چرا لیلا حاتمی بازیگر خوبی است؟

فرادید | لیلا حاتمی بازیگر نام آشنای سینمای ایران، در عرصه بازیگری سال‌های موفقی را پشت سر گذاشته و با توجه به سابقه‌ی هنری و تجربه‌های قوی که در کارنامه او وجود دارد، می‌توان فهمید که این موفقیت بی‌دلیل هم نبوده است.

به گزارش فرادید؛ حاتمی که تجربه بازی در فیلم‌های موفقی چون، جدایی نادر از سیمین، لیلا، شیدا، آب و آتش، ارتفاع پست، حکم، بی پولی، سالاد فصل، سعادت آباد، پله آخر، رگ خواب، در دنیای تو ساعت چند است، داشته که از نظر منتقدان از معدود بازیگرانی است که نقش را بدون زمختی، بدون تلاش خودنمایانه و بدون تقلا و دست و پا زدن ایفا می‌کند.

لیلا که فرزند علی حاتمی کارگردان شناخته شده و زری خوشکام بازیگر سرشناس دهه ۵۰ سینما است. به سرعت توانست از زیر سایه گسترده و ماندگار پدر و مادر درآید و به هویتی مستقل دست یابد.

شاید استعداد و جنم ذاتی‌اش سبب رقم خوردن اتفاقی شد که در کمتر هنرمند جوانی که شروع کارشان به واسطه حرفه یکی از والدینش رقم خورده، دیده می‌شود.

لیلا حاتمی از همان بچگی و در سن کم بازیگری را آغاز کرد. هنگامی که ۱۲ سال بیشتر نداشت، بازیگری را با نقش کودکی کمال الملک شروع کرد. پس از دریافت دیپلم، در فیلم دلشدگان علی حاتمی، نقش کوتاه شاهزاده نابینای ترک را ایفا کرد که شروع راه بازیگری اش بود.

سکانس‌هایی کوتاه که باعث دیده شدن نقش او و به تبع لیلا شدنش منجر شد.

سپس به پیشنهاد داوود رشیدی، برای ادامه تحصیل راهی سوئیس شد و در رشته ادبیات فرانسه در دانشگاه لوزان سوییس به تحصیل پرداخت. اما پیشرفت بیماری پدرش سبب ناتمام ماندن درسش شد و به ایران بازگشت.

بازگشت او با پیشنهاد داریوش مهرجویی برای بازی در فیلم «لیلا» همراه شد که نقطه عطفی در کارنامه بازیگری او محسوب می‌شود. او در اولین اثر مهم سینمایی خود که اولین نقش اصلی اش هم به به حساب می‌آید، خوش درخشید.

درخشش و کاریزمای بازیگری حاتمی سبب شد تا در نخستین کار حرفه اش، دیپلم افتخار بهترین بازیگر جشنواره پانزدهم فجر را به دست آورد.

در میانه ایفاگری نقش لیلا، پدرش علی حاتمی را از دست می‌دهد و باید بی پشتوانه مسیر بازیگری را ادامه دهد، که طبق نظر منتقدان تاکنون بسیار موفق عمل کرده است.

علت امر هم این است که تاکنون توانسته با کارگردان‌های نام آشنایی، چون کمال تبریزی، فریدون جیرانی، ابراهیم حاتمی‌کیا، مسعود کیمیایی، حمید نعمت الله، مازیار میری، اصغر فرهادی و بهمن فرمان آرا همکاری کند.

حاصل این همکاری‌ها سبب برنده شدن جوایز معتبری از جشنواره فجر و جشنواره‌های خارج از مرز ایران شده است. البته او چند باری هم در فستیوال‌های خارجی به‌عنوان داور حضور چشمگیری داشته و یکی از اعضای آکادمی‌اسکار بوده است.

همچنین او در دهه ۷۰ توانست نزد مخاطبان عام و خاص و هم فیلم‌سازان و منتقدان به جایگاه مورد تأییدی برسد و به یک ستاره تبدیل شود.

او تا پایان این دهه تنها سه فیلم دیگر نظیر «شیدا»، «میکس» و «آب و آتش» را بازی کرد که آب و آتش تصویری جدید از قیافه همیشه معصوم لیلا به نمایش می‌گذاشت.

او در این فیلم که ساخته «جیرانی» بود، نقش یک زن خیابانی را بازی می‌کرد که نشان از مسلط بودن و توانایی لیلا حاتمی را داشت.

دهه ۸۰ سال‌های پرکار لیلا بود و او در ۱۶ فیلم بازی کرد، اما هوش و دقت نظری که در انتخاب نقش هایش به خرج می‌داد، سبب شد تا در دام سینمای تجاری و فیلم‌های ضعیف نیفتد.

«ایستگاه متروک ساخته رئیسیان در سال ۸۰» و «مربای شیرین ساخته مرضیه برومند در همان سال» از جمله فیلم‌هایی بودند که در ابتدای این دهه ساخته شدند، اما زیاد به چشم نیامدند.

اما نخستین همکاری حاتمی با ابراهیم حاتمی کیا برای بازی در فیلم «ارتفاع پست» آن هم در سال ۱۳۸۰ سبب شد، تا نقطه اوج دیگری در کارنامه لیلا حاتمی شکل گیرد. او در این فیلم در نقش متفاوت زنی که شوهرش هواپیمایی را به گروگان می‌گیرد، بازی می‌کرد.

