کاهش قیمت دلار ادامه دارد؟!

حمید عزیزی (فرزین) | آخرین آذر دهه ۹۰، برای دلار با کاهش قیمت‌ها خاتمه یافت، امری که تنها یک بار دیگر در سومین ماه پاییز تمام ادوار دهه ۹۰ رخ داده بود.

اسکناس آمریکایی در آذرماه ۹/ ۱ درصد از ارزش خود را از دست داد؛ این در حالی بود که این ارز در آذر سال ۹۸ بیش از ۱۰ درصد افزایش قیمت را تجربه کرده بود و از سال ۹۰تا ۹۶ هم همواره نهمین ماه سال، زمانی برای بالا رفتن قیمت دلار بود. تنها در سال ۹۷، قیمت دلار درآذرماه، علامت منفی بازدهی را در مقابل خود ثبت کرد.

خرق عادت آذرماهی دلار
دومین کاهش قیمت دلار در آذرماه‌های دهه ۹۰ چه پیامی برای معامله‌گران دلار به همراه خواهد داشت، آن هم در شرایطی که بازار ارز، زمستان را افزایشی آغاز کرد. اسکناس آمریکایی در اولین روز دی ماه، ۱۵۰ تومان افزایش یافت و به بهای ۲۵ هزار و ۶۰۰ تومان رسید. واکنش سکه به این رشد، ۸۰ هزار تومان رشد و رسیدن به قیمت ۱۱ میلیون و ۸۵۰ هزار تومان بود.

آیا دلار راه زمستان ۹۷ را طی خواهد کرد؟
قیمت دلار در تمام آذرماه‌های دهه ۹۰ تنها دو بار افت قیمت را تجربه کرد؛ یک‌بار در آذر ۹۷ و دیگری درآذر ۹۹؛ دلار درآذرماه ۹۷، ۲۲ درصد از ارزش خود را از دست داد و تا مرز ۱۰هزار تومانی پایین رفت. با این حال، افت اسکناس آمریکایی در آن مقطع زمانی، در زمستان ادامه نیافت و در سه ماه انتهایی سال۹۷، این ارز با قدرت در مسیرصعودی قرار گرفت و توانست تا سطح ۱۳ هزار تومانی هم افزایش پیدا کند.

اگر قرار باشد، دلار از الگوی سال ۹۷ پیروی کند، زمستان سال جاری، زمانی برای رشد قیمت‌ها خواهد بود. جدا از روند آذرماهی کاهشی، بازار ارز سال‌های ۹۷ و ۹۹ یک شباهت دیگر نیز به هم دارند. در هر دو مقطع زمانی، قیمت دلار در ۶ ماه ابتدایی سال با اضافه پرش روبه‌رو شد و افزایش‌های سنگینی را به ثبت رساند.

در این شرایط می‌توان گفت، دلار پس از شوک‌های نیم سال اول ۹۷ و۹۹، آذرماه نزولی را پشت سر گذاشت. این در حالی است که در ۶ماه اول سال‌های ۹۲ تا ۹۶، قیمت دلار نوسان زیادی نداشت و عمدتا درجاده با ثباتی قرار داشت. با این حال، این روند با ثبات در بازه زمانی یاد شده، در آخرین ماه پاییز ادامه پیدا نمی‌کند و اسکناس آمریکایی راه افزایشی را در پیش می‌گیرد.

به‌عنوان مثال، دلار در آذر ۹۳بالای ۸ درصد و در آذر ۹۵، نزدیک به ۸ درصد افزایش قیمت را به ثبت می‌رساند. می‌توان گفت در سال‌هایی که شرایط دلار با ثبات بوده است، ماه آذر محلی برای برهم زدن موقت این ثبات بوده است.

دلیل این امر آن بوده است که در این مقطع زمانی، تقاضا‌هایی به شکل سنتی وارد معاملات می‌شوند و به قیمت ارز فشار وارد می‌کنند. به‌عنوان مثال، در این مقطع زمانی، بسیاری از شرکت‌های تجاری سعی می‌کنند، کار‌های مقدماتی مربوط به واردات کالای خود را انجام دهند.

درکنار این برخی از شرکت‌های تجاری به تدریج در آستانه سال نوی میلادی، تسویه‌های دلاری خود را کلید می‌زنند. به این دو، تقاضای مسافرتی افراد را نیز باید اضافه کرد که در آستانه کریسمس افزایش پیدا می‌کند.

