فیلم سیاه؛ یک جرم جدید، اما پرتکرار

یکی از جرایمی که در سال‌های اخیر پرونده‌های زیادی را در پلیس فتا و مجتمع‌های قضایی به خود اختصاص داده، تهیه فیلم سیاه است. این جرم با ورود گوشی‌های هوشمند تلفن همراه به زندگی مردم رو به فزونی گذاشته است. در جامعه برخی افراد فرصت طلب و شیاد با سوء استفاده از سادگی و اعتماد بی‌جای زنان و دختران ساده لوح و زود باور و با دسترسی به فیلم و تصاویر خصوصی آن‌ها شروع به اخاذی و کلاهبرداری می‌کنند.

یک داستان ناتمام
خوانندگان صفحات حوادث روزنامه‌ها و کاربران فضای مجازی بار‌ها با داستان‌هایی از این دست مواجه شده‌اند. این روایت‌ها اغلب دو شکل دارند. شکل اول؛ ماجرای مردی است که با جلب اعتماد زن یا دختری جوان به بهانه‌های مختلف به تصاویر خصوصی او دست یافته و با تهدید به انتشار آن‌ها سعی در سوء استفاده جنسی یا اخاذی مالی از وی دارد. البته گاهی دسترسی به آن تصاویر نه به‌دلیل اعتماد بلکه با سرقت اطلاعات شخصی یا سهل‌انگاری در نگهداری از اطلاعات داخل گوشی تلفن همراه و رایانه دستی رخ می‌دهد.

در شکل دوم، مجرم بدون اطلاع طرف مقابل و در حالت بیهوشی، مستی یا خواب آلودگی اقدام به تهیه فیلم سیاه از وی می‌کند. از این مرحله به بعد فرد شیاد با علم به اینکه آن زن یا دختر نسبت به انتشار عکس یا فیلم خود در شبکه‌های مجازی نگرانی، حساسیت یا ترس دارد اقدام به سوء استفاده از این موقعیت می‌کند و با تهدید به افشاگری نزد خانواده، محیط کار یا محافل دوستانه در ازای بی‌آبرو نکردن وی درخواست حق‌السکوت می‌کند که به طور معمول این حق‌السکوت می‌تواند شامل درخواست‌های جنسی، مالی یا مشارکت در کار‌های مجرمانه و تخلف باشد.

چه کسانی قربانی می‌شوند؟
بدون شک آمار قربانیان این پرونده‌ها از آنچه در صفحات خبری روزنامه‌ها دیده می‌شود، بسیار بیشتر است. به نظر می‌رسد تعصبات قومی و سنتی، ملاحظات اخلاقی، گرفتاری‌های شغلی، ترس از عمیق‌تر شدن مسأله و مواردی از این دست باعث می‌شود زنان و دختران - بخصوص قشر نوجوان و جوان - در دام مردان سودجو، فرصت طلب، کلاهبردار و در یک کلمه «شیاد» بیفتند. این در حالی است که کمتر دیده شده مردی به این شکل در دام تبهکاران گرفتار شود.

یک راهکار ساده
از نظر دکتر «مصطفی اقلیما» ساده‌ترین و سریع‌ترین راه مقابله قربانیان با افراد شیاد مراجعه حضوری به واحد مددکاری کلانتری‌هاست. بدین نحو که افراد قربانی به محض مواجه شدن با چنین مشکلی به کلانتری رفته و به مأموران زن مستقر در آن واحد ماجرایشان را توضیح دهند، یک برگ شکایت نامه پر کنند، پیامک، کامنت یا حتی صدای ضبط شده فرد شیاد را نیز ضمیمه کنند. مددکاران موضوع را در اختیار پلیس فتا (واحد جرایم رایانه‌ای پلیس) قرار می‌دهند و فرد خاطی بسرعت شناسایی، دستگیر و در اختیار مقام قضایی قرار می‌گیرد.

