پشت پرده التهاب بازار خودرو

این روز‌ها در شرایطی که موعد تحویل بسیاری از خودرو‌های ثبت‌نامی سر رسیده و حتی در مواردی، هفته‌ها نیز از آن گذشته است، خودروسازان نسبت به تحویل محصولات موردنظر اقدام نمی‌کنند. اگرچه در ظاهر، بهانه خودروسازان برای این تاخیرها، کاهش تولید و کسری قطعات است، با این حال بنابر شنیده‌ها از منابع آگاه درپشت پرده این ماجرا، مسائل دیگری نیز قرار دارد. به گفته آنها، کاهش عرضه خودرو به بازار و تاخیر‌های رخ داده در تحویل محصولات ثبت‌نامی، جدا از مشکلات تولید، به «احتمال افزایش قیمت رسمی خودروها» و همچنین «فروش سبد میلیاردی محصولات به ابر نمایندگی‌ها» نیز مربوط می‌شود.

در این بین، احتمال افزایش قیمت رسمی خودروها، شرکت‌های خودروساز را در تحویل محصولات ثبت‌نامی دست به عصا کرده است. طبق طرحی که در سطح کلان به تصویب رسیده، قیمت‌گذاری خودرو‌های داخلی و ابلاغ آنها، بر عهده سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان و ستاد تنظیم بازار قرار گرفته است. بر این اساس، سازمان حمایت نسبت به تعیین قیمت‌ها اقدام و ستاد تنظیم بازار نیز قیمت‌های جدید را با توجه به ملاحظاتی خاص، ابلاغ می‌کند. هرچند هفته‌ها از کشف قیمت خودرو توسط سازمان حمایت می‌گذرد، با این حال هنوز قیمت‌های جدید از سوی ستاد تنظیم بازار ابلاغ نشده است.

این موضوع سبب شده خودروسازان عرضه محصول به بازار و همچنین تحویل خودرو‌های ثبت‌نامی را به تاخیر بیندازند، چه آنکه منتظرند ابتدا قیمت‌های جدید اعلام و سپس پروسه تحویل را تسریع کنند. بسیاری از خودرو‌هایی که پیش فروش شده‌اند، دارای قیمت قطعی نیستند و بنابراین خودروسازان می‌توانند آن‌ها را با قیمت روز تحویل دهند؛ بنابراین اگر ستاد تنظیم بازار قیمت‌های جدید را اعلام کند، خودروسازان با به روز کردن قیمت‌ها، محصولات ثبت‌نامی را تحویل خواهند داد.

هرچند هنوز مشخص نیست قیمت خودرو‌های داخلی (توسط سازمان حمایت) چقدر افزایش یافته، با این حال گفته می‌شود نظر تصمیم سازان، تعیین قیمت پنج درصد کمتر از نرخ بازار است. اگر این تصمیم نهایی و اجرا شود، قیمت کارخانه‌ای خودرو‌ها رشدی نجومی را تجربه می‌کند و به پنج درصد کمتر از نرخ بازار آن‌ها خواهد رسید. سه‌شنبه هفته جاری در همین صفحه، جدول قیمت احتمالی خودرو‌ها براساس فرمول حاشیه بازار، منتشر و مشخص شد حداقل افزایش قیمتی که گریبان محصولات خودروسازی کشور را خواهد گرفت، ۱۰ میلیون تومان است.

با این حساب، خودروسازان که به گفته خودشان این روز‌ها با مشکلات مالی دست و پنجه نرم می‌کنند و توان پرداخت مطالبات قطعه‌سازان را در جهت تسریع تولید ندارند، با افزایش نقدینگی مواجه خواهند شد. به‌نظر می‌رسد تا قیمت خودرو‌های داخلی رسما افزایش نیابد، عرضه و تحویل محصولات به‌صورت قطره‌چکانی ادامه خواهد داشت و بعید به‌نظر می‌رسد خودروسازان این روند را سرعت ببخشند.

