال خود، خواهان فیلترینگ این نرم‌افزار هستند؛ حتی برخی تمام مسوولان فضای مجازی کشور را که هر کدام به نحوی در این فضا نقش دارند به خاطر عدم جلوگیری و برخورد با این پدیده مسوول گمراهی تک تک افراد جامعه و به ویژه کودکان و نوجوانان می‌دانند و بی‌غیرت خطاب می‌کنند و حق هم دارند.»
جاویدنیا تاکید کرد: «من به عنوان مسوول نظام اسلامی بر صندلی خود تکیه داده‌ام و می‌بینم که چه فجایعی در این شبکه در حال وقوع است و اقدامی که می‌توانم انجام دهم را انجام ندهم و به جای وظایف شرعی و قانونی ملاحظات سیاسی را بهانه کنم آیا خداوند متعال و شهدا از من خواهند پذیرفت؟ اگر واقعا چنین است باید مسوولیتم را رها کنم و در خانه بنیشینم تا حداقل پاسخی داشته باشم که مسوول نبودم.»
به گفته او، مقامات نظام بار‌ها و بار‌ها وضعیت نامطلوب این فضا را و اینکه این فضا به قتلگاه جوانان تبدیل شده است، گوشزد کرده‌اند. آیا من با ادعای ولایتمداری و سرباز ولایت بودن رواست که بی‌تفاوت باشم و بهانه‌های مختلف بیاورم؟
سرپرست جدید معاونت امور فضای مجازی دادستانی کل کشور همچنین گفت: «قوه قضاییه در این خصوص تذکرات لازم را داده است و بنا دارد محکم و استوار پیگیر اجرای قانون در همه زمینه‌ها باشد.»
سخنان جاویدنیا به زودی در شبکه‌های اجتماعی دست به دست شد و واکنش‌های منفی زیادی داشت. مردم معتقدند که اینستاگرام هر امکان جدیدی که برای کاربر‌ها در سراسر جهان ایجاد می‌کند یک قدم به فیلترینگ در ایران نزدیک‌تر می‌شود.
یکی از کاربران در واکنش به فیلترینگ تلگرام نوشت: «آیا در فضای بیرون از اینترنت فساد، فحشا، جرم و جنایت، کلاهبرداری و غیرفساد وجود ندارد؟ وجود فیلترشکن خیلی از راه‌های فساد و فحشا باز می‌کند. چرا به جای فیلترینگ وقت صرف درست استفاده کردن از آن را آموزش نمی‌دهند؟ آیا به این هم فکر شده کسب و کار‌هایی که از اینستاگرام انجام می‌شود و درآمدزایی حلال می‌کنند، چقدر آسیب می‌بینند؟ هستند کسانی که توان اجاره کردن مغازه و تبلیغات را ندارند. اینستاگرام بستر عالی شده برای کسب و کارشان. به نظر شخصی من فیلترینگ صورت مساله را پاک می‌کند، مشکل را بر طرف نمی‌کند.»
کاربر دیگری هم نوشت: «با فیلتر شدن اینستاگرام کسب و کار‌های زیادی که در این شبکه اجتماعی مشغول درآمدزایی هستند از بین می‌رود. از بین رفتن درآمد = بیکاری= فقر= فساد. اونایی که میگن اینستاگرام عامل فساده چرخه رو برعکس دست گرفتن و نه از کسب و کار چیزی می‌دانند و نه از مشکلات مردم و نه از شبکه‌های اجتماعی.»
کاربر دیگری هم نوشت: «با فیلتر شدن اینستاگرام کسب و کار‌های زیادی که در این شبکه اجتماعی مشغول درآمدزایی هستند از بین می‌رود. از بین رفتن درآمد = بیکاری= فقر= فساد. اونایی که میگن اینستاگرام عامل فساده چرخه رو برعکس دست گرفتن و نه از کسب و کار چیزی می‌دانند و نه از مشکلات مردم و نه از شبکه‌های اجتماعی.»
نگرانی مردم درباره به خطر افتادن کسب و کارها، موضوعی است که در مورد فیلترینگ تلگرام هم مطرح بود؛ البته آن زمان صاحبان کسب و کار‌های فضای مجازی امیدوار بودند که در صورت فیلتر شدن تلگرام می‌توانند از اینستاگرام یا پیام‌رسان دیگری استفاده کنند، اما حالا و در شرایطی که هر از گاهی خبر از فیلترینگ یک شبکه اجتماعی دیگر به گوش می‌رسد، به نظر می‌رسد که ممکن است مرگ این کسب و کار‌های مجازی نزدیک باشد و در این شرایط بد اقتصادی، تعداد زیادی از مردم، بیکار شوند و کاسبی‌شان را از دست بدهند.
