عبور بورس از مرز ۵ / ۱ میلیون

در شرایطی که بررسی‌ها نشان می‌دهد در ۱۰۰ روز نخست امسال، در ۱۰ روز معاملاتی، ارزش روزانه مبادلات سهام از یک میلیارد دلار فراتر رفته است، دیروز شاخص کل قیمت سهام از مرز روانی ۵/ ۱ میلیون واحد گذر کرد. در این روز، در عین حال، بیشترین رشد مقداری این نماگر در تاریخ فعالیت بازار سهام ثبت شد.

بورس تهران که سال پررونقی را پشت‌سر گذاشته است، پس از رسیدن به هر مرز روانی یا تکنیکال، چند روزی در همان محدوده نوسان کرده و دوباره به صعود خود ادامه داده است. حاصل رشد بورس در ۱۰۰ روز گذشته، ثبت میانگین بازده ۲۰۲ درصدی بوده است.

روند رشد بورس چنان پرشتاب بوده که به باور برخی کارشناسان قیمت سهام برخی شرکت‌ها از ارزش ذاتی خود فاصله گرفته است. به‌نظر می‌رسد صاحبان نقدینگی بدون توجه به عوامل بنیادی و حتی تکنیکال فقط روند صعودی بعدی را دنبال می‌کنند.

برخی کارشناسان می‌گویند ۶۰ درصد بازار از ارزش واقعی و ارزندگی دور شده است و باید نسبت قیمت به درآمد (P/ E) در ارزش‌گذاری سهام مدنظر قرار گیرد. در این شرایط کارشناسان پیشنهاد می‌کنند برای متعادل شدن بازار، سهام شناور آزاد شرکت‌های موجود روی تابلو و تعداد عرضه‌های اولیه سهام با هدف عمق‌دهی به بازار افزایش یابد.

پس از نوسان دو روزه شاخص سهام در مرز روانی یک میلیون و ۵۰۰ هزار واحدی، روز سه‌شنبه بیشترین رشد مقداری این نماگر در تاریخ فعالیت بازار سهام رقم خورد و شاخص کل بورس تهران توانست با قدرت به ارتفاع جدید یک میلیون و ۵۴۶ هزار واحدی صعود کند.

رشد ۴/ ۴ درصدی شاخص کل طی معاملات روز سه‌شنبه در حالی رقم خورد که سهام هفت شرکت بورسی با افت قیمت همراه شدند و در میان صنایع بورسی نیز هیچ شاخص منفی مشاهده نشد. با این حال ارزش معاملات خرد سهام به کمتر از ۱۰هزار میلیارد تومان رسید که نتیجه تشکیل صف‌های طولانی خرید در قریب به اتفاق سهم‌ها بود.

به عبارتی دیگر نقدینگی چند میلیارد تومانی در نبود عرضه فرصت ورود به گردونه معاملات سهام را نیافت. در مجموع بررسی‌های «دنیای اقتصاد» از ابتدای سال تاکنون نشان می‌دهد ارزش معاملات خرد سهام در ۱۰ روز معاملاتی از یک میلیارد دلار بیشتر بوده است که از روانه شدن نقدینگی‌های سرگردان به بازار سهام حکایت دارد.

ورود پول‌های جدید ادامه دارد
بورس تهران که معاملات پررونقی را در سال جاری تجربه کرده است، پس از رسیدن به هر مرز روانی یا تکنیکال برای چند روزی در همان محدوده نوسان‌های کم‌مقداری را تجربه کرده و دوباره به مسیر پرشتاب صعودی خود ادامه می‌دهد. تا به اینجای کار، ماحصل رالی پرشتاب بورس تهران در ۶۵ روز معاملاتی سال ۹۹، رشد ۲۰۲ درصدی شاخص کل سهام بوده است.

در این میان ارزش معاملات خرد سهام بیش از سایر متغیر‌ها خودنمایی می‌کند و هر روز به رکوردی جدید دست می‌یابد. در روز‌هایی که این متغیر مهم رکوردشکنی نمی‌کند نیز صفوف سنگین تقاضا مانع می‌شود. به‌طوری که در عملکردی غیرقابل انتظار در برخی روز‌ها شاهد عبور ارزش دادوستد‌های بورس تهران از ۲۵هزار میلیارد تومان نیز بودیم که این روز‌ها خود عامل اصلی تداوم مسیر صعودی قیمت سهام است.

