زمستان کم‌نوسان برای دهک‌های پایین

شدت نوسان قیمت‌ها برای دهک‌های پایین درآمدی در سال‌جاری کند شده است. مطابق گزارش مرکز آمار، شاخص کل کالاها و خدمات مصرفی خانوارهای کشور در سه ماه آذر، دی و بهمن روند بسیار کم‌نوسانی را طی کرده و در بهمن نسبت به آذر ماه کمتر از ۱/ ۰ درصد رشد کرده است. مهم‌ترین عاملی که این ثبات را در دهک‌های پایین رقم زده، آرام گرفتن شاخص کالاهای خوراکی است.

قیمت کالاهای این گروه که از ابتدای سال به شکل پلکانی نوسان می‌کرده است، در سه ماه اخیر یک ثبات نسبی را تجربه کرده است. در مقابل، کالاهای غیرخوراکی و خدمات برای دهک‌های بالای درآمدی، وارد فاز نوسان قیمتی شدند.

مرکز آمار در نیمه دوم سال‌جاری، تصمیم به محاسبه و انتشار تورم بر حسب دهک‌های مختلف درآمدی گرفت. آنچه که تورم دهک‌ها را در گزارش مرکز آمار از هم متمایز می‌کرد، ضریب اهمیت کالاهای مختلف بود. معمولا در دهک‌های پایین درآمدی(اقشار کم درآمدتر) ضریب اهمیت خوراکی‌ها، آشامیدنی‌ها و دخانیات بیشتر است.

اکنون مرکز آمار گزارش دهکی شاخص قیمت مصرف‌کننده را برای ماه گذشته منتشر کرد. این گزارش همچون ماه‌های گذشته نشان می‌دهد شدت اصابت تورم به دهک‌های پایین درآمدی همچنان شدیدتر است. تورم سالانه در پایین‌ترین دهک درآمدی یعنی دهک اول، ۲/ ۹ درصد و در بالاترین دهک ۷/ ۷ درصد گزارش شده است.

اما رصد ماهانه شاخص نشان می‌دهد که شدت نوسان در گروه‌های کم‌درآمدتر آرام‌تر از گروه‌های پردرآمد شده است. در دومین ماه زمستان، تورم ماهانه در دهک اول، ۱/ ۰ درصد گزارش شده و این عدد برای دهک دهم درآمدی ۵/ ۰ درصد بوده است. در حقیقت لمس نوسان قیمت‌ها برای دهک دهم درآمدی ۵ برابر دهک اول درآمدی بوده است. دلیل این اتفاق در بهمن ۱۳۹۶، مربوط به نوسان قیمت‌ کالاهای غیرخوراکی و خدمات مصرفی بود. در حالی که شاخص این دست از کالاها برای دهک دهم درآمدی، نوسان ۵/ ۰ درصدی را ثبت کرد، اما در دهک اول نوسان شاخص منفی گزارش شده است. به‌طور کلی می‌توان زمستان را فصل مناسبی برای دهک‌های پایین درآمدی ارزیابی کرد؛ چراکه شاخص مصرف‌کننده در دو ماه ابتدایی در دهک اول تنها نزدیک به ۱/ ۰ درصد افزایش یافته است.

معضل سیگنال درست تورم
آرام شدن نوسان‌ها در فصل زمستان، یک اتفاق خوب دیگر را نیز برای دهک‌های پایین به همراه داشت. میزان شدت نوسان تورم ماهانه در دهک‌های پایین اندکی کمتر شده است. به وسیله مفهوم «انحراف معیار» می‌توان میزان پرت بودن نوسان‌های ماهانه شاخص قیمت را سنجید، هرچه فاصله تورم‌ها از میانگین بالاتر باشد در نتیجه دریافت سیگنال درست تورمی نیز برای آن دهک سخت‌تر خواهد بود. این عدد برای دهک اول ۸۲/ ۰ و برای دهک دهم ۴۷/ ۰ است. از اختلاف این دو می‌توان نتیجه گرفت که در دهک‌های پایین، لمس تورم با خطای بیشتری همراه بوده است.

در هر حال، روند چند ماه اخیر باعث شده تا میزان انحراف‌معیار نیز اندکی با افت مواجه شده و دریافت سیگنال درست از تورم را برای دهک‌های پایین، هموارتر کند.