شبکه‌های مواد مخدر و برده‌های جنسی در آفریقا

فرادید | تفکیک شبکه‌های مواد مخدر و برده‌های جنسی از القاعده و داعش غیرممکن است. تمام آن‌ها جزئی از یک تصویر هستند.

کالابار، نیجریه- "موسی" قاچاقچی اهل نیجریه با گروه "داعش در صحرای بزرگ" (ISGS) همکاری می‌کرد. وظیفه داشت که وارد مالی شود، مهاجران احتمالی را از موقعیت‌های تعیین‌شده بردارد و آن‌ها را از مرز رد کرده و به اردوگاهی در نیجریه برساند. اردوگاه در روستای مرزی "تونگو تونگو" قرار داشت.

نام این روستا را در بسیاری از خبرهای جدید شنیده‌ایم، زیرا در این روستا بود که چهار تن از نیروهای ویژه‌های ارتش آمریکا در ماه اکتبر کشته شدند. اما مدت‌ها قبل از این حادثه، تونگو تونگو به محلی شهرت داشت که در آن ستیزه جویان به مقصد لیبی قاچاق انسان انجام می‌دادند و مهاجران برای راه یافتن به اروپا به آنجا می‌رفتند.

برخی از آن‌ها افرادی بودند که برای مدت طولانی به ستیزه جویان خدمت کرده بودند. برخی دیگرکسانی بودند که به نظامیان 320 دلار پرداخت می‌کردند تا راه عبور امنی برای ایجاد کنند. در اکثر مواقع این افراد بسته‌های مواد مخدر به همراه داشتند که پس از ورود به تونگو تونگو آن‌ها را به شبه‌نظامیان تحویل می‌دادند.

موسی که در تونگو تونگو متولد و بزرگ‌شده گفت: "بیشتر کوکائین قاچاق می‌شد. خیلی کم پیش می‌آمد فردی که با خود به روستا می‌آوردم مواد به همراه نداشته باشد."

مهاجران که مأموران اجرای قانون آن‌ها را "قاطر" می‌نامند، از فرودگاه‌ها مواد مخدر قاچاق می‌کردند. خودِ مهاجران نیز قاچاق می‌شدند که معمولاً زنان به برده‌های جنسی تبدیل می‌شدند. این فعالیت‌ها یکی از کامل‌ترین نمونه‌های ترکیب تروریست‌ها و مجرمان در شبکه‌ای دورگه (ترکیبی) بود.

"آلن بوئر" یکی از جرم شناسان معروف فرانسه سال‌هاست که تأکید دارد به رسمیت شناختن "تهدید ترکیبی" مهم‌ترین گام در مبارزه با آن است. اما اکثر دولت‌ها در دسته‌بندی‌هایی که ایجاد می‌کنند گم می‌شوند: برخی مأموران به دنبال تروریست‌ها هستند، برخی دیگر به دنبال قاچاقچیان مواد مخدر و برخی هنوز درگیر مسئله قاچاق انسان‌اند.

همان‌طور که بوئر می‌گوید، "مهم‌ترین بخش فعالیت‌های اطلاعاتی چگونگی ذخیره اطلاعات است. اگر سیستم ذخیره‌سازی مناسب نباشد، اطلاعات مهم و حیاتی گم می‌شوند و سیستم تلاش خواهد کرد موارد عدم انطباق را حذف کند، درصورتی‌که باید جای مناسبی برایشان ایجاد کند."

آنچه فعالیت‌های شبکه تونگو تونگو را چشمگیر می‌کند، عملیات مواد مخدری است که در پس آن صورت می‌گیرد. این ترکیبِ دوگانه کارتل های کلمبیا و شاخه‌های القاعده را گرد هم می‌آورد.

این مواد مخدر از مالی یا دیگر مناطق غرب آفریقا که داعش از آن‌ها حضور دارد سرچشمه نمی‌گیرد. بلکه از فراسوی اقیانوس اطلس و توسط گروه‌های خلاف‌کار آمریکای لاتین به "گینه بیسائو" (کشوری در غرب آفریقا) قاچاق می‌شوند. و این فعالیت‌ها جدید نیست.

دهه‌ها بی‌ثباتی سیاسی در قاچاق مواد مخدر سبب بی‌قانونی و سطح بالای قاچاق در گینه بیسائو شده است. هیچ‌یک از روسای جمهور این کشور دوره‌های انتصاب خود را کامل نکرده‌اند. همه برکنار شدند و یکی از آن‌ها توسط سربازها ترور شد. از پنج فرمانده اخیر نیروهای مسلح، سه نفر ترور شدند و یکی هم توسط رقبایش تبعید شد. موسی که اکنون میان نیجریه و نیجر تجارت می‌کند گفت: "هر زمان که در گینه بیسائو مشکلی پیش می‌آید، قاچاق مواد مخدر افزایش می‌یابد."

سازمان ملل ده سال پیش اعلام کرد که گینه بیسائو دارد به قطب قاچاق مواد تبدیل می‌شود. زیرا فساد بالا و عدم حاکمیت قانون به قاچاقچیان اجازه می‌دهد از این کشور به‌عنوان پایگاهی برای قاچاق مقادیر بالای کوکائین (از آمریکای جنوبی) به اروپا استفاده کنند.

در گزارش دیگری از سازمان ملل آمده که هرسال حداقل پنجاه تن کوکائین از کشورهای آندی به گینه بیسائو و دیگر کشورهای غرب آفریقا قاچاق می‌شود و ازآنجا به کشورهای اروپایی می‌رسند که قیمتی معادلِ دو میلیارد دلار پیدا می‌کنند.

