چگونه نه بگوییم؟ /چگونه نه گفتن را بیاموزیم؟
مهارت «نه» گفتن یکی از مهارت‌های اساسی سلامت روان است. این موضوع بسیار مهم است که بدانیم چرا، چگونه و کجا جواب «نه» بگوییم. فردی که بتواند به هر کدام از این پرسش‌ها جواب درستی دهد از سلامت روانی طبیعی و خوبی برخوردار است.
فرادید | یکی از مشکلات زندگی بیشتر انسان‌ها، مشغول شدن به تعارفات بی‌حاصل است. متاسفانه گاهی حجم این تعارفات آنقدر زیاد می‌شود که افراد حاضرند تن به دروغ گفتن بدهند اما به دیگران «نه» نگویند! بدتر از این که برخی افراد حاضرند دروغ بشنوند اما «نه» نشنوند. این موضوع تا بدان جا پیش رفته است که برای خیلی از افراد «نه» گفتن تبدیل به کاربسیار سختی شده است و البته بدتر این که برای بیشتر مردم «نه» شنیدن، مبدل به کار سخت‌تری شده است .
به گزارش فرادید، بسیاری از افرادی که مدام می‌خواهند تایید دیگران را دریافت کنند از گفتن «نه» پرهیز می‌کنند. آنها می‌خواهند به میل همه رفتار کنند و بدیهی است که به زودی از این کار خسته شده یا دچار اندوه و افسردگی می‌شوند .
با اینکه «بله» یک جواب آماده و راحت است، اما لزوما همیشه بهترین جواب نیست. همانطور که «نه گفتن» ممکن است پیامدهایی داشته باشد، «نه نگفتن» هم عواقب خودش را دارد. خودتان فکرش را بکنید:
- وقتی به چیزی که از آن لذت نمی‌برید بله بگویید، به آن چیزی که دوست دارید نه گفته‌اید.
- وقتی به شغلی که هیچ علاقه‌ای ندارید بله بگویید، به رویاهایتان نه گفته‌اید.
- وقتی به کسی که دوستش ندارید بله بگویید، به یک رابطه‌ی عالی نه گفته‌اید.
- وقتی به کار کردن بیش از حد بله بگویید، به زندگی اجتماعی‌تان نه گفته‌اید.
چیزهای زیادی هستند که هر روز باید به آنها نه بگوییم تا بتوانیم به زندگی‌مان برسیم. اگر این کار را نکنیم نمی‌توانیم آن‌طور که می‌خواهیم زندگی کنیم و با خانواده و افرادی که دوست‌شان داریم وقت بگذاریم.
یادگیری اینکه چطور نه بگویید، یک فرآیند همیشگی است. ممکن است اولش سخت باشد، اما وقتی که بدانید چقدر اهمیت دارد و در مسیر درستی قرار دارید، همین‌طور به راهتان ادامه می‌دهید. یادتان باشد «نه گفتن» هیچ اشکالی ندارد، مهم این است که یاد بگیرید چطور نه بگویید و احساس بدی در مورد آن نداشته باشید. به کار بستن این چند نکته حتماً به شما کمک خواهد کرد:
۱. به رویای خود مطمئن باشید
به رویاهایی که دارید فکر کنید: ممکن است این رویاها مربوط به زندگی، شغل، روابط یا موقعیت فعلی شما باشد. وقتی که بدانید چه رویایی دارید، نه گفتن خیلی راحت‌تر می‌شود، چون دلیل خوبی برای نه گفتن خواهید داشت. هرچه بیشتر در مورد آنها مطمئن باشید، کارتان راحت‌تر می‌شود چون حالا می‌دانید باید به چه چیزهایی بله بگویید و کدام‌ها شما را از رویای‌تان دور می‌کند.
۲. به پیامدهای بله گفتن فکر کنید
ما معمولا به درخواست‌های کوچک پاسخ مثبت می‌دهیم چون فکر می‌کنیم موضوع مهمی نیست. اگر کاری از ما بر می‌آید و می‌توانیم به کسی کمک کنیم؛ چرا که نه؟ مشکلی پیش نمی‌آید، بیشتر از ۱۰ تا ۱۵ دقیقه، حداکثر ۲۰ دقیقه، وقت ما را نمی‌گیرد. درست است؟
اما قطره قطره جمع گردد وانگهی دریا شود. حتما دلیلی دارد که مدیران عالی‌رتبه با وجود مدیریت شرکت‌های کلان باز هم برای خودشان، خانواده، دوستان و کارشان وقت می‌گذارند. اما از سوی دیگر افرادی هستند که با وجود کار تمام‌وقت در هفت روز هفته، هیچ پیشرفتی در زندگی نمی‌کنند. انگار گروه دوم سرشان همیشه گرمِ درجا زدن است. دقیقا به همین خاطر است که گروه اول می‌دانند نه گفتن چه نتایجی دارد و چه وقت‌هایی باید نه بگویند.
وقتی شخصی از شما درخواستی دارد، قبل از اینکه جواب بدهید یک بار دیگر فکر کنید. اگر جواب مثبت بدهید چه اتفاقی می‌افتد؟ پیامدهای بلندمدت آن چیست؟ چه چیزی به دست می‌آورید؟ اگر موافقت کنید چه چیزی را از دست می‌دهید؟ باید حتما قبول کنید؟ چه اعتقاداتی در شما هست که اجازه نمی‌دهد دست رد به سینه‌ی کسی بزنید؟
یادتان باشد که وقت طلاست، پس طلای خود را به درستی خرج کنید.
