جانوران نادر و غیر معمول؛ منقرض یا در خطر

فرادید | در این مطلب به بررسی چند جانور مقرض شده و در حال انقراض در حیات وحش جهان پرداخته ایم.

به گزارش فرادید به نقل از mnn، در سراسر جهان تنها تعداد انگشت شماری از کشور‌ها، تعدادی از حیوانات در خطر انقراض قرار دارند. این مسئله در حالی است که در کشور‌های دیگر گونه‌های جانوری نادر به عنوان نماد کشور شناخته می‌شوند.

۱ - تک شاخ (اسکاتلند)
تک شاخ نام موجودی اساطیری است و افسانه‌ای در فرهنگ اروپای کهن و قرون وسطی است. با این وجود اسب تک شاخ در اساطیر و فرهنگ‌ها نیز دیده شده است. تک‌شاخ موجودی واقعی به شکل اسب با یک شاخ روی سر است. بر پایه افسانه‌ها، تک شاخ‌ها را نمی‌توان به آسانی شکار کرد، زیرا بسیار چابک هستند. آن‌ها زنان و دختران را به مردان ترجیح می‌دهند. البته بعضی گویند که آن‌ها فقط توسط زنان رام می‌شوند.

این موجود با شکوه و افسانه‌ای به عنوان نماد خلوص، قدرت و استقلال بر روی کت‌های سلطنتی دیده می‌شود.

شوکه کننده، اما حقیقت، یک گروه کوچک ووکال اسکاتلندی خواهان حذف تک شاخ به عنوان نماد کشور هستند، نشان قهرمان ۱۳۰۰ ساله که به عنوان نماد حیوان ملی شناخته می‌شود. آن‌ها به دنبال حیوان دیگری به عنوان نماد ملی هستند، یکی از اعضای گروه بیان می‌کند، نماد ملی باید یک موجود واقعی باشد (حداقل برای اهداف گردشگری و جذب گردشگران). او استدلال می‌کند، " دقیقا تا کنون، چند اسکاتلندی تک شاخ را جستجو کرده اند؟ "

۲ - دودو (موریس)
دودو نام پرنده‌ای که پرواز نمی‌کند و منقرض شده است. زیستگاه این پرنده جزیره موریس در اقیانوس هند بوده است. این پرنده در سال ۱۶۸۱ منقرض شد. دودو به تیره کبوتریان تعلق داشته و حدود یک متر ارتفاع و وزنی نزدیک به ۲۰ کیلوگرم داشت. از میوه‌ها تغذیه و بر روی زمین آشیانه سازی می‌کرد. دودو‌ها از معروف‌ترین جانوران منقرض شده هستند که به‌عنوان یک مثال برای چگونگی انقراض استفاده می‌شوند چرا که انقراضشان در تاریخ ثبت شده و فعالیت‌های بشر، مستقیما در نابودی آن سهیم بوده است.

دودو‌ها - جانوران منقرض شده‌ای که اگر احتیاط و اخطار‌هایی در مقابله با شکار بی رویه آن‌ها وجود داشت - این موضوع غم انگیز اتفاق نمی‌افتاد (مهاجران هلندی تعداد زیادی از آن‌ها را خوردند و همین امر سبب شکار بی رویه و در نهایت انقراض دودو‌ها شد). برجستگی دودو‌ها به عنوان یک گونه ناپدید گشته شناخته شده و ظاهر یگانه آن به استفاده از آن در ادبیات و فرهنگ عمومی منجر شد برای نشان مفهوم تجاری موریس مورد استفاده قرار گرفت و تصاویرش بر روی تمبر‌ها و مجسمه‌های منطقه دیده می‌شود. در موزه‌ها این جزیره، گردشگران نقشه‌ها و اسکلت‌های آن‌ها را می‌توانند ببینند.

۳ - زرافه گردن کوتاه (جمهوری دموکراتیک کنگو)
زرافه گردن کوتاه یا اُکاپی پستاندار سم شکافته‌ای از خانواده نوعی زرافگان است. هرچند بدن راه راه این حیوان به گورخر شباهت بیشتری دارد، اما زرافه نزدیک‌ترین خویشاوند اکاپی است هرچند برخلاف زرافه گردن بسیار کوتاهی دارد. این پستاندار بومی در جنگل‌های بارانی شمال جمهوری دموکراتیک کنگو می‌باشد و با توجه به تخریب زیستگاه بر اثر جنگل زدایی و گسترش سکونتگاه‌های انسانی و همینطور شکار بی رویه در خطر انقراض قرار گرفته و تنها ۱۰ تا ۲۰ هزار از این حیوان در حیات وحش وجود دارد.

