"روحی" که هم‌چنان می‌کشد!

فرادید | پنج سال از کشته شدن "انور العولقی" توسط آمریکا می‌گذرد؛ اما او هنوز هم الهام‌بخش افراد زیادی در داخل و خارج آمریکا است.

به گزارش فرادید گزارش زیر نشان می‌دهد انور العولقی پس از مرگ نیز همچنان برای دولت آمریکا مسئله است.

او که بود؟
انور العولقی در ابتدا نماد چهره اسلام معتدل و میانه‌رو در آمریکا بود. او در نیومکزیکو در خانواده‌ای یمنی و مهاجر متولد شد. اما زمانی که تنها هفت سالش بود، خانواده‌اش به یمن بازگشتند و تا زمانی که انور به دانشگاه رفت، به آمریکا نیامدند. او امامِ مسجدی بزرگ در حومه واشنگتن فالز چرچ در ویرجینا بود که حملات یازده سپتامبر او را در کانون توجه قرار داد. رسانه‌ها می‌خواستند که رهبران مسلمان به این حمله واکنش نشان داده و اسلام را برای مخاطبان توضیح دهند. انور با جاذبه و بیان شیوایی که داشت، گزینه مناسبی برای این کار بود. او مصاحبه‌های متعددی در روزنامه و تلویزیون انجام داد و حتی عده‌ای در پنتاگون را خطاب قرار داد و همزمان با محکوم کردن تروریسم، از سیاست‌های خارجه آمریکا در جهان اسلام انتقاد کرد. او به پیروانش گفت: "ما پلِ میان آمریکا و یک میلیارد مسلمان در سراسر جهان هستیم."

چرا او مخالفِ آمریکا شد؟
اف بی آی فهمید دو تن از هواپیماربایانِ یازده سپتامبر در مسجد انور در ویرجینیا و همچنین مسجد دیگری در سن دیگو که سال‌ها پیش در آن موعظه کرده بود، نماز خوانده‌اند. بنابراین او را زیر نظر گرفتند. شواهدی مبنی بر دخالت مستقیم العولقی با تروریسم یافت نشد. اما فهمیدند که او دیدارهای مکرری با زنان روسپی داشته و اف بی آی پرونده بزرگی از این دیدارها ایجاد کرد. اسکات شین نویسنده کتابی درباره العولقی گفته که مدیر یکی از خدمات اسکورت در سال 2002 با او تماس می‌گیرد تا هشدار دهد که اف بی آی همه‌چیز را می‌داند. انور از اینکه اف بی آی او را تحت نظر گرفته بسیار خشمگین شد. می‌ترسید که دستش به‌عنوان آدمی ریاکار رو شود. او متأهل بود و همیشه "فساد اخلاقی" غرب را محکوم می‌کرد. بنابراین به‌سرعت به لندن و سپس به یمن گریخت و در آنجا به افراط‌گرایی بیشتری کشیده شد. در سال 2007، به القاعده اعلام وفاداری کرد و به یکی از چهره‌های تبلیغاتی مهم این گروه تبدیل شد. او در خطبه‌هایش آمریکا را محکوم می‌کرد و از مسلمانان می‌خواست آمریکایی‌ها را به قتل برسانند. در سال 2011 توسط یکی از حملات هوایی و هدفمند آمریکا کشته شد. اما مرگ العولقی پایان نفوذ و تأثیرگذاری‌اش نبود.

چه کسانی تحت تأثیر او قرار گرفتند؟
تقریباً هر مسلمانی که بعد از یازده سپتامبر در آمریکا دست به حمله زده است. او مستقیماً با "نضال مالک حسن" از طریق ایمیل در تماس بود که در یک حمله تیراندازی در سال 2009 در فورت هوس تگزاش، 13 نفر را به قتل رساند. او به جذب و آموزش "عمر فاروق عبدالمطلب" کمک کرد که سعی کرد در سال 2009 با بمبی در زیر لباسش یک هواپیما در دیترویت را منفجر کند. العولقی قبل از ظهور داعش مرد، اما تقریباً هر داعشی که انگلیسی صحبت می‌کند، سخنرانی‌های وی در یوتیوب را تماشا کرده یا مقالات او را در Inspire (مجله آنلاین القاعده که انور در تأسیس آن کمک کرد) خوانده است. سید رضوان فاروک که به همراه همسرش در سال 2015 در محل کار خود در برناردینو چهارده نفر را کشت، موعظه‌های العوقلی را تماشا کرده بود. همچنین محمد یوسف عبدالعزیز که باز هم در سال 2015 چهار تفنگدار و یک ملوان نیروی دریایی در چاتانوگای تنسی را کشت. برادران سارنایف که ماراتون بوستن در سال 2013 را بمب‌گذاری کردند نیز طرفدار این ویدئوها بودند و در برنامه‌ریزی برای درست کردن بمب فشار از مقاله Inspire تحت عنوان "چگونه در آشپزخانه مادرتان بمب درست کنید" استفاده کرده بودند. احمدخان رهامی مردی که ماه گذشته به بمب‌گذاری و مجروح کردن ده‌ها نفر در محله چلسی نیویورک متهم شد نیز احتمالاً Inspire و نقشه‌های آن را دنبال می‌کرده است. در سال 2014 پدر او با اف بی آی صحبت کرد زیرا نگران بود که پسرش زمان زیادی را صرف تماشای ویدئوهای العولقی می‌کرد.