البته در واکنش به خبر احتمال فیلترینگ اینستاگرام، برخی کاربران هم می‌گویند که فیلتر شدن اینستاگرام هم مثل تلگرام و توییتر است و «همین الان هم‌زمانی‌که فیلتر شکن را روشن می‌کنند خاموش نمی‌کنند؛ از توییتر، فیس بوک، تلگرام با فیلترشکن استفاده می‌کنند و اینستاگرام هم مثل آنها.»
مساله فیلترینگ اینستاگرام در حالی مطرح می‌شود که مسوولان عالیرتبه کشور با فیلترشکن به توییتر وصل می‌شوند و در آنجا حساب کاربری دارند. خبرگزاری‌ها و سازمان‌های دولتی هم که بعد از فیلترینگ تلگرام ناچار به ترک این پیام‌رسان شده بودند، با گذشت چند ماه از فیلترینگ و ناموفق بودن این پروژه و ناکارآمدی پیام‌رسان‌های داخلی دوباره به استفاده از تلگرام روی آوردند.
حافظه مردم کار می‌کند
با عدم موفقیت فیلترینگ تلگرام و عدم استقبال کاربران ایرانی از پیام‌رسان‌های داخلی، بحث رفع فیلترینگ تلگرام هم مانند توییتر مطرح شد؛ البته مساله رفع فیلتر این پیام‌رسان هیچگاه مثل توییتر به صورت جدی مطرح نبود، اما کارشناسان و مسوولان در حرف‌های‌شان بار‌ها گفتند که حالا که فیلترینگ تلگرام موفق نبود و مردم با وجود فیلترینگ هنوز هم از آن استفاده می‌کنند زمان آن رسیده که دست از فیلترینگ این پیام‌رسان برداریم و به جای پاک کردن صورت مساله به دنبال پیدا کردن برای حل مشکلات احتمالی باشیم.
البته در واکنش به خبر احتمال فیلترینگ اینستاگرام، برخی کاربران هم می‌گویند که فیلتر شدن اینستاگرام هم مثل تلگرام و توییتر است و «همین الان هم‌زمانی‌که فیلتر شکن را روشن می‌کنند خاموش نمی‌کنند؛ از توییتر، فیس بوک، تلگرام با فیلترشکن استفاده می‌کنند و اینستاگرام هم مثل آنها.»
مساله فیلترینگ اینستاگرام در حالی مطرح می‌شود که مسوولان عالیرتبه کشور با فیلترشکن به توییتر وصل می‌شوند و در آنجا حساب کاربری دارند. خبرگزاری‌ها و سازمان‌های دولتی هم که بعد از فیلترینگ تلگرام ناچار به ترک این پیام‌رسان شده بودند، با گذشت چند ماه از فیلترینگ و ناموفق بودن این پروژه و ناکارآمدی پیام‌رسان‌های داخلی دوباره به استفاده از تلگرام روی آوردند.
حافظه مردم کار می‌کند
با عدم موفقیت فیلترینگ تلگرام و عدم استقبال کاربران ایرانی از پیام‌رسان‌های داخلی، بحث رفع فیلترینگ تلگرام هم مانند توییتر مطرح شد؛ البته مساله رفع فیلتر این پیام‌رسان هیچگاه مثل توییتر به صورت جدی مطرح نبود، اما کارشناسان و مسوولان در حرف‌های‌شان بار‌ها گفتند که حالا که فیلترینگ تلگرام موفق نبود و مردم با وجود فیلترینگ هنوز هم از آن استفاده می‌کنند زمان آن رسیده که دست از فیلترینگ این پیام‌رسان برداریم و به جای پاک کردن صورت مساله به دنبال پیدا کردن برای حل مشکلات احتمالی باشیم.
در ادامه بحث‌های موجود بر سر فیلترینگ تلگرام عزت‌الله ضرغامی، رییس اسبق سازمان صدا و سیما و عضو شورای عالی فضای مجازی دوشنبه ۱۹ آذر در مراسم بزرگداشت روز دانشجو در دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی گفت: «توییتر فضای نخبگانی دارد و من بعد از اینکه دیدم همه مسوولان و حتی افرادی از جبهه مقابل در آن حضور دارند، احساس وظیفه کردم تا در این فضا حضور پیدا کنم. اما ظاهرا توییتر فیلتر است و باید این مساله مورد بررسی قرار بگیرد.»
