فیبروئید در برابر کیست؛ از علائم تا درمان

فیبروئید‌ها و کیست‌ها همواره موجب بروز علائم نمی‌شوند. شما ممکن است تا زمانی که پزشک آن‌ها را طی معاینه روتین لگن کشف می‌کند متوجه ابتلا به آن‌ها نشوید. فیبروئید‌ها و کیست‌ها هر دو شرایطی شایع در بانوان، به ویژه پیش از یائسگی هستند.

فیبروئید نوعی تومور غیرسرطانی است که در دیواره عضلانی رحم شکل می‌گیرد. در مقابل، کیست‌های تخمدان کیسه‌های حاوی مایع هستند که در یا روی تخمدان‌ها شکل می‌گیرند. در ادامه نگاهی به شباهت‌ها و تفاوت‌های بین فیبروئید رحم و کیست تخمدان خواهیم داشت.

فیبروئید‌ها و کیست‌ها همواره موجب بروز علائم نمی‌شوند. شما ممکن است تا زمانی که پزشک آن‌ها را طی معاینه روتین لگن کشف می‌کند متوجه ابتلا به آن‌ها نشوید. از سوی دیگر، اگر تعداد آن‌ها زیاد باشد یا اندازه‌ای بزرگ داشته باشند، می‌توانند موجب بروز یکسری علائم شوند.

فیبروئید‌ها می‌توانند به اندازه دانه‌های سیب کوچک باشند یا رشد کرده و به بزرگی یک گریپ فروت شوند. از علائم آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

- لگن درد
- نفخ، شکم بیرون زده
- قاعدگی‌های سنگین که می‌تواند به کم خونی منجر شود
- تکرر ادرار
- فشار رکتومی
- شکم بزرگ شده

فیبروئید ممکن است طی بارداری سریع‌تر رشد کرده یا بزرگ‌تر شود و پس از یائسگی یا در صورت مصرف برخی دارو‌های هورمونی به کوچک شدن تمایل داشته باشد.

کیست‌ها اندازه‌های مختلفی دارند، اما به طور معمول نیم اینچ تا ۴ اینچ (۱.۲۷ تا ۱۰ سانتیمتر) هستند و می‌توانند موجب علائم زیر شوند:

- درد تیز یا مبهم شکم، اغلب در یک سمت
- نفخ، شکم بیرون زده
- درد در قسمت کمر یا ران‌ها
- درد هنگام رابطه جنسی
- قاعدگی‌های دردناک
- حساسیت به لمس در پستان
- تکرر ادرار یا دشواری در تخلیه مثانه
- خونریزی غیر طبیعی رحم
- مشکلات دفع مدفوع
- افزایش وزن

یک کیست می‌تواند پاره شده یا موجب پیچ خوردن تخمدان اطراف ساختاری‌های پشتیبان خود شود که به موارد زیر منجر می‌شود:

- شکم درد ناگهانی و شدید
- تب یا استفراغ
- سرگیجه یا غش کردن

پارگی کیست یک فوریت پزشکی است. اگر این علائم را دارید در پی دریافت کمک پزشکی فوری باشید.

فیبروئید و کیست می‌توانند موجب لگن درد و نفخ شکم شوند. دو علامت کلیدی می‌تواند سرنخ‌هایی درباره این که با کدام شرایط مواجه هستید، ارائه کنند. نخست، شکم درد در یک سمت به احتمال زیاد در نتیجه کیست‌های تخمدان شکل گرفته است تا فیبروئید رحمی. در مقابل، مشکلات خونریزی شدید قاعدگی به احتمال زیاد در نتیجه فیبروئید رحمی شکل گرفته اند و نه کیست‌های تخمدان.

بسیاری از این علائم می‌توانند به واسطه مشکلات سلامت دیگر نیز شکل بگیرند. از این رو، مراجعه به پزشک و بررسی دقیق شرایط بهترین رویکردی است که می‌توانید انتخاب کنید.

فیبروئید‌ها و کیست‌ها می‌توانند در هر زمانی شکل بگیرند. فیبروئید‌ها در دهه چهارم و اوایل دهه پنجم بیشتر شایع هستند و ممکن است به صورت خوشه‌ای رشد کنند. بیشتر کیست‌ها از نوع کیست‌های عملکردی هستند که به طور معمول در افرادی که به سن یائسگی نرسیده اید، شکل می‌گیرند.