چرا این ویدئوها این‌قدر اغواکننده هستند؟
سخنرانی‌های العوقلی هوشمندانه و قابل‌دسترسی‌اند. انگلیسیِ روانش با اندک اثری از لهجه عربی، او را واعظی جذاب و متفکر نشان می‌دهد که یاوه‌گو نیست؛ بلکه اظهاراتش را با تجزیه‌وتحلیل علمی از قرآن و ارجاعات مناسب به زندگی مدرن و سیاست‌های فعلی پشتیبانی می‌کند. مهم‌تر از همه، او دست بر روی نقطه خشم مسلمانان زیادی می‌گذارد که از تلفات انسانی ناشی از حمله به عراق و افغانستان ناراحت‌اند. او مسلمانان را به‌عنوان قربانی‌های ظلم غرب به تصویر می‌کشد و این خشم را به‌سوی اقدامات انتقام‌جویانه هدایت می‌کند. در یک سخنرانی نفرت‌انگیز، العولقی با آرامش توضیح می‌دهد که چرا کشتن آمریکایی‌ها وظیفه تمام مسلمانان است.

آیا می‌توان جلوی انتشار سخنرانی‌های او را گرفت؟
هزاران ساعت از سخنرانی‌های العولقی فقط در یوتیوب وجود دارد. در سال 2010 یوتیوب تحت‌فشار کنگره صدها ویدئو از العولقی را حذف کرد. اما افراد زیادی این ویدئوها را دارند و چند ماه بعد دوباره بارگذاری می‌شوند. نرم‌افزاری وجود دارد که فیلم‌های مستهجن کودکان را می‌یابد و حذف می‌کند. کارشناسان می‌گویند رباتی مشابه برای تصویر و صدای العولقی نیز می‌توان ساخت. اما دولت اقدامی دراین‌باره نکرده زیرا به‌نوعی نقض متمم اول قانون اساسی است. هانی فرید دانشمند علوم کامپیوتری می‌گوید: "این‌یک مشکل فنی نیست، بلکه یک مشکل سیاسی است." بنابراین العولقی حتی بعد از مرگ هم‌دست از سر کشوری که در آن متولدشده برنمی‌دارد. پاتریک ام اسکینر افسر سابق مبارزه با تروریسم در سازمان سیا می‌گوید: "پیام‌های العولقی بسیار شگفت‌انگیز است. واقعاً شبیه به پلوتونیوم است. سمی است و هیچ‌وقت کاملاً از بین نمی‌روند."

ترور یک شهروند آمریکا
سازمان اطلاعات یمن در سال 2011 مخفیگاه العولقی را در میان زمین‌های لم‌یزرع قبیله‌ای پیدا کرد. اما دولت اوباما به این نتیجه رسید که زنده گرفتن او غیرممکن است. در عوض، اوباما دستور حمله هوایی داد. بدین ترتیب العولقی اولین شهروند آمریکایی است که بعد از جنگ داخلی بدون محاکمه و رعایت تشریفات توسط دولت کشته شد. دو شهروند دیگر آمریکا، سمیر خان سردبیر Inspire و پسر شانزده‌ساله‌ی العولقی به نام عبدالرحمان نیز در یمن توسط حملات هوایی کشته شدند. اوباما گفت کشتن العولقی هم ازلحاظ اخلاقی و هم قانونی درست و قابل توجیه بود؛ زیرا در زمان جنگ برای دشمن مبارزه می‌کرد و برای آمریکایی‌ها "تهدیدی قریب‌الوقوع" بود. اتحادیه آزادی‌های مدنی آمریکا از این اقدام شکایت کرد و گفت العولقی به هیچ جرمی محکوم نشده بود و کشتن او تضمین قانون اساسی در روند دادرسی را نقض کرده است. اما دادگاه فدرال این شکایت را به دلایل امنیت ملی رد کرد.

منبع: The Week
ترجمه: گلناز یغمایی