شبکه اجتماعی توییتر از سال ۱۳۸۸ در ایران فیلتر شده است. در سال‌های اخیر بسیاری از مسوولان دولت و حکومت در این شبکه اجتماعی حساب باز کرده و فعالیت می‌کنند، اما ظاهرا آقای ضرغامی به تازگی و بعد از باز کردن حساب کاربری در توییتر تازه به مساله فیلتر بودن این شبکه اجتماعی آگاه شده‌اند.
شبکه اجتماعی توییتر از سال ۱۳۸۸ در ایران فیلتر شده است. در سال‌های اخیر بسیاری از مسوولان دولت و حکومت در این شبکه اجتماعی حساب باز کرده و فعالیت می‌کنند، اما ظاهرا آقای ضرغامی به تازگی و بعد از باز کردن حساب کاربری در توییتر تازه به مساله فیلتر بودن این شبکه اجتماعی آگاه شده‌اند.
ضرغامی در ادامه سخنانش درباره مساله پیام‌رسان‌های داخلی هم گفت: «من گفته‌ام فضای مجازی در ایران ناقص‌الخلقه است. در پیام‌رسان‌ها عقب‌ماندگی داریم. تلگرام کم‌کم از داخل پشتیبانی ویژه شد و از آن حمایت صورت گرفت. نزدیک سه سال دوپینگ سیاسی شد و جلوی آن گرفته نشد.»
عضو شورای عالی فضای مجازی تاکید کرد: «فیلترینگ اول تلگرام با دستور رییس‌جمهور انجام شد. در اغتشاشات دی ماه ۹۶ که بخش زیادی از هماهنگی‌های آن در تلگرام انجام شد، شورای امنیت ملی در جلسه‌ای که رییس‌جمهور هم حضور داشت این مساله را مورد بررسی قرار داد و تلگرام با دستور رییس‌جمهور فیلتر شد. مقام معظم رهبری درباره فضای مجازی مطالبی گفتند و از دولت خواستند برای مصالح ملی پیام رسان داخلی راه‌اندازی شود.»
در پاسخ به این سخنان ضرغامی، علیرضا معزی، دبیر شورای اطلاع‌رسانی دولت پوستری از تصویر روحانی را منتشر کرد که در آن سخنانی از روحانی نوشته شده است: «دنیای امروز، دنیای سرعت و ارتباطات است، اگر می‌خواهیم در کشور فساد از بین برود، راه آن اطلاع داشتن مردم و جوانان از امور است، چرا که بدون اطلاع مردم، شفافیت و حضور جوانان و تنها با دادگاه و نیروی امنیتی نمی‌توانیم با فساد مقابله کنیم. مردم ایران اجبار نمی‌پذیرند. با محدود کردن و فشار به نسل جوان به جایی نخواهیم رسید.»
عضو شورای عالی فضای مجازی تاکید کرد: «فیلترینگ اول تلگرام با دستور رییس‌جمهور انجام شد. در اغتشاشات دی ماه ۹۶ که بخش زیادی از هماهنگی‌های آن در تلگرام انجام شد، شورای امنیت ملی در جلسه‌ای که رییس‌جمهور هم حضور داشت این مساله را مورد بررسی قرار داد و تلگرام با دستور رییس‌جمهور فیلتر شد. مقام معظم رهبری درباره فضای مجازی مطالبی گفتند و از دولت خواستند برای مصالح ملی پیام رسان داخلی راه‌اندازی شود.»
در پاسخ به این سخنان ضرغامی، علیرضا معزی، دبیر شورای اطلاع‌رسانی دولت پوستری از تصویر روحانی را منتشر کرد که در آن سخنانی از روحانی نوشته شده است: «دنیای امروز، دنیای سرعت و ارتباطات است، اگر می‌خواهیم در کشور فساد از بین برود، راه آن اطلاع داشتن مردم و جوانان از امور است، چرا که بدون اطلاع مردم، شفافیت و حضور جوانان و تنها با دادگاه و نیروی امنیتی نمی‌توانیم با فساد مقابله کنیم. مردم ایران اجبار نمی‌پذیرند. با محدود کردن و فشار به نسل جوان به جایی نخواهیم رسید.»
