یک شاهکار برای نویسنده

فرادید | اولین بار نام جوجو مویز با کتاب "من پیش از تو" بر سر زبان‌ها افتاد و با ترجمه مریم مفتاحی توسط نشر آموت به خوانندگان معرفی شد. کتابی بسیار قطور، ولی پرطرفدار و پرفروش که به سرعت رکورد فروش در بازار‌های خارجی و ایرانی را شکست. جوجو مویز ، نویسنده انگلیسی ۴۷ ساله است. مدت‌ها کار عمده او روزنامه‌نگاری بود و به صورت پاره‌وقت مطالبی می‌نوشت، تا اینکه از سال ۲۰۰۲، تصمیم گرفت به صورت تمام‌وقت کتاب بنویسید. البته هنوز به همکاری با روزنامه دیلی تلگراف ادامه می‌دهد.

بعد از اینکه کتاب اول مویز توانست رکورد فروش را بشکند کتاب‌های بعدی او نیز به سرعت ترجمه و روانه بازار شدند. "پس از تو" ، " یک به علاوه یک" ، "دختری که رهایش کردی" ، "میوه خارجی" ، آخرین نامه معشوق" و حالا " اسب رقصان" از جمله آثار اوست که منتشر شده است. به غیر از "دختری که رهایش کردی" و "آخرین نامه معشوق" که توسط کتایون اسماعیلی و نشر میلکان منتشر شد باقی آثار او را مریم مفتاحی ترجمه و نشر آموت منتشر کرده است. البته باید اذعان کرد که ترجمه‌های روان و بی‌نقص مریم مفتاحی در پرفروش شدن این آثار بی تأثیر نبودند.
در این گزارش نگاهی به آثار مویز خواهیم داشت و به بررسی آخرین اثر او می‌پردازیم.

من پیش از تو
رمان «من از پیش از تو» در ۲۸ کشور دنیا ترجمه شده است. خیلی‌ها بعد از اتمام مطالعه این کتاب اصلاً دوست ندارند آن را زمین بگذارند و به شدت مشتاق دیدن فیلم آن می‌شوند. در سال ۲۰۱۶، فیلمی با بازی امیلیا کلارک و سم کلفلین بر اساس این کتاب ساخته شد.مردی ثروتمندی که بعد از تصادف ناتوان شده و دختری از طبقات پایین جامعه که برای پرستاری انتخاب شده تا امید به زندگی را به پسر برگرداند. داستان عاشقانه‌ای که از ابتدا اصلاً برای خواننده قابل تصور نیست و سرانجامی غیرقابل پیش‌بینی و بسیار تلخ که با وجود ناراحت‌کننده بودن باز هم مخاطب را جذب می‌کند و به شدت دنبال جلد دوم این کتاب خواهد بود.

مویز برای نوشتن این کتاب تحقیقات زیادی روی زندگی واقعی یک ورزشکار فلج و بیماران دیگری که دچار ناتوانی شده بودند و پرستاران آن‌ها انجام داد. رمان " من پیش از تو" بود که در‌های موفقیت را به روی مویز گشود. او پیش از این کتاب، ۷ اثر ناموفق داشت. یعنی او از سال ۲۰۰۲ که تصمیم به نوشتن تمام‌وقت کرد تا زمان انتشار " من پیش از تو" ، یک دهه ناموفق را تحمل کرد. اما در سال ۲۰۱۲ ورق برگشت. کتاب او هفته‌های متعددی در صدر پرفروش‌های کتاب قرار گرفت. طوری که مویز در سال ۲۰۱۵، ادامه این کتاب را با عنوان "پس از تو" روانه بازار کتاب کرد.

پس از تو
حوادث کتاب "پس از تو"، ۱۸ ماه پس از کتاب قبلی رخ می‌دهند. این کتاب داستان تطابق و کنار آمدن شخصیت اصلی کتاب با فقدان و هراس از شروع دوباره است.الهام‌بخش نوشتن این کتاب اخیر، زندگی خود مویز در دهه چهارم عمرش بود. زمانی او دچار افسردگی شده بود و مدتی در کلاس‌های گروهی اندوه درمانی شرکت می‌کرد.