هرچند فیلم‌های «سیمای زنی در دوردست»، «شاعر زباله‌ها»، «هر شب تنهایی»، «شیرین»، «چهل‌سالگی»، «پرسه در مه»، «آسمان محبوب» و «چیز‌هایی هست که نمی‌دانی» فیلم‌های خوبی در آن زمان به حساب می‌آیند، اما برای منتقدان جالب توجه نبود و در حیطه بازیگری هم اتفاق درخور‌توجهی در کارنامه حاتمی ایجاد نکرد.

البته فیلم‌های «سالاد فصل»، «بی‌پولی»، «سعادت‌آباد» که به سال‌ها پایانی دهه ۸۰ مربوط هستند، فیلم‌هایی خوب و خوش‌ساخت بودند که حضور حاتمی در آن‌ها بیشتر به چشم آمد.

حضور او در دو فیلم «حکم» ساخته کیمیایی به اواخر دهه ۸۰ مربوط می‌شود که سبب رقم خوردن اتفاقی تازه در کارنامه حاتمی بود. به واسطه این فیلم بود که اصغر فرهادی لیلا را برای ایفای نقش سیمین در فیلمش «جدایی نادر از سیمین» انتخاب کرد.

این فیلم علاوه بر توفیق در بسیاری از فستیوال‌های جهانی توانست تنها اسکار سینمای ایران را به خود اختصاص دهد که به اعتقاد منتقدان نقش و بازی «حاتمی» را بسیار مورد توجه قرار داد.

در ادامه راه هم منتقدان همچنان بر این باورند که دقت نظر و حساسیت حاتمی در انتخاب نقش‌ها و فیلم‌ها باعث شده تا اعتبار او در دهه ۹۰ هم امتداد یابد.

به انتقاد این دسته از منتقدان حضور حاتمی در فیلم‌های خاصی، چون «پله آخر»، «نارنجی‌پوش»، «آشنایی با لیلا»، «در دنیای تو ساعت چند است؟»، «من» و «خوک» را تجربه کرد که از میان آن‌ها فیلم «در دنیای تو ساعت چند است؟» فیلم به‌یادماندنی‌تری است.

به لحاظ نقش هم حاتمی در فیلم «من» حضور متفاوتی داشته که با معصومیت و آرامش اغلب نقش‌هایش متفاوت بوده است.

او نقش‌هایی هم در فیلم‌هایی مانند «سر به مهر»، «دوران عاشقی»، «رگ خواب»، «حکایت دریا»، «بمب، یک عاشقانه»، «مردی بدون سایه» و «ما همه با هم هستیم» را در این دهه ایفا کرده که در‌ این‌میان فیلم‌های «رگ خواب» و «بمب یک عاشقانه» فیلم‌هایی موفق‌تر و اتفاقی بهتر برای کارنامه حاتمی بوده اند.

آخرین فیلم اکران‌نشده او هم «قاتل و وحشی» است که طبق شنیده‌ها بسیار موفق از کار درآمده است.

البته گفته شده که قرار است لیلا حاتمی در فیلمی جدید از ترنس مالیک نقش مریم مجدلیه را ایفا کند که تاکنون تایید یا تکذیب نشده است.

بااین حال در کارنامه او تنها دو سریال تلویزیونی «کیف انگلیسی» و «پریدخت» و یک سریال شبکه خانگی «نهنگ آبی» دیده می‌شود که «کیف انگلیسی» اقبالی فراگیر داشت.

به اعتقاد منتقدان، حساسیت حاتمی در انتخاب نقش، کارگردان و فیلم‌نامه باعث شده که هم تقریبا فیلم بی‌ارزش و مبتذلی در کارنامه سه‌دهه‌ای او دیده نشود و هم توانسته است تعادلی بین آثار خاص‌تر و فیلم‌هایی که مخاطب عام‌تری دارند، برقرار کند.

او با ۱۰ بار نامزدی یکی از رکورد‌داران در جشنواره فجر است و دو بار نیز برای فیلم‌های «بی‌پولی» و «رگ خواب» موفق به دریافت جایزه جشنواره فجر شده است.

همچنین از دوره‌های مختلف جشن بزرگ سینمای ایران و جشن انجمن منتقدان و نویسندگان هم جوایزی به خود اختصاص داده است.

او از جشنواره‌های «مونترال»، «برلین»، «کارلو ویواری» و... جوایزی دریافت کرده است.

در سال ۱۳۹۱ سفارت فرانسه طی بیانیه‌ای اعلام کرده بود که نشان ادب و هنر درجه شوالیه توسط وزیر فرهنگ و ارتباطات این کشور به لیلا حاتمی اعطا شده‌است. «این نشان به خاطر خلاقیت هنری یا ادبی یا به خاطر مشارکت در تلالوی هنر و ادب، در فرانسه و در جهان به هنرمندان اعطا می‌شود».

همچنین در چندین جشنواره جهانی (کن، کارلو ویواری، مراکش، رم و ترکیه) به‌عنوان داور حضور داشته است.