ظاهرا این سخنان رییس‌جمهوری در سفر اردیبهشت ماه سال جاری به نیشابور بود که در این پوستر و با هشتگ‌های جریان آزاد اطلاعات و شفافیت نوشته شده بود. دبیر شورای اطلاع‌رسانی دولت همزمان با انتشار این تصویر، در حساب توییتری‌اش خطاب به عزت‌الله ضرغامی نوشت: «برادر بزرگوار عزت‌الله ضرغامی جهت یادآوری عرض می‌کنم: تلگرام نه با رای دولت روحانی که با حکم قضایی فیلتر شد ولی دوستان شما ریشخند کردند: دولتِ تلگرام! شنیده‌اید بی‌حافظه‌ایم، اما نه اینقدر! راستی؛ فیسبوک و توییتر را چه کسی فیلتر کرد، الان چه کسانی دنبال فیلتر اینستاگرامند؟»
البته معزی تنها کسی نبود که به این سخنان ضرغامی واکنش نشان داد. کاربران شبکه‌های اجتماعی هنوز هم ماجرای تلخ فیلترینگ تلگرام را به خوبی به خاطر دارند. یکی از کاربران خطاب به ضرغامی، عضو شورای عالی فضای مجازی نوشت: «آقای ضرغامی فرموده‌اند که تلگرام با دستور مستقیم رییس‌جمهور فیلتر شده است، اما از آنجایی که هنوز یک سال هم از آن ماجرا نگذشته است، مردم خوب به خاطر دارند که تلگرام با دستور مقام قضایی و در حالی که دولت مخالف آن تصمیم بود فیلتر شد، حالا چرا جناب ضرغامی چنین سخن گفته‌اند، خدا داند.» در حقیقت تلگرام در قضیه اعتراضات دی ماه ۹۶ با دستور رییس شورای عالی امنیت ملی به مدت یک هفته از دسترس مردم خارج، اما بعد رفع فیلتر شد. اسفند ماه بود که مقام قضایی دستور فیلترینگ را صادر کرد.
ضرغامی در ادامه سخنانش در دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی با طرح این سوال که آیا می‌توانیم یک پیام‌رسان قوی داخلی داشته باشیم، همین پیام‌رسان‌های داخلی خوب پیش رفتند و وقتی که باید به آنها کمک می‌شد، باید ایستادگی صورت می‌گرفت، صورت نگرفت. تلگرام طلایی، موبوگرام و هاتگرام که همان تلگرام بودند ولی پوسته آن عوض شده بود و وقتی که باید پیام‌رسان‌های داخلی و تلگرام مدیریت می‌شد، به این نتیجه رسیدیم که وضع خوبی در این زمینه وجود ندارد.
او ادامه داد: «از وزیر ارتباطات خواستم سراغ این پیام‌رسان‌ها رفته و مشکلات آنها را برطرف کند. بعید می‌دانم آقای روحانی خیلی به این مباحث ورود نمی‌کند. آذری جهرمی به عنوان یک فرد حزب‌اللهی می‌تواند این کار را انجام دهد که هنوز هم دیر نشده، اگر همه پیام‌رسان‌های خارجی هم باشند، باز هم به پیام‌رسان داخلی نیاز است.»
ضرغامی در ادامه سخنانش در دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی با طرح این سوال که آیا می‌توانیم یک پیام‌رسان قوی داخلی داشته باشیم، همین پیام‌رسان‌های داخلی خوب پیش رفتند و وقتی که باید به آنها کمک می‌شد، باید ایستادگی صورت می‌گرفت، صورت نگرفت. تلگرام طلایی، موبوگرام و هاتگرام که همان تلگرام بودند ولی پوسته آن عوض شده بود و وقتی که باید پیام‌رسان‌های داخلی و تلگرام مدیریت می‌شد، به این نتیجه رسیدیم که وضع خوبی در این زمینه وجود ندارد.
او ادامه داد: «از وزیر ارتباطات خواستم سراغ این پیام‌رسان‌ها رفته و مشکلات آنها را برطرف کند. بعید می‌دانم آقای روحانی خیلی به این مباحث ورود نمی‌کند. آذری جهرمی به عنوان یک فرد حزب‌اللهی می‌تواند این کار را انجام دهد که هنوز هم دیر نشده، اگر همه پیام‌رسان‌های خارجی هم باشند، باز هم به پیام‌رسان داخلی نیاز است.»
۰