دختری که رهایش کردی
این قصه در ایران با ترجمه متفاوتی منتشر شد. شاید دلیل موفق نبودن این کتاب هم سبک ترجمه آن بود. داستان کتاب روایت جالبی دارد و عقب جلو شدن داستان کشش زیادی دارد. به صورت موازی، راوی داستان دو دختر است که با فاصله زمانی ۱۰۰ سال از هم زندگی می‌کنند. یکی از آن‌ها سوفی نام دارد. داستان این بخش در سال ۱۹۱۶ می‌گذرد. خانواده سوفی در یکی از شهر‌های فرانسه که تحت اشغال آلمانی‌ها است، هتل کوچکی را اداره می‌کنند. داستان بخش زندگی شکننده و توأم با بی‌رحمی تحت اشغال را نقل می‌کند.

سودای تصاحب تابلوی پرتره سوفی، توسط یک فرمانده آلمانی، نقطه کلیدی داستان در این بخش است. حدود ۹۰ سال، بعد در آلمان، بخش دوم داستان رخ می‌دهد. اینجا با زن ۳۰ ساله مطلقه‌ای به نام لیو رو برو هستیم که تابلو به دستش افتاده است. مویز با هنرمندی سوژه سرقت آثار هنری را با روایت دو داستان با فاصله زمانی یک قرن، برای ما در این کتاب تعریف می‌کند.

یک به علاوه یک
کتاب به داستان زندگی جسیکا توماس می‌پردازد. زنی تنها که خانواده‌ای عجیب را اداره می‌کند. دختر او عاشق ریاضی است و از رژلب متنفر است، با این حال پسر خانواده عاشق آرایش است!جسیکا در نظافتچی خانه‌هاست و در یک کافه هم کار می‌کند. او تمام تلاش خود را می‌کند تا نبود شوهرش زندگی خوبی برای بچه‌هایش رقم بزند.

در سوی دیگر داستان اد نیکلاس وجود دارد. مردی موفق و ثروتمند که طی یک اتفاق، اشتباه بزرگی مرتکب می‌شود و مجبور می‌شود محل کارش را برای مدتی ترک کند و در ویلای خود زندگی کند. در ادامه، داستان به شکلی پیش می‌رود که این دو با هم برخورد می‌کنند و این تازه شروع ماجرا‌های کتاب است. اد نیکلاس نمی‌خواهد به کسی کمک کند و جسیکا توماس هم نمی‌خواهد کسی به او کمک کند، اما…کتاب یک بعلاوه یک به صورت دانای کل روایت می‌شود و در هر فصل روی یک شخصیت تمرکز دارد. بعد از خواندن دو کتاب اول نویسنده خواندن این کتاب نمی‌تواند آن کشش اولیه را برای مخاطب ایجاد کند. اما این کتاب هم با ترجمه مریم مفتاحی جذابیت خاصی دارد.

آخرین نامه معشوق
مویز پس از انتشار این کتاب توانست برای دومین بار جایزه رمان عاشقانه بریتانیا را در سال ۲۰۱۱ کسب کند. او تنها نویسنده‌ای است که برای دو کتاب "میوه خارجی" در سال ۲۰۰۴ و "آخرین نامه معشوق" موفق به کسب این جایزه شد. جوجو مویز گفته ایده اولیه کتاب هنگامی که در یک کافه بوده به ذهنش خطور کرده است.

در کافه شاهد گفتگوی زنانی بوده که در خصوص پیام کوتاه و نحوه برقراری ارتباط از طریق آن و پیامی که می‌خواستند ارسال کنند بحث می‌کردند و این‌گونه شد که مویز تصمیم گرفت تا با نوشتن رمانی عاشقانه با محوریت پیدا کردن نامه‌های عاشقانه توسط دو زن در دو زمان مختلف به نام‌های جنیفر و الی، حس نوستالژیک نامه‌نگاری در زمان‌های گذشته را برای علاقه‌مندان مطالعه بازسازی کرده و تأثیر نامه در زندگی این افراد را روایت کند.

جوجو مویز داستان کتاب آخرین نامه‌ی معشوق را با روایت وضعیت جنیفر در یک بیمارستان آغاز می‌کند. جنیفر در اوایل دهه ۱۹۶۰ بعد از یک تصادف در بیمارستان بستری می‌شود و پس از بازیابی هوشیاری‌اش متوجه می‌شود که حافظه خود را از دست داده و هیچ چیز در رابطه با زندگی گذشته و حتی شوهرش را به یاد نمی‌آورد. در ادامه جنیفر نامه‌هایی را مطالعه می‌کند که ظاهراً توسط معشوقه وی برایش نوشته‌شده‌اند. در ادامه داستان اینکه جنیفر پس از پیدا کردن و مطالعه نامه‌ها گرفتار سردرگمی شده و اتفاقاتی برایش می‌افتد و در نهایت تصمیمش برای ادامه زندگی روایت می‌شود.