در این مسیر حتی قیمت برخی شرکت‌ها از ارزش ذاتی خود فاصله گرفته‌اند. به عبارت دیگر هجوم نقدینگی به تالار شیشه‌ای سبب شده تا صاحبان نقدینگی بدون توجه به عوامل بنیادی و حتی تکنیکال تنها به دنبال فرصتی برای سهامداری باشند و در این مسیر هر روز منفی، شتاب پرصعودی را در روز بعد به دنبال دارد.

صنایع پرمعامله بورس تهران
در ۶۵ روز معاملاتی سپری‌شده از سال ۹۹، بیشترین ارزش دادوستد‌ها در گروه‌های بزرگ و متوسط بورس تهران رقم خورد. در این میان گروه بانک‌ها و موسسات اعتباری با ارزش معاملاتی معادل ۸۹ هزار و ۱۰۰ میلیارد تومان در صدر دیگر صنایع بورس قرار گرفت و پس از آن شاهد بیشترین ارزش دادوستد‌ها در گروه‌های محصولات شیمیایی، فلزات اساسی و فرآورده‌های نفتی بودیم.

با این حال با توجه به ارزش بازاری متفاوت صنایع بورس، شاید بجا باشد ارزش دادوستد‌ها بر مبنای ارزش بازار مورد مقایسه قرار گیرد. مقایسه‌ای که اطلاعات متفاوتی را حاصل می‌کند.

با تقسیم مجموع ارزش معاملات هر یک از صنایع بورس بر میانگین ارزش بازار این گروه‌ها از ابتدای سال تاکنون، نسبت گردش نقدینگی (turnover ratio) حاصل می‌شود که به جهت مقایسه صحیح این رقم با سال‌های گذشته، رقم حاصله را در بازه یکساله تعریف کردیم.

تفسیر نسبت گردش نقدینگی از این قرار است که چنانچه این رقم ۱۰۰ درصد باشد، یعنی در بازه مشخص مورد بررسی، تمامی سهام معامله‌شده در بازار حداقل یک‌بار دست به دست شده‌اند. بررسی‌ها نشان می‌دهد نسبت نقدشوندگی کل بازار سهام در بازه یکساله ۶/ ۶۳ درصد است که خود این رقم در مقایسه با سال‌های گذشته بورس تهران رکوردی جدید به حساب می‌آید.

در این بازه زمانی، اما از ۳۸ گروه مورد مطالعه، ۱۱ صنعت گردش مالی بیشتر از نسبت نقدشوندگی کل بازار داشتند و ۲۷ گروه دیگر با در اختیار داشتن تنها ۳۴ درصد از ارزش کل بازار، اما بیش از این رقم نقدشوندگی داشته‌اند. موضوعی که نشان می‌دهد با وجود سبقت بزرگان بازار در رشد قیمتی، اما گروه‌های کوچک بازار همچنان در کانون توجه نوسان‌گیران قرار دارند.

در این میان ۱۸ گروه بورسی از گردش نقدینگی بیش از ۱۰۰ درصد برخوردارند. این رقم درخصوص برخی گروه‌ها از ۳۰۰ درصد نیز فراتر رفته است که نشان می‌دهد کل سهام یک شرکت در بازه یکساله، سه بار به‌طور کامل دست به دست شده است. به عبارتی دیگر سه گروه مدیریتی می‌توانند در بازه زمانی یکساله در یک شرکت جابه‌جا شوند.

به این ترتیب گروه استخراج سایر معادن با تک‌نماد «کماسه» که موفق به کسب بازدهی ۳۱۳ درصدی از ابتدای سال تاکنون شده است، با گردش نقدینگی یکساله ۵/ ۳۸۵ درصد در صدر دیگر صنایع بورسی قرار دارد. پس از آن دو زیرمجموعه گروه محصولات کاغذی با بازدهی ۳/ ۸۸ درصدی در بازه زمانی ۶۵ روز معاملاتی گذشته، از گردش پولی سالانه ۹/ ۳۲۰ درصد برخوردار است.

پس از آن نیز گروه‌های سایر مالی، انبوه‌سازی و استخراج نفت و گاز به ترتیب با گردش پولی ۳۱۱، ۲۶۳ و ۲۲۵ درصد در رتبه‌های بعدی صنایع با بیشترین گردش نقدینگی قرار گرفته‌اند. در میان گروه‌های بزرگ کالایی، اما به جز پالایشی‌ها، دیگر گروه‌ها شامل فلزات اساسی، کانه‌های فلزی و محصولات شیمیایی همگی از نسبت گردش نقدینگی کمتر از کل بازار در بازه زمانی مورد مطالعه برخوردارند.