ابهامات عجیب پرواز نیمه‌تمام تهران-یاسوج

آر ش امین | در پی برخی اظهار نظرها درباره علت سقوط پرواز تهران-یاسوج در قله دنا و اتفاقات لحظات آخر، از پیشکسوتان عرصه هوانوردی انتظار می رود نکات فنی تری را مورد بحث و ارزیابی قرار دهند. بنده سعی می نمایم ابهام اولیه را به صورت خلاصه شرح دهم.

در مباحث مطرح شده، سخن از NDB به میان آمده است. به طور خلاصه NDB ابتدایی ترین سیستم ناوبری در هوانوردی است که سیگنال رادیویی را از فرودگاه ارسال می کند و نشانگر آن موسوم به ADF که در هواپیماست، سیگنال رادیویی را دنبال می کند تا خلبان هواپیما را به مقصد و منبع انتشار موج برساند. چنین فرستنده ای در اکثر فرودگاه‌های دنیا و گیرنده آن در هواپیما ها وجود دارد.

منتها؛ نکته اینجاست که ناوبری هواپیما تحت NDB، قدیمی ترین سامانه ناوبری هواپیما بوده و مربوط به جنگ جهانی است و البته از دقت کافی هم برخوردار نیست. آب و هوا روی آن تاثیر نامطلوب دارد؛ وجود خطا در تقرب هواپیما تحت NDB در ابر و دید کور، اجتناب ناپذیر است.

شواهد فعلی گویای این مطلب است که پرواز سانحه دیده، برای طرح تقرب خود از سامانه مورد اعتماد فرودگاه یعنی VOR به درستی بهره نگرفته است.

باید روشن شود که آیا سامانه VOR فرودگاه یاسوج در روز حادثه دچار اشکال بوده است یا خیر. در صورتی که تقرب تحت NDB، بجای VOR صحت داشته باشد، در هوای ابری و دید صفر و در منطقه کوهستانی، آن هم پرواز IFR، نزدیک شدن به فرودگاه یاسوج با تکیه برتقرب با NDB، جای تعجب که هیچ... جای تاسف دارد.

اگر گفته شود که VOR یاسوج فعال بوده است، آیا اعلام اشکال VOR فرودگاه یاسوج، قبل از پرواز هواپیمای سانحه دیده، طی گزارشی موسوم به NOTAM واقعیت ندارد؟

بنابر این لازم است صحت آن در گزارش علت سانحه، توسط سازمان هواپیمایی کشوری برای جامعه هوانوردی روشن شود.

بدوا گفته شده است که فرودگاه یاسوج به سامانه VOR/DME مجهز است، که در اصل لازم بوده و هست و باید مجهز بوده باشد.

نکته این است که آیا در شروع فاز تقرب پرواز سانحه دیده، درواقع در زمان پرواز، آیا VOR فعال بوده است یا آن زمان کلا دچار مشکل بوده است؟

و مطلب دیگر اینکه، اگر پرواز در فاز تقرب بوده است آیا فشار اعلامی هوای حاضر در فضای فرودگاه یاسوج موسوم به QNH که صحت ارتفاع هواپیما را برای رجوع خلبان مشخص می کند، از جانب برج مراقبت یاسوج صحیح اعلام شده است؟ بنابر این لازم است صحت و سلامتی ادوات آن در فرودگاه یاسوج برای جامعه هوانوردی روشن گردد.

هوانوردی، صنعتی است که قوانین ریز و درشت آن، طی مرور زمان و در واقع با خون انسان های بی گناه اصلاح شده است.

لازم به ذکر است، در اکثر حوادث هوایی جهان فقط یک خطا، عامل سانحه نبوده و بلکه زنجیره ای از رویداد ها دست به دست هم داده اند تا یک سانحه رقم بخورد؛ Chain of events.

جامعه هوانوردی در انتظار روشن شدن حقایق و همچنین اجراء طرح و برنامه های ارتقاء شرایط موجود در صنعت هوانوردی و تسریع روند نوسازی ناوگان هوایی، با هواپیماهای جدید و مورد استقبال دنیا می باشد.

در پایان...
کاپیتان پرواز، مرحوم فولاد در میان ما نیست و او نمی تواند در قبال کاستی ها و فشارها و یا شرایط حاد، از خود دفاع کند، بنابراین رعایت انصاف واجب است.

- تقدیم به عزیز پرکشیده دکتر رضا فاطمی طلب، مسافر در سانحه پرواز تهران یاسوج، بهمن ماه ۱۳۹۶.
و به یاد عزیز پر کشیده، خلبان مهدی فیروزه سهیل، خلبان دوم توپولوف ۱۵۴ پرواز تهران ایروان، تیرماه ۱۳۸۸.