میوه خارجی
میوه خارجی کتابی با محوریت شخصیت زن‌ها و روایت دو داستان موازی در حال و گذشته است. این رمان با داستان زندگی لوتی از آوارگان جنگ جهانی دوم شروع می‌شود که در کودکی به خانواده دکتر هولدن سپرده می‌شود و در کنار سیلیا، دختر خانواده هولدن که هم سن اوست، رشد می‌کند و سال‌های نوجوانی را پشت سر می‌گذارد.

زندگی در شهر کوچک و بی جنب و جوش «مِرِم» عذاب آور است و ساکنان کهنه پرستش در مقابل هرگونه تغییر و تحولی از خود مقاومت نشان می‌دهند.این دو دختر جوان مشتاق هستند تا دور از خانواده و به هر نحو ممکن درِ دنیای جدیدی را به روی خود بگشایند. بدین ترتیب وقتی گروهی سنت شکن از لندن می‌آید و در عمارت آرکیدیا ساکن می‌شود، با دو شیوه جدید از زندگی آشنا می‌شوند.

با این حال عشقی که پس از آن در قلب لوتی جوانه می‌زند، عواقبی در پی دارد و زندگی افرادی را تحت تأثیر قرار می‌دهد و.. داستان به هنرمندانه‌ترین حالت نوشته شده و شخصیت‌ها همه با هوشمندی و وسواس انتخاب‌شده‌اند، که ثابت کرد چرا این کتاب جایزه بهترین رمان عاشقانه سال ۲۰۰۴ را گرفته است.

اسب رقصان
شاید این کتاب را بتوان عجیب‌ترین نوشته مویز دانست. نویسنده‌ای که تمام نوشته‌هایش از عشقی انسانی دم می‌زند در این کتاب ناگهان به عشق دختری به اسبش روی آورده و تمام داستان ماجرا‌های بی‌حد و حصر روابط او با اسبی است که از کودکی عاشقش بوده است. البته این کتاب هم مثل سایر آثار او کشش زیادی دارد و تا آخر کتاب خواننده را میخکوب می‌کند، ولی هرگز نمی‌تواند جذابیت رمان اول و دیگر رمان‌های او را داشته باشد.

اسب رقصان، داستانی را در گوشه‌ای از شهر لندن روایت می‌کند؛ هنری لاشاپل که ۵۰ سال پیش در فرانسه در یک آموزشگاه سوارکاری مخصوص نخبگان تعلیم دیده، به نوه و اسبش می‌آموزد چگونه بر نیروی جاذبه زمین غلبه کنند و حرکات نمایشی انجام دهند. سپس مشکلاتی پیش می‌آید و سارای ۱۴ ساله مجبور می‌شود خود به تنهایی کار را ادامه دهد. ناتاشا مکولی، وکیل و حقوقدان، به‌اجبار با همسر سابقش در یک خانه زندگی می‌کند، زندگی او مختل شده و توانایی حرفه‌ای‌اش به دلایلی زیر سؤال رفته است. وقتی بازی روزگار، سارا را در مسیر او قرار می‌دهد، این فرصت نصیب ناتاشا می‌شود تا به زندگی خود سر و سامانی بدهد. اما او نمی‌داند که سارا رازی در دل دارد... رازی که زندگی همه آن‌ها را تغییر خواهد داد.

در بررسی آثار جوجو مویز آنچه به شدت دیده می‌شود این است که او در رمان اول خود "من گیش از تو" موفقیتی کسب کرد که هرگز در هیچ کدام از کتاب‌های بعدی‌اش شاهد آن نبودیم. به عبارتی می‌توان گفت او خواننده را بدعادت کرد. بعد از کتاب اول مخاطبان ناخودآگاه دنبال همین کشش و جذابیت و بکر بودن داستان می‌گردند، ولی متأسفانه در هیچ کتاب چنین روایتی تکرار نمی‌شود. شاید به راحتی بتوان گفت: جوجومویز یک شاهکار برای همیشه دارد و آن همان کتاب "من پیش از تو" است.