هفته قرمز برای بورس

شاخص‌های سهام آخرین روز کاری هفته جاری را قرمزپوش به پایان رساندند. نماگر اصلی بورس اوراق‌بهادار تهران روز چهارشنبه را در حالی آغاز کرد که طی ۴۵ دقیقه نخست معاملات توانست بیش از ۲۷۰۰ واحد پیش روی کند.

در این میان نماد معاملاتی شرکت سرمایه‌گذاری تامین اجتماعی (شستا) پس از برگزاری مجمع عمومی فوق‌العاده مبنی بر افزایش سرمایه، بدون محدودیت نوسان قیمت با استفاده از مکانیزم حراج مورد بازگشایی قرار گرفت. نماد معاملاتی این شرکت که از هشتم دی‌ماه متوقف بود در معاملات دیروز پس از بازگشایی بیشترین وزن منفی را بر روی شاخص کل تالار شیشه‌ای اعمال کرد.

بدین ترتیب نه‌تنها دماسنج اصلی بازار از ادامه صعود بازماند بلکه وارد مدار منفی نیز شد. دیروز ارزش معاملات خرد بورس تهران (سهام و حق‌تقدم) نیز محدوده ۱۸۷۸ میلیارد‌تومانی را به ثبت رساند. روز چهارشنبه برخی از شرکت‌های بزرگ بازار هر چند به مدد بهبود وضعیت بازار‌های جهانی از جمله افزایش قیمت در محصولاتی نظیر نفت، مس، روی و آلومینیوم در بازار کامودیتی‌ها رو به صعود گذاشتند، اما در نهایت این مهم نتوانست مانع از افت بازار سهام شود.

در این میان گروه‌های برجامی به دلیل رشد‌های قیمتی که در هفته‌های اخیر تجربه کردند و همچنین ابهامات مربوط به نتیجه مذاکرات هسته ای، با عرضه سهام از سوی سرمایه گذاران با افزایش عرضه سهام مواجه شدند تا گروه‌هایی نظیر بانک و خودرو در صدر فهرست فروشندگان در جریان داد و ستد‌های دیروز قرارگرفتند.

رویکرد بورس تهران نسبت به مذاکرات وین

برخی از کارشناسان از بهبود روند مذاکرات اتمی در وین گزارش می‌دهند و بازار هم تا حدودی طی هفته‌های گذشته بخشی از اخبار مثبت سیاسی در این زمینه را پیشخور کرد، اما اکنون چند اتفاق در حال روی‌دادن است. نخست اینکه سرمایه گذاران تاکنون و تقریبا به واسطه سیگنال‌های دریافتی از اتریش توانستند در صنایع برجامی به سودآوری هر چند محدود دست‌یابند.

فعالان بازار بر این باورند که اکنون با توجه به شرایط اقتصادی و سیاسی، این قبیل از صنایع دیگر جایی برای تعدیل سودآوری نخواهند داشت چرا که رشد گروه‌ها بیش از پیش به مواضع سیاسی کشور گره خورده است.

سناریوی دیگری که در تالار شیشه‌ای سعادت‌آباد مطرح است مبنی‌بر این مهم بوده که سرمایه گذاران در انتظار قطعیت‌ها هستند که مهم‌ترین آن شامل به سرانجام رسیدن نتایج مذاکرات هسته‌ای است، زیرا معامله گران معتقدند چشم انداز معاملاتی این قبیل از سهم‌ها تحت‌تاثیر رفتار فاندامنتال و تکنیکال قرار ندارد و نرخ سهام شرکت‌ها در صورت عدم‌دستیابی به توافق توجیه اقتصادی برای رشد نخواهند داشت.

هرچند که ممکن است این گروه‌ها تا حصول توافق نوسانات محدودی را تجربه کنند، اما شرایط رکودی به همین منوال در روز‌های آینده ادامه دار خواهد بود.

با فرض عدم‌توافق با قدرت‌های جهانی، شرکت‌ها فقط با تکیه بر انتظارات تورمی و رشد افسارگسیخته نرخ دلار می‌توانند به سودآوری دست‌یابند. چنین تعدیلی در زمین بورس یقینا به رشد حباب گونه‌ای منتهی خواهد شد که تخلیه آن لطمات جبران‌ناپذیری بر پیکره اقتصاد به‌جا خواهد گذاشت.

