عبور لاک‌پشتی بورس از فاز منفی
بازار سرمایه در حالی رو به افول می‌رود که در این میان عوامل بیرونی نقش مهمی در به‌وجود آمدن این شرایط بازی می‌کنند.
درحالی که انتظار می‌رفت هفته ابتدایی بهمن ماه، بازار سرمایه به دلیل گزارش‌های مناسب شرکت‌ها مثبت یا حداقل متعادل سپری شود، اما برخلاف آن شاهد افت بیش از پنجاه هزار واحدی دماسنج اصلی تالار شیشه‌ای بودیم، به‌گونه‌ای که در بسیاری از نماد‌ها سطوح حمایتی مهم شکسته شد.
بازار سرمایه در حالی رو به افول می‌رود که در این میان عوامل بیرونی نقش مهمی در به‌وجود آمدن این شرایط بازی می‌کنند.
ترکش چشم انداز کاهشی دلار و همچنین ابهامات مربوط به اخبار پیرامون برخی از صنایع تولیدی و درگیری آن‌ها با قطعی مکرر برق و گاز هفته گذشته به بازار سهام اصابت کرد؛ به‌طوری که سرخ‌پوشی تابلو‌های معاملاتی را برای چند روز پیاپی رقم زد.
این وضعیت در حالی است که به گفته کارشناسان بازارسرمایه تغییرات قیمت ارز اثرات تعیین‌کننده و چشمگیری بر ادامه معاملات بورسی خواهد داشت. قرمز‌شدن سراسری بازار سرمایه در هفته گذشته واکنش‌هایی را از سوی دولتمردان نیز به‌همراه داشت.
تغییرات قیمتی در مورد نرخ خوراک، مبنا قراردادن نرخ سامانه نیما توسط بانک مرکزی و تنظیم نرخ سود بین بانکی با سقف ۲۰درصد از جمله اتفاقاتی بود که سرانجام در آخرین روز معاملاتی هفته گذشته اندکی امیدواری را به بازار تزریق کرد. با این حال تداوم این شرایط نیازمند پیش‌شرط‌هایی است که هم‌اکنون غبار ابهام آن‌ها را فراگرفته است.
وضعیت عرضه و تقاضا در بازارسهام وارد فاز پیچیده‌ای شده است و تحلیلگران معتقدند با شفاف‌شدن برخی عوامل اثرگذار خارجی سرمایه‌های بیشتری جذب بازار خواهد شد.
عبور لاک‌پشتی از فاز منفی
این‌روز‌ها بورس‌بازان با عدم‌ثبات دست و پنجه نرم می‌کنند. ریزش پی‌در‌پی قیمت سهام موجی از نگرانی در میان اهالی بازار به‌وجود آورده است.
افت حدود ۴درصدی شاخص‌کل در معاملات هفته قبل از کاهش تقاضا در این بازار حکایت می‌کند. عدم‌ورود تقاضای واقعی شرایط مبهمی برای سرمایه‌گذاران رقم زده است. در این بین برخی کارشناسان معتقدند ممکن است در این هفته شاهد کاهش نوسانات منفی باشیم.
در همین رابطه حسن برادران‌هاشمی، کارشناس بازارسرمایه با اشاره به اثرات قیمت دلار بر نحوه داد و ستد‌های بازار سهام گفت: قیمت دلار بستگی زیادی به روند مذاکرات هسته‌ای دارد، اما همان‌گونه که پیش‌بینی کرده بودیم این ارز در محدوده ۲۷هزار تومان حمایت شد؛ بنابراین به‌نظر می‌رسد همچنان قیمت دلار در محدوده ۲۷ تا ۳۰هزار تومان در کوتاه‌مدت با نوسان مواجه شود.
وی افزود: چالش دیگری که بازار سرمایه را با بحران مواجه کرده، افزایش نرخ خوراک و سوخت صنایع در لایحه بودجه است. افزایش نرخ خوراک و سوخت صنایع در لایحه بودجه با واکنش منفی گروه پتروشیمی مواجه شد و نماد‌های این صنعت هفته منفی را پشت‌سر گذاشتند.
وی خاطرنشان کرد: قرمز‌شدن سراسری بازار بورس در هفته گذشته موجب شد دولت باز‌هم مصوبه تازه‌ای داشته باشد که بر اساس آن مقرر شد در مورد نرخ خوراک، سقف ۵ هزار تومانی و برای سوخت صنایع نیز سقف ۲هزار تومانی در نظر گرفته شود.
همچنین مبنا قراردادن نرخ سامانه نیما توسط بانک مرکزی در ۶ماه گذشته از یک‌سو و از سوی دیگر مصوبه تنظیم نرخ سود بین‌بانکی با سقف ۲۰درصد، واکنش مثبت بازار در روز چهارشنبه هفته گذشته را به‌دنبال داشت.