به‌طور معمول در این پرونده‌ها قربانیان خود را شریک جرم یا متخلف قلمداد می‌کنند. اما دکتر اقلیما که رئیس انجمن علمی مددکاران است با اشاره به همکاری‌اش در راه‌اندازی مراکز مشاوره و مددکاری نیروی انتظامی می‌گوید: «شاکی‌ها نباید نگران باشند چرا که مراجعه آن‌ها به پلیس مشکلی برایشان به وجود نمی‌آورد؛ بنابراین حتی اگر رابطه‌ای هم میان شاکی و مجرم بوده باشد تنها به جرم مرد متخلف که همانا سوء استفاده و اخاذی است رسیدگی خواهد شد.» این کارشناس تأکید کرد خانواده‌ها باید فضایی را میان خود ایجاد کنند که قربانی با اعتماد کامل واقعیت را با آن‌ها در میان بگذارد و با همدلی کردن جلوی سوء استفاده افراد متخلف را بگیرند. از نظر دکتر اقلیما نگاه غیرمنصفانه خانواده یا جامعه به افراد قربانی، نا آگاهی خانواده‌ها و برخی خلأ‌های قانونی باعث افزایش چنین جرمی می‌شود.

به هر کسی اعتماد نکنید
در همین رابطه سرهنگ «تورج کاظمی» رئیس پلیس فتای تهران بزرگ نیز با تأکید بر اینکه پلیس در اسرع وقت به این پرونده‌ها رسیدگی می‌کند، می‌گوید: «در همین ابتدا باید تأکید کنم مشکل از آنجا آغاز می‌شود که خیلی از خانم‌ها شناخت درست و کاملی از طرف مقابل‌شان ندارند و بسادگی تصاویر و فیلم‌های شخصی خودشان را در اختیار افراد غریبه می‌گذارند. کافی است قبل از مراودات روزمره لحظه‌ای تأمل و فکر کنند که چه دلیلی دارد عکسشان را برای کسی که شناخت کافی از وی ندارند ارسال کنند یا در فضایی قرار دهند که دسترسی به آن ساده است؟» سرهنگ کاظمی در ادامه می‌افزاید: «البته درصد کمی از این جرایم و تخلفات توسط افراد مورد اعتماد مثل اعضای فامیل یا به‌عنوان مثال تعمیرکار گوشی یا رایانه صورت می‌گیرد. اما واقعاً چه ضرورتی دارد که افراد فیلم‌ها یا عکس‌های کاملاً خصوصی را در گوشی و تبلت ذخیره کنند؟ به هر حال ممکن است گوشی هر کسی گم شود، مورد سرقت قرار گیرد یا حتی به طور پنهانی فردی به آن دسترسی داشته باشد.»

رئیس پلیس فتای تهران بزرگ درباره دلیل مراجعه نکردن برخی افراد قربانی به پلیس و اطاعت کردن از تهدید‌های شیادان می‌گوید: «از آنجایی که فرهنگ جامعه ما به گونه‌ای است که روابط آزاد و پنهانی با جنس مخالف را برای زنان و دختران نمی‌پذیرد، فرد قربانی ابتدا تلاش می‌کند خودش مشکل را حل کند به همین خاطر به خواسته طرف مقابل تن می‌دهد به تصور اینکه دست از سرش بردارد، اما اغلب این اخاذی و سوء استفاده تا جایی پیش می‌رود که دیگر ادامه این راه برایش غیر ممکن می‌شود در نتیجه به پلیس مراجعه می‌کند.

موارد زیادی داشته‌ایم که دختران و زنان برای پرداخت پول به فرد شیاد حتی مجبور به سرقت از خانواده خودشان شده‌اند.» سرهنگ کاظمی در خاتمه تأکید می‌کند: «کافی است شاکی به ما مراجعه و مشکل را طرح کند. ما پیگیری لازم را انجام می‌دهیم و به محض شناسایی مجرم وی را بازداشت و به مراجع قضایی معرفی می‌کنیم.

کسی که به پلیس مراجعه می‌کند، چون مورد اخاذی و سوء استفاده قرار گرفته بنابراین به‌عنوان شاکی شناخته می‌شود و نباید نگران باشد که خودش مورد مجازات قرار گیرد چرا که مرجع قضایی نیز او را به‌عنوان قربانی پرونده می‌شناسد و به‌دنبال احقاق حق وی خواهد بود.»

منبع: ایران