در کلیت بازار سرمایه نیز سیگنال‌های ضد و نقیض برجامی در حالی به بورس بازان مخابره می‌شود که طی چند روز گذشته نخستین مهلت درخصوص اعلام نهایی نتایج مذاکرات به پایان رسید. هر چند گفته می‌شود که اقتصاد در انتظار برجام نیست، اما در عمل مشاهده می‌کنیم که بازار‌ها سخت در انتظار نتایج نشست‌های برجامی هستند.

رفتار بازار سهام، نرخ اسکناس آمریکایی و سایر بازار‌های دارایی به وضوح از حاکمیت ابهام در فضای معاملاتی آن‌ها حکایت دارد. به‌عنوان مثال در بازار ارز چند وقت اخیر بار‌ها نرخ دلار همزمان با سیگنال مثبت برجامی تا محدوده ۲۵‌هزار‌تومان کاهش پیدا کرد و با تغییر استنباط معامله گران از رویداد‌های اتریش (فرض تداوم فرسایش در مذاکرات) به‌طور مجدد تا میانه‌های کانال ۲۶‌هزار‌تومانی نیز پیش روی کرد.

در بورس تهران هم شرایط دقیقا همین گونه است. با پررنگ شدن احتمال توافق، صنایع برجامی و ریالی مامن جذب سرمایه‌های سرگردان در بازار سهام می‌شوند. همزمان با ایجاد اختلاف بین طرف‌های مذاکرات ناگهان پول به سمت و سوی دیگر بازار هدایت شده و در این میان بخشی از منابع سهامداران خرد نیز از گردونه معاملات خارج می‌شوند.

بازی پول در سهام

جابه‌جایی پول از گروهی به گروه دیگر به واسطه سرمایه گذاران به‌صورت سنتی در شرایطی که ابهام در کلیت فضای اقتصاد و سیاست وجود دارد دیده می‌شود، به‌طوری که طی چند روز معاملاتی اخیر بدون توجه به پتانسیل‌های بنیادی شاهد سرریزشدن پول از گروهی به گروه دیگر (برجامی به دلاری) در بازار سهام کشور بودیم.

روز گذشته نیز اغلب شرکت‌های پالایشی در واکنشی مثبت به ثبت رکورد‌های پی‌درپی نفت در بازار‌های جهانی با کسب بازدهی مثبت در محدوده سبز تابلو به‌کار خود پایان دادند. در این میان سایر شرکت‌های وابسته نیز با تعدیلاتی در این زمینه همراه شدند.

روند کج دار و مریز داد و ستد‌ها در گروه‌ها می‌تواند شامل حال کلیت بازار شود، به نحوی که در روز‌های مختلف معاملاتی نقدینگی از صنعتی به صنعت دیگر فقط با استراتژی نوسان گیری جابه‌جا می‌شود. بدین ترتیب کسب حداقل بازدهی در کوتاه‌ترین زمان معاملاتی اتفاقی است که سرمایه گذاران عمدتا نهادی در چنین شرایطی به آن تن می‌دهند.

هر چند در بازار‌های جهانی همچنان فضای تحریم علیه روسیه داغ بوده، اما هیچ‌کدام از واکنش غربی‌ها تاکنون به آتش بس میان روسیه و اوکراین ختم نشده است.

سقف شکنی نفت‌برنت توام با رشد شاخص قیمت مواد غذایی از جمله پیامد‌های جنگ بوده که در بازار‌های جهانی به چشم می‌خورد که احتمالا در صورت رسیدن به معاهده بین المللی، ایران می‌تواند با افزایش میزان عرضه نفت به دنیا بخش قابل‌توجهی از التهابات اخیر در این زمینه را کاهش دهد.

در حال‌حاضر هر اندازه که فضای سیاسی و درگیری‌های ایجادشده در دنیا تداوم پیدا کند یقینا اقتصاد کشور نیز با ایجاد فرسایش در مذاکرات وین متحمل زیان خواهد شد.