به گفته این کارشناس، یکی از مشکلات اصلی این روز‌های بازار سهام کمبود منابع در بازار است. وی بیان کرد: در واقع طی یک سال گذشته پول زیادی از بازار خارج شده است؛ به‌عبارت دیگر با وجود اینکه شاهد جبهه فروش پر‌قدرت نیستیم، اما به دلیل ضعف در طرف خریدار بازاری کم‌رمق را مشاهده می‌کنیم که نتیجه آن در کاهش محسوس حجم معاملات نمایان است.
برادران‌هاشمی با انتقاد از عملکرد بازارگردانان در شرایط کنونی بازار عنوان کرد: یکی از موضوعات مهمی که در ماه‌های اخیر به وضعیت نامطلوب معاملات دامن‌زده، استراتژی بازارگردانان است.
واقعیت این است که در عمل مشخص نیست چرا بازارگردان‌ها در این‌گونه مواقع به وظیفه ذاتی خود عمل نمی‌کنند و نقش موثری در حمایت از بازار از آن‌ها دیده نمی‌شود. بر همین اساس به‌نظر می‌رسد نحوه عمل بازارگردان‌ها در بورس با ابهامات فراوانی مواجه است که باید مورد‌بازنگری قرار گیرد.
وی با تاکید بر ارزنده‌بودن قیمت سهام در شرایط فعلی اظهارکرد: به هر صورت قیمت بسیاری از نماد‌های بورسی به محدوده‌های دو سال گذشته و حتی کمتر نیز رسیده و این در حالی است که طی این مدت شاهد افزایش نرخ تورم و افزایش قیمت در سایر بازار‌های موازی همچون قیمت‌ها در بازار ارز، طلا، مسکن و حتی بازار خودرو بوده‌ایم.
وی در پایان گفت: از نظر بنیادی قیمت اکثر سهام اکنون به زیر ارزش ذاتی رسیده‌اند، بنابراین با توجه به موارد گفته‌شده سرمایه‌گذاری در بازار بورس در قیمت‌های کنونی با دید میان‌مدت کاملا منطقی به‌نظر می‌رسد. با در نظر گرفتن موارد فوق برای هفته پیش‌رو به‌نظر می‌رسد بازاری بهتر از هفته گذشته همراه با شیب‌ملایم مثبت در پیش داشته باشیم.
سایه چند ابهام بر سر بازار
پر واضح است که بازار سهام با اعتماد ازدست‌رفته سهامداران، دست به‌گریبان است. این شرایط در حالی به‌وجود آمده که پایداری ابهامات چندوجهی چشم‌انداز روشنی پیشروی بازار نمی‌گذارد. بازارسرمایه در رکود عمیقی به‌سر می‌برد؛ در چنین وضعیتی بازگشت معاملات به روند تعادلی و عبور از بحران فعلی، انتظار بیهوده‌ای است.
چند عامل مهم در ایجاد این شرایط موثر بودند؛ از این‌رو به‌نظر می‌رسد بورس تحت‌تاثیر این عوامل به روند فرسایشی ادامه می‌دهد. در این میان برخی کارشناسان از ادامه‌دار بودن این وضعیت تا پایان سال خبر می‌دهند و معتقدند اگر قرار بر عبور از بحران باشد این اتفاق تا پایان سال نخواهد افتاد.
پیمان حدادی، کارشناس بازارسرمایه با اشاره به پیامد بررسی لایحه بودجه بر بازارسهام، اظهار کرد: مهم‌ترین موضوع این‌روز‌های بازار سرمایه، بودجه۱۴۰۱ است.
تعیین سقف خوراک پتروشیمی‌ها و گاز صنایع که توسط معاون رئیس‌جمهور به وزارت نفت ابلاغ شد از فشار فروش در آخرین روز معاملاتی هفته قبل کاست به‌طوری‌که بازار متعادل‌تر و در درصد‌های مثبت معامله شد. البته همچنان ریسک تصمیمات کمیسیون تلفیق مجلس بر سر بازارسرمایه وجود دارد. بر همین اساس هرگونه تصمیمی که در این راستا اتخاذ شود تاثیر بسزایی بر روند معاملات خواهد داشت.
وی افزود: بسیاری از فعالان بازار گمان می‌کنند تصمیمات کمیسیون‌تلفیق شاید به ضرر بازار سهام تمام شود. این موضوع شائبه‌های منفی در بازار به‌وجود آورده است که می‌تواند تابلو معاملاتی بورس در هفته‌جاری را با مخاطره مواجه کند.
این کارشناس نوسانات قیمت ارز را از عوامل مهم و اثرگذار بر بازار عنوان و خاطرنشان کرد: به‌نظر می‌رسد قیمت ارز تحت‌تاثیر انتشار خبر احتمال مذاکره‌مستقیم ایران و آمریکا حول مسائل هسته‌ای و حواشی پیرامون آن، با افت قیمت مواجه شود.
به گفته وی، احتمال توافق دو‌طرف اثر مثبت بیشتری بر بازار خواهد داشت تا وضعیت دلار. در این میان نباید از تعیین‌تکلیف نرخ بهره بین‌بانکی و اثرگذاری آن بر بازار گذشت.