چرا دو آذر ۹۷ و ۹۹ با سایر ادوار دهه ۹۰ تفاوت دارد؟
به باور تحلیلگران، یکی از مهم‌ترین عواملی که موجب شد روند قیمت دلار در آذر سال‌های ۹۷ و ۹۹ کاهشی شود، افزایش شدید قیمت‌ها در نیم سال اول ۹۷ و ۹۹ بود. در سال ۹۷، قیمت دلار درابتدای سال در حوالی ۵ هزارتومان بود و در انتهای شهریور، به بالای ۱۴ هزار تومان رسید؛ به عبارت دیگر طی ۶ ماه ارزش دلار نزدیک به ۳ برابر شد.

در سال ۹۹، قیمت دلار در ابتدای سال حدود ۱۶ هزار تومان بود و در انتهای شهریورماه تا محدوده ۲۷هزار تومانی رشد کرد. در این بازه زمانی، دلار نزدیک به ۷۰ درصد افزایش قیمت را به ثبت رساند. نتیجه افزایش شدید دلار در نیم سال اول ۹۷ و۹۹، کاهش قیمت‌ها در آذرماه بود.

به گفته فعالان، زمانی که قیمت‌ها در یک مقطع زمانی به شدت افزایشی شوند، افرادی که درآینده هم نیاز به ارز دارند، سعی می‌کنند زودتر وارد بازار شوند و همین مساله موجب می‌شود که شدت رشد قیمت‌ها هم بیشتر شود. به‌عبارت دیگر، شرکت‌های تجاری وافرادی که در آستانه کریسمس نیاز به تهیه دلار دارند، زمانی که مشاهده می‌کنند، جریان رشد قیمت‌ها در حال خروج از کنترل است، از هراس افزایش بیشتر قیمت‌ها، زودتر وارد بازار می‌شوند و نیاز خود را مرتفع می‌کنند.

این مساله موجب می‌شود که در آذر، بازار از تقاضای سنتی خود نسبتا خالی شده باشد و در نتیجه به قیمت فشارخاصی وارد نشود، اتفاقی که در سال ۹۷ رخ داد.

آیا ممکن است تجربه زمستان ۹۷ تکرار نشود؟
دلار در آذر ۹۷ کاهشی شد، ولی در زمستان راه افزایشی در پیش گرفت. در این میان، گروهی از فعالان اعتقاد دارند که تجربه زمستان سال جاری با آخرین زمستان دهه ۹۰ می‌تواند متفاوت باشد. آن‌ها عنوان می‌کنند که در آذر ۹۷ بازار بیش از ۲۰ درصد از ارزش خود را از دست داد که افت بسیار سنگینی بود.

از نگاه این گروه، طبیعی بود که آن میزان کاهش، با یک افزایش قیمت دنبال شود. با این حال، در آذر ۹۹، دلار تنها نزدیک به ۲ درصد از ارزش خود را از دست داده که بسیار کمتر از آذرماه۹۷ است. به همین دلیل، برخی معامله‌گران عنوان می‌کنند که ممکن است، بازار الگوی کاهشی خود را در سال جاری تکمیل نکرده باشد و قرار باشد میزان کاهش در زمستان عمق پیدا کند.

در کنار این، گروهی ازمعامله‌گران عنوان می‌کنند که در زمستان سال جاری، کاخ سفید از دست ترامپ خارج خواهد شد و احتمالا فشار حداکثری به‌دنبال آن ادامه نخواهد یافت. این مساله هم می‌تواند منجر به این شود که سرنوشت دلار در زمستان سال ۹۹ متفاوت‌تر از سال ۹۷ باشد.

در مقابل، افزایشی‌های بازار ارز اعتقاد دارند که دلار پس از انتخابات آمریکا، ریزش خود را تجربه کرد؛ این گروه اعتقاد دارند لازمه افت بیشتر دلار، پایان یافتن عملی تحریم‌ها یا گشایش واقعی اقتصادی است. تا آن زمان، از نگاه این گروه، دلار کف قیمت خود را پیدا کرده که در حدود ۲۴ تا۲۵هزار تومان است.

از نگاه آن‌ها در صورتی که معامله‌گران از برداشته شدن تحریم‌ها ناامید شوند، قیمت به مرور در زمستان از کف‌های یاد شده فاصله خواهد گرفت. اولین روز زمستان اوضاع به کام افزایشی‌ها بود و دلارتوانست با ۱۵۰ تومان رشد، سطح۲۵ هزار و۵۰۰ تومانی را پشت سر بگذارد.

با این حال، کاهشی‌ها اعتقاد دارند با عبور ازهفته اول دی ماه، بار دیگر قدرت بازار به دست کاهشی‌ها خواهد افتاد.