این جانوران گونه و پیشانی برجسته‌ای دارند که آن‌ها را از زرافه متمایز می‌کند. اما وجه شباهت زرافه‌های گردن کوتاه و زرافه‌ها طرز راه رفتن آن‌ها است یعنی هر دو به هنگام راه رفتن پای جلو و عقب یک سمت را هم زمان حرکت می‌دهند. هر دو دارای زبانی بسیار دراز در حدود ۳۰ سانتی متر هستند که بسیار قابل انعطاف است و با آن به راحتی می‌توانند برگ و غنچه را از درختان جدا کنند. زبانش به حدی دراز است که می‌تواند پلک و داخل و بیرون گوشش را تمیز کند و در واقع تنها حیوانی است که قادر است گوش خود را بلیسد.

این جانور در جنگل‌های شمال شرقی جمهوری دموکراتیک کنگو زندگی می‌کنند. تعداد این حیوان منحصر به فرد از اواسط دهه ۱۹۹۰ به طور مدام کاهش یافته است. یک متخصص جانور شناسی می‌گوید، "متاسفانه با توجه به اتفاقات دو دهه اخیر در کنگو، فقر و ویرانی در منطقه همگی منجر به تخریب گسترده زیستگاه اکاپی و شکار آن‌ها شده است. حمایت از تلاش‌های دولت برای مقابله با درگیری مدنی و فقر شدید جهت تامین غذا، شکار گوشت آن‌ها را به ضرورتی برای ادامه بقای انسان‌ها تبدیل کرده است."

۴ - اژد‌های کومودو (اندونزی)
اژد‌های کومودو یک گونه بزرگ مارمولک است که در جزایر کومودو، رینکا، گیلی موتانگ، پادار و فلورس در کشور اندونزی یافت می‌شود. این گونه که به تیره بزمجه یان تعلق دارد، بزرگ‌ترین گونه بزمجه است که در موارد نادری تا ۳ متر هم رشد می‌کند و وزن آن به حدود ۷۰ کیلوگرم نیز می‌رسد. اژد‌های کومودو به خاطر اندازه و وزن عظیم، دندان‌های ویژه پاره کردن گوشت، توانایی حرکت با سرعت بالا، و عادت‌های تهاجمی غیرمعمول از جمله درندگان استثنایی به شمار می‌رود.

محققین غربی در سال ۱۹۲۶ تایید کردند که زیستگاه " عجیب‌ترین گونه‌های مارمولک " در جزایر Lesser Sunda اندونزی است و اکنون بزرگ‌ترین گونه آن‌ها به نام اژد‌های کومودو شناخته می‌شود. به خاطر داشتن جُسه‌ای بزرگ، این مارمولک‌ها بر بوم سازگانی که در آن زندگی می‌کنند، چیره هستند. اژد‌های کومودو طعمه‌هایی همچون بی مهرگان، پرندگان و پستانداران را شکار می‌کنند. در گذشته باور بر این بود که گاز اژد‌ها دارای باکتری‌های کشنده است و طعمه‌ها را از پای در می‌آورد. با این حال امروزه یافته‌های پیشین مورد تردید قرار گرفته اند. با این حال دو غده در آرواره پایینی این جانور قرار دارند که چندین پروتئین سمی در آن‌ها تولید می‌شود، ولی به تنهایی به عنوان عامل کشنده از سوی اژد‌ها به کار گرفته نمی‌شوند. رفتار گروهی اژد‌های کومودو در غذا خوردن، در بین خزندگان، مسئله‌ای استثنائی است. حملات اژد‌ها کومودو نسبت به انسان نادر است.

۵ - تایپر بیرد (بلیز منطقه‌ای در آمریکای مرکزی)
تاپیر نوعی پستاندار شبیه خوک است و پوزه‌ای کوتاه دارد. تاپیر‌ها عمدتا ساکن جنگل‌های آمریکای جنوبی، آمریکای مرکزی و آسیای جنوب شرقی هستند. چهار گونه از مهم از تاپیر‌ها عبارتند از: تاپیر برزیلی، تاپیر مالایای، تاپیر بیرد و تاپیر کوهی. هر چهار گونه تاپیر‌ها در معرض خطر انقراض و آسیب پذیر طبقه بندی می‌شوند.

