بورس در آینه برجام

حسن رضایی‌پور | یکی از موضوعات مهمی که روند بازار سرمایه را از ابتدای سال تحت‌تاثیر قرار داده ابهامات به‌وجود آمده در چند مساله مختلف است. موضوعاتی که در ظاهر شاید تفاوت‌هایی با یکدیگر دارند، اما در عمل به‌هم مرتبطند.

بعد از روی کارآمدن دولت سیزدهم مباحث مربوط به احیای برجام و از سر گرفته‌شدن مذاکرات هسته‌ای توسط بازیگران آن به اوج خود رسید.

این موضوع با توجه به اینکه بر اقتصاد کشور سایه گسترانده برای فعالان اقتصادی همه بازار‌ها از اهمیت بسزایی برخوردار است، از این‌رو هرگاه در این زمینه اخبار مثبت یا حتی منفی مخابره می‌شود، بازار‌های سرمایه‌گذاری نسبت به آن واکنش نشان می‌دهند.

در حالی این روز‌ها اخبار و حواشی پیرامون لغو برخی تحریم‌های ایران از سوی آمریکا برای بازگشت به برجام، قوت گرفته که سرنوشت تمام بازار‌های سرمایه گذاری در راستای تغییرات احتمالی این وادی گره خورده است.

بازار سرمایه نیز که از اواسط تابستان با فراز و فرود بسیاری تحت‌تاثیر عوامل اثرگذار خارجی همراه بوده هم‌اکنون با علامت سوال بزرگی مواجه است. این که دستیابی به توافق هسته‌ای و لغو تحریم‌ها، بورس تهران را به چه سمت و سویی هدایت می‌کند، سرمایه‌گذاران را به‌سوی رفتار‌های هیجانی سوق می‌دهد.

تقریبا این واکنش‌ها در هر دور مذاکرات رسمی ایران و غرب، از سوی سرمایه‌گذاران مشاهده شده است. درچنین شرایطی داد و ستد‌های بورسی نیز با هیجان دنبال می‌شوند. در ماه‌های گذشته انتشار اخبارمثبت از روند مذاکرات و احتمال قوت‌گرفتن توافقات بین‌المللی معمولا با چند آیتم همراه بوده است.

تزریق منابع به بازار‌های مالی، سقوط قیمت دلار، کاهش انتظارات تورمی و تعمیق رکود در بازار‌ها که می‌تواند بورس را نیز در اولین گام به کام خود بکشد، اما به راستی این احتمالات تا چه میزان می‌توانند با واقعیت موجود تطابق داشته باشند؟

بازگشت به برجام همواره جزو دغدغه‌های اصلی سرمایه‌گذاران محسوب می‌شود با این تفاوت که میان اثرگذاری آن بر روند معاملات، دیدگاه مشترکی وجود ندارد. با اینکه بعد از احیای برجام، نوسانات احتمالی را در نرخ ارز شاهد خواهیم بود، اما این مهم صرفا نمی‌تواند بورس تهران به حاشیه براند.

در دوره‌های قبل نیز تجربه نشان داده بازارسرمایه در مواجهه با چنین وضعیت سیاسی به سودسازی ادامه می‌دهد، اما قدر مسلم نحوه سودسازی برای شرکت‌های مختلف در دوره‌های زمانی متفاوت انجام خواهد شد. بررسی وضعیت بازارسرمایه در ماه‌های اخیر نشان می‌دهد همه صنایع بورسی چه به‌صورت مستقیم و چه به‌صورت غیرمستقیم از اثرات احیای مذاکرات هسته‌ای تاثیر می‌پذیرند، اما میزان تاثیرپذیری شرکت‌ها با یکدیگر متفاوت است.

این موضوع به درستی نشان می‌دهد که چرا بازار در مقابل اخبار برجامی واکنش‌های آنی از خود به نمایش می‌گذارد. درصورت تحقق توافقات احتمالی در مذاکرات هسته‌ای بازار سهام نیز دو واکنش مختلف نشان خواهد داد.

در اولین گام که می‌تواند در کوتاه‌مدت اتفاق بیفتد به‌نظر می‌رسد بازارسرمایه با اندکی عقب‌نشینی در کوتاه‌مدت در مدار رکودی فعلی درجا بزند، اما با توجه به اینکه در صورت رفع تحریم‌ها به مرور شاهد کاهش نرخ ارز، کاهش میزان تورم، بهبود وضعیت تجارت خارجی کشور، بهبود وضعیت اشتغال و تولید خواهیم بود، بورس تهران می‌تواند در بلندمدت خیز جدی برای صعود بردارد.