بازگشت بورس به بورس

شاخص بورس در سومین روز معاملاتی هفته افتی ۸۱/ ۱ درصدی را به نمایش گذاشت. در این روز دو عامل افت قیمت دلار به کانال ۲۷‌هزار تومان و تداوم بدبینی به مداخله دولت در نظام قیمت‌گذاری که با عقب‌نشینی از تصمیم تغییر قیمت خودرو آغاز شده بود، تداوم یافت تا مجددا شاهد خروج پول حقیقی‌ها از این بازار باشیم.

بر این اساس در روز دوشنبه ۳۱۶‌میلیارد تومان از سرمایه سرمایه‌گذاران حقیقی از چرخه معاملات بورس خارج شد. همسو با این رویداد، ارزش معاملات خرد نیز به ۳۱۸۲ میلیارد تومان رسید.

به نظر می‌رسد که بازار سهام مجددا به دام روندی نزولی افتاده است. روز گذشته و تنها پس از آنکه افزایش اندک شاخص‌ها در روز یکشنبه را شاهد بودیم، قیمت بیشتر نماد‌های معامله شده در بازار سهام به محدوده قرمز تابلو رسید تا از این جهت شاهدی بر واهمه بازار از مداخله در سازوکار عادی فعالیت شرکت‌ها باشد.

اینطور که به نظر می‌رسد بازار همچنان نسبت به بروز تغییرات دفعی حساس است. روز گذشته نیز این حساسیت در نماگر اصلی بورس تهران نمایان شد تا مجاب شدن سرمایه‌گذاران به رویگردانی از ریسک‌های بازار یاد شده بیشتر از گذشته نمایان شود.

نمود این نمایان شدن، اما در شاخص کل بورس به خوبی رویت شد. روز گذشته نماگر اصلی بازار سهام در حالی که بیش از هر چیز تحت‌تاثیر نماد‌های دلاری قرار داشت بیش از ۲۶‌هزار واحد دیگر افت کرد. این افت که برابر با کاهش ۸۱/ ۱ درصدی میانگین وزنی قیمت ‎ها در بورس بود سبب شد در پایان معاملات این روز شاخص کل به سطح یک‌میلیون و ۴۱۶هزار واحد برسد.

بررسی دقیق‌تر تحولات رخ داده طی روز گذشته همچنین حکایت از آن دارد که طی همین روز نماد‌های کوچک بازار که ممکن است در شاخص اصلی بورس وزن چندانی نداشته باشند نیز در این روز شاهد تغییرات قیمتی تقریبا مشابهی بودند.

شاخص هموزن نیز در این روز معادل بیش از یک درصد افت کرد که از این بابت تفاوت چندانی با دماسنج بورس ندارد. از سویی دیگر فرابورس ایران نیز در طول روز یاد شده تغییراتی مشابه را به ثبت رساند. شاخص کل این بازار هم در طول روز دوشنبه ریخت تا هم‌نوایی شاخص‌ها در کلیت بازار سهام سمت و سویی مشابه به خود بگیرد.

دوگانه منفی ساز

اما از ظاهر بازار سهام در روز گذشته که بگذریم ذکر این نکته ضروری است که بورس تهران همچنان با پس‌لرزه‌های تصمیم سیاستمداران در روز‌های پایانی هفته گذشته دست به گریبان است.

همان‌طور که در گزارش‌های قبلی نیز موردتوجه قرار گرفت تصمیم دولت مبنی بر تغییر مرجع قیمت‌گذاری خودرو که در طول ۱۰روز قبل، از پایان هفته قبل موجب رونق گرفتن نماد‌های خودرویی و افزایش امیدواری به بهبود سودآوری در این صنعت شده بود، طی روز پنج‌شنبه به راحتی لغو شد.

با همین حرکت چشم دولت بر روی منافع سرمایه‌گذاران بسته و اسباب رضایت تمامی کسانی که به نوعی از این تبعیض آشکار نفع می‌بردند فراهم شد.