اما جدا از این موضوع، ظاهرا مساله دیگری که سبب شده عرضه خودرو به بازار کاهش یافته و حتی تحویل محصولات ثبت‌نامی نیز به کندی صورت گیرد، فروش سبد میلیاردی به ابرنمایندگی‌های خودروسازان است. گفته می‌شود برخی خودروسازان کشور اقدام به فروش سبد محصولات به نمایندگی‌های بسیار بزرگ و خاص خود کرده‌اند، آن هم نه به قیمت روز. بنابر شنیده‌ها، سبد‌های فروش، شامل محصولات مختلف بوده و خودروسازان آن‌ها را با قیمت‌های قطعی در اختیار ابرنمایندگی‌ها قرار داده‌اند. نفع این ماجرا (در صورت صحت داشتن) برای خودروسازان، دریافت نقدینگی و برای ابرنمایندگی‌ها، سودی سرشار و ظاهرا بی‌دردسر است.

طبعا اگر چنین موضوعی صحت داشته باشد، می‌توان آن را یکی از دلایل کاهش عرضه خودرو به بازار و در نتیجه، افزایش قیمت‌ها دانست. دور از ذهن نیست که ابرنمایندگی‌ها سبد مختلط و بزرگی را که با قیمت قطعی دریافت کرده‌اند، به نوعی احتکار یا با قیمت آزاد به فروش گذاشته باشند.

اثبات این موضوع می‌تواند برای خودروسازان و نمایندگی‌ها گران تمام شود، زیرا نه تنها سرگردانی مشتریان را به‌دنبال دارد، بلکه یکی از دلایل افزایش قیمت در بازار نیز بوده است. اگر به واقع این اتفاق رخ داده باشد، بیشتر و بیشتر نتایج منفی سرکوب قیمت خودرو عیان خواهد شد، زیرا در صورتی که قیمت‌گذاری دستوری در میان نبود، احتمال وقوع چنین مسائلی (فروش سبد‌های میلیاردی به ابرنمایندگی‌ها) نیز به شدت کاهش می‌یافت. هرچه هست، به‌نظر می‌رسد ورود نهاد‌های نظارتی می‌تواند ابعاد تاریک این ماجرا را روشن و نشان دهد آیا خودروسازان و ابرنمایندگی‌ها، چنین معامله‌ای را با یکدیگر انجام داده‌اند؟

افزایش قیمت دوباره در بازار
اما به بازار خودرو برویم و ببینیم اوضاع قیمت‌ها طی هفته جاری به چه شکل بوده و چه افت و خیزی روی داده است. آن طور که فعالان بازار عنوان می‌کنند، این هفته برخی خودرو‌های داخلی با افزایش قیمت مواجه شده‌اند و این موضوع بیشتر به دلیل کمبود محصول در بازار است. در واقع با وجود آنکه نمودار قیمت‌ها در بازار ارز و سکه طی هفته جاری نزولی بوده، بازار خودرو، اما روندی افزایشی داشت. بنابر اخبار رسیده از بازار، در حال حاضر پژو ۲۰۶ تیپ ۵ قیمتی برابر با ۷۳ میلیون تومان دارد که این موضوع از افزایش قیمت این محصول طی هفته جاری حکایت می‌کند.

از بازار پژو ۲۰۶ تیپ ۲ نیز خبر می‌رسد این محصول با توجه به افزایش قیمتی که داشته، در حال حاضر ۶۱ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان به فروش می‌رسد. با این حساب به گفته نمایشگاهداران خودرو پایتخت، ۲۰۶ تیپ دو حدود یک میلیون و ۵۰۰ هزار تومان افزایش داشته است. پژو ۲۰۷ اتومات نیز در حال حاضر قیمتی برابر با ۱۱۵ میلیون تومان دارد که نشان می‌دهد خودرو موردنظر نزدیک به ۱۰ میلیون تومان افزایش قیمت را تجربه کرده است. ۲۰۷ جزو خودرو‌هایی است که با افزایش تیراژ در آخرین آمار اعلامی، مواجه بوده، با این حال مشخص نیست چرا قیمت آن تا این حد بالا رفته است.