تایپر بیرد، یک جانور عجیب و غریب، ولی دوست داشتنی است که در معرض انقراض قرار دارد و تنها کمتر از ۵۰۰۰ تا تخمثین زده می‌شود در حیات وحش موجود باشد. تخریب و تجاوز غیر قانونی زیستگاه آن‌ها موجب تشدید خطر انقراض آن‌ها شده است.

۶ - مارخور (پاکستان)
بزکوهی یا مار خور یکی از گونه‌های بزرگ‌جثه بز کوهی است که در شمال شرقی افغانستان، شمال پاکستان، کشمیر، جنوب تاجیکستان و جنوب ازبکستان زندگی می‌کنند. این حیوان در معرض خطر انقراض قرار دارد و برآورد می‌شود که جمعیت آن در حیات وحش کمتر از ۲۵۰۰ رأس باشد. مارخور حیوان ملی پاکستان است و نامش را از زبان فارسی و به معنای " خورنده مار " گرفته شده است. ولی با وجود مقررات حفاظتی که برای آن تعیین شده شکار آن ادامه دارد و جمعیتش در دو نسل اخیر بیش از ۲۰ درصد کاهش داشته است. به تازگی در فهرست قرمز رو به انقراض IUCN قرار گرفته است.

مار خور‌ها از گیاهان و پوشش‌های گیاهی تغذیه می‌کنند - در افسانه‌ها از این بز‌ها به عنوان جانورانی که مار می‌خورند، یاد شده است. برخی معتقدند این نام بر گرفته از شاخ‌های متمایز پیچ دار آنهاست و در طب سنتی آسیایی اعتقادی بر خواص درمانی و شفا دهنده آن‌ها وجود دارد.

مارخور‌ها حیوانات فعالی هستند و گونه‌های ماده آن به صورت گله‌ای حدودا نُه تایی و گونه‌های نر آن به صورت انفرادی زندگی می‌کنند. اکثر جمعیت مارخور‌ها در شمال پاکستان به ویژه نواحی چیترال، قیزار، کوه‌های افغانستان، تاجیکستان، ازبکستان و شمال هند زندگی می‌کنند.

۷ - تاکین (کشور بوتان)
تاکین نام یک گونه از تیره گاو سانان است. تاکین‌ها به عنوان حیوان ملی بوتان در سال ۱۹۸۵ نامگذاری شدند. در ارتفاع ۴۰۰۰ فوتی و بالاتر در بخش‌هایی از کوه‌های آلپ زندگی می‌کنند. حیواناتی که از احترام ویژه‌ای از گذشته تا کنون بر خوردار بوده اند، ریشه تاکین به اسطوره‌های محلی اطلاق می‌شده و به قرن ۱۵ میلادی باز می‌گردد.

امروزه این حیوانات در فهرست جانوران آسیب پذیر قرار می‌گیرند و در خارج از هیمالیا نیز می‌توانند در تعدادی از باغ وحش‌های آمریکایی از جمله، باغ وحش سن دیگو و باغ وحش لینکلن پارک شیکاگو زندگی کنند. دروک در اسطوره‌های بوتانی اژد‌های تندر و نماد ملی کشور بوتان محسوب می‌شود.

۸ - ققنوس (یونان)
ققنوس پرنده مقدس افسانه‌ای است که در اساطیر یونان، ایران، مصر و چین از آن نام برده شده است. درباره این موجود افسانه‌ای گفته می‌شود که مرغی نادر و تنهاست و جفت و زایشی ندارد. اما هزار سال یک بار، بر توده‌ای بزرگ از آتش بال می‌گشاید و آواز می‌خواند و هنگامی که از آواز خودش به وجد و اشتیاق می‌آید، از منقارش آتشی شعله ور می سازد. با سوختن در آتش تخمی می گذارد که بلافاصله آتش می‌گیرد و می‌سوزد و از خاکستر آن ققنوسی دیگر متولد می‌شود. ققنوس در اغلب فرهنگ‌ها نماد جاودانگی تلقی شده است. اما برخی فرهنگ‌ها ویژگی‌های دیگر هم به او نسبت داده اند.

منبع: mnn
وب‌سایت فرادید