اما نکته نهفته در این مساله اینجا بود که همین یک اقدام ساده آن هم در زمانی که هنوز بازار‌ها به دولت رئیسی امیدوار هستند خدشه‌ای جدی به اعتماد عمومی وارد کرد، به طوری که از همان روز تقریبا تمامی شرکت‌هایی که قیمت محصولات آن‌ها از طریق تصمیمات دولتی تعیین می‌شود، در بازار سهام در معرض افزایش عرضه قرار گرفتند.

از آن روز به بعد قیمت بیشتر نماد‌های موجود در بازار به مدار نزول افتاده است و مشخص نیست که بدبینی سرمایه‌گذاران نسبت به شرایط فعلی تا چه زمان ادامه داشته باشد. بر همین اساس طی روز گذشته در بیشتر نماد‌های فعال در گروه فلزات اساسی، کانه‌های فلزی و شیمیایی‌ها افزایش عرضه مشهود بود، به‌طوری‌که اگر نماد معاملاتی شرکت بورس را از فهرست نماد‌های اثرگذار حذف کنیم سایر نماد‌ها عمدتا به همین سه گروه تعلق داشتند.

در این میان، اما یک عامل دیگر نیز وجود دارد که توانسته طی روز‌های گذشته بر انتظارات موجود در بازار سهام اثر بگذارد. این عامل چیزی نیست جز قیمت ارز که سبب می‌شود انتظارات سرمایه‌گذاران نسبت به آینده شکل بگیرد. در روز گذشته همزمان با فعالیت بازار سهام و پس از آن قیمت دلار در مسیری نزولی قرار گرفت و تا حدود ساعت ۱۵ به زیر ۲۸‌هزار تومان رفت.

این رقم در حالی به ثبت رسیده که در روز شنبه قیمت دلار در بازار آزاد حدودا ۲۸‌هزار و۷۰۰ تومان بود و افزایش سریع آن در روز‌های پایانی هفته قبل بسیاری از فعالان بازار را برای سطوح بالاتر آماده کرده بود. با توجه به اینکه قیمت ارز تاثیر بالایی بر رویکرد معاملاتی فعالان بازار سهام دارد طبیعی است که در شرایط کاهش قیمت ارز شاهد اثر منفی آن بر بازار سهام باشیم.

به نظر می‌رسد که بخش مهمی از این کاهش قیمت ناشی از اخبار مذاکرات و خبر آزادسازی بخشی از منابع ارزی بلوکه شده در خارج از کشور باشد.

بازگشت بورس به بورس

در خلال معاملات روز دوشنبه نماد معاملاتی بورس تهران پس از ۴ ماه به تابلوی معاملات بازگشت و با افزایش حدودا ۴۵‌درصدی قیمت مواجه شد. این نماد که در اوایل تابستان تعلیق شده بود پس از آنکه در موعد مقتضی امکان کشف قیمت عادی بر روی تابلوی بورس را پیدا نکرد از طریق مکانیزم حراج راه خود را به معاملات روز دوشنبه باز کرد.

بازگشایی این نماد آن هم با چنین افزایش قیمتی مجددا شائبه اعمال سلیقه ناظر را در بازار سهام تقویت کرد. بازگشت بورس به چرخه معاملات سهام در حالی به این شکل رقم خورده که لغو معاملات در بازگشایی بسیاری از نماد‌ها سبب شده صدای اعتراض بسیاری از فعالان بازار سهام طی سال‌های اخیر بلند باشد

در روزی که شاخص کل بورس تهران با افت ۸۱/ ۱درصدی مواجه شد، از ۳۴۳ نماد معامله شده، قیمت پایانی ۷۰ سهم (۲۰‌درصد) مثبت بود و در مقابل ۲۶۶ سهم (۷۸‌درصد) در سطوح منفی دادوستد شدند.

در این بازار ۳۲ نماد (۹‌درصد) صف خریدی به ارزش ۱۹۷‌میلیارد تومان تشکیل دادند. اما در مقابل شاهد شکل گیری صف فروش در ۷۲ نماد بورسی (۲۱‌درصد) به ارزش ۳۳۵‌میلیارد تومان بودیم. در این روز ارزش معاملات خرد با ۳۱۸۲‌میلیارد تومان نسبت به‌روز گذشته افزایش پیدا کرد و به میزان ۳۱۶‌میلیارد تومان نیز از پول سرمایه‌گذاران حقیقی از بازار سهام خارج شد.