وی در ادامه با اشاره به انتشار گزارش تولید و فروش شرکت‌های بورسی در دی ماه نیز بیان کرد: گزارش‌های مخابره‌شده از سوی شرکت‌ها نشان می‌دهد بسیاری از شرکت‌ها در وضعیت نسبتا مناسبی به‌سر می‌برند. مجموع این عوامل می‌تواند شاخص‌کل در هفته جاری را به سمت جلو هدایت کند. در این هفته احتمالا با توجه به حمایت‌هایی که انجام خواهد شد، شاهد پیشروی سهام بزرگ و شاخص‌ساز خواهیم بود.
وی تاکید کرد: مهم‌ترین مولفه‌ای که بازار را دچار عدم‌ثبات کرده است، ارزش معاملات است. در حال‌حاضر ارزش روزانه معاملات در محدوده ۲ تا ۳هزارمیلیارد تومان در نوسان است. اگر ارزش خرد معاملات در هفته جاری بتواند در چند روز متوالی ۵ هزارمیلیارد تومان را ثبت کند، به‌نظر می‌رسد در هفته‌های آتی شاهد اتفاقات مثبتی باشیم و تا حدودی بازار از بحران به‌وجود آمده خارج شود.
نوسان بورس تا پایان ۱۴۰۰
بازارسرمایه درهفته گذشته بسیار دور از ذهن جلوه کرد. واقعیت این است که به‌نظر می‌رسید تماشاچیان بورسی حداقل در اولین روز هفته شاهد معاملات مثبتی باشند، اما این اتفاق رخ نداد و معاملات همچنان در سراشیبی سقوط قرارگرفتند.
طی هفته‌های گذشته روند داد و ستد‌های بورسی نشان داده که به‌رغم نیمه اول سال، بازار نسبت به عوامل مثبت اهمیت چندانی نمی‌دهد. این در حالی است که با انتشار هر خبر منفی حجم معاملات به پایین‌ترین سطح خود می‌رسد. این وضعیت بر غیرقابل پیش‌بینی بودن بازار صحه می‌گذارد. بر همین اساس شواهد نشان می‌دهد که بازار نسبت به چند موضوع مهم ازجمله نوسانات قیمت ارز در نتیجه تحرکات بین‌المللی بیشترین بازخورد را نشان می‌دهد.
سرمایه‌گذاران نیز در ماه‌های اخیر دریافته‌اند که وعده‌های حمایتی رنگ واقعیت به خود نخواهد گرفت، از این‌رو به‌نظر می‌رسد قید این بازار را زده‌اند. دوگانگی در تصمیمات سیاستگذاران اقتصادی و غیر‌شفاف‌بودن برخی تصمیمات و اثر آن بر بازار‌های سرمایه‌گذاری از مسائلی است که بی‌اعتمادی صاحبان پول و سرمایه را نسبت به ورود آن‌ها به بورس رقم زده است.
معادله‌ای چند‌مجهولی که مشخص نیست تا چه زمانی ادامه یابد. محمدشکری یکی از کارشناسانی است که معتقد است بازار بر مدار نوسانی تا پایان سال خواهد ماند. وی در همین رابطه اظهار کرد: وضعیت سایر بازار‌های سرمایه‌گذاری نیز درحال‌حاضر مناسب نیست، اما واقعیت این است که از ابتدای سال بازار‌های دیگر با سودهی همراه بودند، اما بازار سرمایه نتوانست اعتماد رفته را برگرداند.
وی افزود: بازارسهام با بحران مواجه است و بعید به‌نظر می‌رسد در چنین وضعیتی تا پایان سال تغییر مثبتی رخ دهد، اما با توجه به اظهارات مثبت رئیس‌جمهور در مورد بورس و بازخورد مثبت بازار در روز چهارشنبه به این اظهارات به‌نظر می‌رسد از وضعیت کاملا تاریک و ناامیدکننده بازار اندکی کاسته شود.
به گفته این کارشناس، احتمالا بازار در هفته جاری، هم روز‌های مثبت خواهد داشت و هم روز‌های منفی، اما با توجه به این موضوع که قیمت سهام افت چشمگیری را به سهامداران تحمیل کرده است، چند روز مثبت نمی‌تواند از عمق فاجعه بکاهد.
سهامداران در یک سال و نیم گذشته متحمل زیان فراوانی شده‌اند. این سردرگمی بر سرعت خروج از بورس افزود و هم‌اکنون بازار از کاهش حجم نقدینگی در رنج است. در هفته جاری اگر اخبار جدید اقتصادی از سوی مجلس یا تیم اقتصادی دولت مخابره شود، قطعا مسیر حرکت معاملات تغییر خواهد کرد، ضمن اینکه در صورت مثبت‌شدن شرایط نمی‌توان این وضعیت را پایدار و باثبات دانست.