۳. بدانید که نه گفتن اشکالی ندارد
واقعا نه گفتن اشکالی ندارد. ممکن است مدام با خودمان فکر کنیم فلانی ناراحت می‌شود، بدجنس به نظر می‌آیم، دیگران عصبانی می‌شوند، از ادب به دور است و از این دست دلایل. هرچند که این افکار حاکی از حُسن نیت و خیرخواهی شما هستند، اما خیلی از این ترس‌ها صرفا زاده‌ی ذهن ماست. اگر طرف مقابل شخص فهمیده و باملاحظه‌ای باشد، حتما جواب منفی شما را درک خواهد کرد.
باید بپذیریم که نه گفتن بخش از زندگی ماست. مردم تمامِ دنیا هر روز در موقعیت‌های مختلف بله یا نه می‌گویند. شما تنها آدم دنیا نیستید که نه می‌گویید، چیزی که فارغ از نه یا بله گفتن شما اهمیت دارد رفتار توأم با احترام است.
۴. از راحت‌ترین محیط ممکن استفاده کنید
از یک محیط مناسب برای انتقال پیغامتان استفاده کنید: رو در رو، پیامک، ایمیل، تلفن یا هر راهی که برایتان راحت‌تر است. تفاوت زیادی بین محیط‌های مختلف وجود ندارد، انتخاب محیط بیشتر به جنس رابطه‌ی شما با آن شخص بستگی دارد.
۵. لُب مطلب را بگویید
فقط بگویید که نمی‌توانید و توضیح کوتاهی بدهید که چرا درخواست ایشان را رد می‌کنید. گاهی‌اوقات گفتن «ببخشید، الان زمان مناسبی برای من نیست»، «در حال حاضر گرفتار کار دیگری هستم» یا «انشاا… دفعه‌ی بعد» کافی است. لازم نیست توضیحات اضافه‌ای بدهید که اصلا به آن شخص ارتباطی ندارد و حتی باعث شود شخص دیگری وارد مکالمه‌ی شما شود و اصرار کند که قبول کنید. شما فقط می‌خواهید این پیغام را برسانید «نه، ممنونم». هر بحثی غیر از این را به زمان دیگری موکول کنید.
۶. با احترام رفتار کنید
بعضی‌ها نه نمی‌گویند چون فکر می‌کنند محترمانه نیست. اما محترمانه بودن یا نبودنِ این رفتار، بیش از آنکه به خودِ «نه گفتن» ربط داشته باشد به نحوه‌ی نه گفتن ربط دارد. در پاسخی که می‌دهید باید ادب را رعایت کنید و برای احساس طرف مقابل ارزش قائل شوید.
۷. اگر مایلید، یک پیشنهاد جایگزین بدهید
اگر می‌خواهید، یک راه‌حل دیگر پیشنهاد بدهید. مثلا اگر فکر می‌کنید شخص مناسبی برای درخواست ایشان نیستید، شخصی که فکر می‌کنید مناسب است معرفی کنید. اگر در حال حاضر وقت ندارید، وقت دیگری را پیشنهاد دهید، یا اگر راه‌حلی برای مشکل شخص دارید، او را راهنمایی کنید.
البته این به خاطر حُسن نیت شماست و اگر راه‌حل جایگزین ندارید، باز هم اشکالی ندارد که نه بگویید. به یاد داشته باشید که رد کردن درخواست دیگران، مسئولیتی برای شما ایجاد نمی‌کند که حالا بخواهید چیزی را جبران کنید. باز هم می‌گوییم: نه گفتن اشکالی ندارد.
۸. کمتر در دسترس باشید
اگر در موقعیتی هستید که همیشه افراد زیادی از شما کمک می‌خواهند و تحت فشار قرار می‌گیرید، کمتر در دسترس باشید. به همه پیغام‌هایتان خیلی سریع پاسخ ندهید، چون به این معنی هست که همیشه برای کمک کردن به دیگران وقت دارید و در دسترس هستید؛ ممکن است واقعا اینطور نباشد. در عوض بهتر است وقت بیشتری برای پاسخ دادن بخواهید، کوتاه جواب بدهید و در دسترس بودنتان را محدود کنید. با این کار، دیگران هم بیشتر به وقت شما احترام می‌گذارند.
۹. اول همه چیز را بنویسید
وقتی نمی‌دانید چه باید بکنید و چه جوابی بدهید، شروع کنید به نوشتن. هرچیزی که به ذهنتان می‌رسد بنویسید؛ دلایلی که دارید و جوابی را که می‌خواهید به شخص مقابل بدهید بنویسید. وقتی این کار را می‌کنید، از احساس درماندگی‌تان کم می‌شود. به نوشتن ادامه بدهید. همین‌طور که دارید می‌نویسید، جواب جلوی چشمتان ظاهر می‌شود. باز هم ادامه بدهید، خیلی زود می‌فهمید که می‌خواهید در جواب چه بگویید. وقتی تمام شد، حالا چیزی را که نوشته‌اید، ویرایش کنید و پیغام نهایی را ارسال کنید.
۱۰. با تاخیر جواب بدهید
اگر علاقه‌ای به درخواستی که از شما شده ندارید، تاخیر در پاسخ دادن یکی از راه‌های نشان دادن بی‌علاقگی است. اگر می‌خواهید با ایمیل جواب دهید، چند روز یا چند هفته صبر کنید. بعد از گذشت این مدت، طرف مقابل می‌داند که علاقمند نیستید و بیشتر اصرار نمی‌کند. یا اگر هر روز تعداد زیادی ایمیل دریافت می‌کنید که بیشتر آنها برای افراد زیاد دیگری هم ارسال شده، اصلا لازم نیست پاسخ بدهید. فقط اگر فرستنده وقت زیادی صرف کرده تا ایمیل را برای شخص شما آماده و ارسال کند، همیشه یک جواب کوتاه و مؤدبانه داشته باشید و ارسال کنید.