از ۲۰۷ که بگذریم، از بازار تندر مدل E. ۲ پارس خودرو نیز خبر می‌رسد این محصول یک میلیون تومان افزایش قیمت داشته است. با این حساب، تندر E. ۲ هم‌اکنون قیمتی برابر با ۸۹ میلیون تومان دارد. برای خرید پارس تندر نیز به‌عنوان محصولی که تنها ظاهر آن با تندر E. ۲ تفاوت دارد، کماکان باید ۹۰ میلیون تومان هزینه کرد. فعالان بازار همچنین در مورد تندر-۹۰ اتومات نیز عنوان می‌کنند این محصول قیمت ۱۰۸ میلیون تومانی خود را حفظ کرده است. بنا به گفته فعالان بازار، اما دنا پلاس از مرز ۱۰۰ میلیون تومان طی هفته جاری رد شده است. این محصول در حال حاضر قیمتی برابر با ۱۰۳ میلیون تومان دارد و این نشان می‌دهد خودرو موردنظر حدود ۶ میلیون تومان جهش کرده است.

در بین دیگر خودرو‌های داخلی، ساندرو استپ‌وی نیز که منحنی قیمت آن صعودی شدید را طی چند ماه گذشته تجربه کرده، در حال حاضر۱۴۰ میلیون تومان خرید و فروش می‌شود. این نشان می‌دهد خودرو موردنظر در این هفته حدود دو میلیون تومان افزایش قیمت داشته است. رانا نیز در حال حاضر ۵۳ میلیون تومان قیمت دارد و این یعنی، حدود پنج میلیون تومان به قیمت آن اضافه شده است. این در حالی است که سمند مدل EF ۷ نیز که ۵۴ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان به فروش می‌رسد، هفته جاری را بدون تغییر قیمتی خاص به انتها رسانده است.

نگاهی هم به قیمت پراید، تیبا و ساینا بیندازیم و ببینیم آن‌ها چه افت و خیزی را در هفته جاری تجربه کرده‌اند. به گفته فعالان بازار، در حال حاضر ساینا قیمتی برابر ۴۸ میلیون تومان دارد و این یعنی خودروی موردنظر طی هفته جاری ثبات قیمتی داشته است. در خانواده پراید نیز قیمت‌ها همچنان بالای ۳۰ میلیون تومان است. به گفته فعالان بازار، پراید در مدل ۱۳۱ با قیمت ۳۴ میلیون تومان به فروش می‌رسد و مدل ۱۱۱ (هاچ بک) نیز ۳۹ میلیون تومان خرید و فروش می‌شود. از بازار تیبا، اما خبر می‌رسد این محصول در مدل معمولی خود ۴۱ میلیون تومان قیمت دارد. با این حساب، تیبا هفته با ثباتی را به انتها رسانده است. این محصول مدلی هاچ‌بک هم دارد که با قیمتی بالاتر به فروش می‌رسد.

در بین دیگر خودرو‌های داخلی، کیا سراتوی مونتاژی سایپا تثبیت قیمت را تجربه کرده است. بر این اساس، سراتو که پس از اعمال تحریم‌های ایالات‌متحده آمریکا با کاهش تیراژ مواجه شده، در حال حاضر ۲۰۵ میلیون تومان قیمت دارد. گفته می‌شود تامین قطعات این محصول به دلیل اعمال تحریم‌های ایالات‌متحده آمریکا، به مشکل خورده است. دیگر خودرو مونتاژ داخل یعنی پژو ۲۰۰۸ نیز که پیش‌تر صعودی ۱۰ میلیون تومانی را به خود دیده بود، طی یکی دو هفته گذشته تغییر قیمتی خاصی را تجربه نکرده است.

آن طور که فعالان بازار عنوان می‌کنند، پژو ۲۰۰۸ در حال حاضر قیمتی برابر با ۲۴۵ میلیون تومان دارد که نشان‌دهنده ثبات این محصول است. ایران خودرویی‌ها تاکید کرده‌اند با وجود اعمال تحریم‌های آمریکا و رفتن پژو، قطعات ۲۰۰۸ را ذخیره و این محصول تحویل ثبت‌نام‌کنندگان خواهد شد.