مشخص نیست که چه عواملی موجب فیبروئید می‌شوند، اما سطوح هورمون جنسی زنانه و ژنتیک ممکن است در این زمینه نقش داشته باشند. آن‌ها پس از ۳۰ سالگی تا یائسگی بیشتر شایع هستند. از عوامل خطر دیگر می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

- سابقه خانوادگی ابتلا به فیبروئید
- سیاه پوست بودن
- چاقی
- یک رژیم غذایی حاوی میزان زیاد گوشت قرمز

از جمله دلایل بروز کیست‌های تخمدان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

- مشکلات هورمونی
- سندرم تخمدان پلی کیستیک
- اندومتریوز
- بارداری
- عفونت‌های شدید لگن

پزشک ممکن است بر اساس علائم و معاینه لگن به فیبروئید یا کیست مشکوک شود. برخی آزمایش‌های تصویربرداری ممکن است اطلاعات بیشتری از جمله وجود توده‌هایی غیرعادی و این که در کجا قرار گرفته اند را ارائه کنند. این آزمایش‌ها ممکن است شامل موارد زیر باشند:

- سونوگرافی شکم
- سونوگرافی ترانس واژینال
- ام‌آرآی لگن

اگر این توده‌ها در یا روی دیواره رحم باشند، به احتمال زیاد فیبروئید هستند که به نام میوم یا لیومیوم نیز شناخته می‌شود.

اگر توده روی تخمدان باشد به احتمال زیاد یک کیست است. سونوگرافی می‌تواند به تشخیص این که توده جامد یا حاوی مایع است کمک کند. اگر توده حاوی مایع باشد، یک کیست تخمدان است که تقریبا همواره خوش خیم است.

با این وجود، اگر توده جامد یا نیمه جامد باشد، فرد یائسگی را پشت سر گذاشته یا در معرض خطر بالای ابتلا به سرطان تخمدان باشد، پزشک ممکن است یک آزمایش خون آنتی ژن سرطانی ۱۲۵ (CA-۱۲۵) را تجویز کند. سطوح بالای CA-۱۲۵ در خون می‌تواند به واسطه شرایط سلامت مختلف، از جمله سرطان تخمدان رخ دهد.

فیبروئید و کیست همواره نیازمند درمان نیستند. با این وجود، اگر آن‌ها به اندازه‌ای بزرگ باشند که در بارداری تداخل ایجاد کرده یا موجب علائم شدید شوند، گزینه‌های درمان ممکن است شامل موارد زیر باشند:

- نظارت دقیق با معاینات منظم و انجام سونوگرافی برای بررسی این که مشکل در حال برطرف شدن یا رشد است
- دارو‌های ضد بارداری هورمونی برای کمک به کاهش خونریزی سنگین
- انجام عمل جراحی برای برداشتن فیبروئید
- انجام عمل جراحی برای برداشتن رحم که به عنوان هیسترکتومی شناخته می‌شود، اگر فرد قصد باردار شدن در آینده را نداشته باشد
- آمبولیزاسیون فیبروئید رحمی برای قطع جربان خون به فیبروئید

گزینه‌های درمان برای کیست شامل موارد زیر می‌شوند:

- نظارت دقیق با معاینات منظم و انجام سونوگرافی برای بررسی این که مشکل در حال برطرف شدن یا رشد است

- دارو‌های ضد بارداری هورمونی برای کاهش خطر تشکیل کیست

- عمل جراحی با حداقل میزان تهاجم برای برداشتن کیست‌های کوچک‌تر
- عمل جراحی برای برداشتن تخمدان که به نام اووفورکتومی شناخته می‌شود

پولیپ‌ها توده‌هایی غیرعادی هستند. پولیپ‌های اندومتر در دیواره اندومتر درون رحم شکل می‌گیرند. آن‌ها می‌توانند به اندازه‌ای بزرگ شوند که کل رحم را پر کنند که می‌تواند در بارداری تداخل ایجاد کند؛ و در شرایطی که آن‌ها همواره موجب بروز علائم نمی‌شوند، اما می‌توانند طی دوره قاعدگی به خونریزی شدید منجر شوند.

پولیپ‌های اندومتر به پولیپ‌های رحم نیز معروف هستند. آن‌ها به طور معمول خوش خیم هستند، اما می‌توانند سرطانی نیز باشند. به همین دلیل، پزشک ممکن است نمونه برداری (بیوپسی) را توصیه کند.

فیبروئید رحمی و پولیپ‌های رحمی علائم مشابهی دارند. اما فیبروئید از پوشش عضلانی رحم رشد می‌کند. در مقابل، پولیپ‌ها ابتدا در اندومتر که قسمت داخلی رحم را پوشش می‌دهد شکل گرفته و در داخل حفره رحم رشد می‌کنند.

پولیپ‌های کوچک رحم ممکن است خودبخود از بین بروند، اما اگر مشکل ساز شده باشند، امکان برداشتن آن‌ها نیز وجود دارد.