بنا به گزارش دیگری از سازمان ملل، در سال 2012 حدود پنجاه قاچاقچی پرنفوذ وارد گینه بیسائو شدند و کنترل تجارت کوکائین را در دست گرفتند. آن‌ها 2200 پوند (997 کیلوگرم) مواد مخدر را از طرق هوایی و دریایی وارد کشور کردند.

ممکن است این اعداد اغراق‌آمیز به نظر برسند. اما در همان مقاله گزارش شد که "هرسال نزدیک به 50 تن کوکائین وارد منطقه می‌شود که اکثراً از کلمبیا و ونزوئلا هستند." این میزان بسیار کمتر از 365 تن است که به گفته مقامات محلی شبانه وارد گینه بیسائو می‌شود. عدد دقیق مشخص نیست، اما قاچاق کوکائین یکی از مشکلات بزرگ بوده و هست.

شواهد نشان می‌دهد تعدادی از قاچاقچیان در گینه بیسائو با گروه‌های مسلح در آمریکای لاتین همکاری کرده‌اند، مانند "نیروهای مسلح انقلابی کلمبیا" یا "فارک". این گروه قبل از اینکه سال گذشته به یک حزب سیاسی قانونی تبدیل شود، بزرگ‌ترین گروه شورشی کلمبیا بود که از سوی آمریکا یک سازمان تروریستی اعلام‌شده بود.

در نوامبر 2016، دولت کلمبیا و شورشیان فارک توافق صلح امضا کردند که به بیش از پنجاه سال درگیری در کشور پایان داد. اما تمام اعضای فارک در این توافق حضور نداشتند. گروه شورشی دیگری به نام "ارتش آزادی‌بخش ملی" (ELN) و برخی از گروه‌های شبه‌نظامی و راست‌گرا می‌خواهند این تجارت را نه‌تنها با آمریکا، بلکه اروپا نیز شکوفا نگاه‌دارند. که این کار تنها از طریق آفریقا میسر است.

به گفته موسی، نماینده‌های داعش در گینه بیسائو معمولاً با کارتل های مواد از آمریکای جنوبی مذاکره می‌کنند تا بر سر راه‌های ممکن برای انتقال کوکائین به اروپا، نحوه پرداخت برای حمل‌ونقل و میزان موادی که گروه می‌تواند برای خود نگاه دارد به توافق برسند.

موسی می‌گوید گروهی از ستیزه جویان ISGS کوکائین را از بیسائو به سنگال می‌برند. سپس محموله را به برای انتقال به مالی به گروه دیگری واگذار می‌کنند، سپس از طریق مهاجران آن‌ها را به نیجر وارد می‌کنند.

پرداخت نقدی کارتل های آمریکای لاتین به داعش برای حمل کوکائین تنها زمانی انجام می‌شود که محموله به مقصد نهایی خود در اروپا برسد. البته بخشی از هزینه برای پوشش هزینه‌های لجستیک پرداخت می‌شود. ستیز جویان می‌توانند بخشی از محموله را برای خود نگاه‌دارند.

موسی گفت: "هرچه محموله بزرگ‌تر باشد، سهم ستیزه جویان بیشتر خواهد بود. این تجارت بزرگی برای آن‌هاست." اعضای داعش موسی را به دزدیدن کوکائین متهم کردند و او از قاچاق مهاجران دست کشید.

ISGS گروه شناخته‌شده‌ای نبود؛ حداقل نامش زیاد شنیده نشده بود. اما پس از حمله به سربازان آمریکایی در اکتبر گذشته، شناخته شدند. بنیان‌گذار گروه "عدنان صحراوی" قبلاً فرمانده گروه "القاعده در مغرب اسلامی" (AQIM) بود. او جزو یکی از کسانی بود که "جنبش توحید و جهاد در غرب آفریقا" (MUJWA) را در سال 2011 بنیان‌گذاری کرد.

در ماه اوت 2013، MUJWA با گروه "جماعت نقاب‌داران" (به سرپرستی "مختار بلمختار") ادغام شد و گروهی به نام "مرابطون" را تشکیل دادند. طولی نکشید که صحراوی رئیس گروه شد. سپس به داعش اعلام وفاداری کرد. اما با بلمختار که به القاعده وفادار بود به مشکل برخورد. صحراوی گروه را ترک کرد تا ISGS را تشکیل دهد.

صحراوی که اکنون می‌گوید به داعش وفادار است، از زمان حضور در القاعده در فعالیت‌های قاچاق مواد دست داشته است. دفتر مبارزه با مواد مخدر سازمان ملل در سال 2017 اعلام کرد که فرماندهان MUJWA که صحراوی در انتخاب آن‌ها دست داشت، مستقیماً در قاچاق مواد مخدر نقش دارند.

موسی درباره صحراوی گفت: "او زمان حضور در القاعده با فارک معامله می‌کرد. حامیانش از سابقه او در قاچاق مواد تعریف می‌کنند."

در دسامبر 2009، سه عضو القاعده به نام‌های "عمر عیسی"، "هارون توره" و "ادریس عبلرحمان" در غنا توسط اداره مبارزه با مواد مخدر آمریکا (DEA) دستگیر شدند.

DEA اعلام کرد که آن‌ها "با نمایندگان فارک در حمل صدها کیلوگرم کوکائین از غرب آفریقا به اسپانیا" همکاری داشتند. به دو مأمور مخفی DEA در تماس تلفنی و دیدار با نمایندگان فارک گفته شد که مسیر انتقال از غرب به شمال آفریقا میسر است و القاعده می‌تواند از محموله کوکائین در این مسیر محافظت کند.

در سال 2011، DEA پنج نفر را در لیبریا به اتهام تروریسم و قاچاق دستگیر کرد. آن‌ها توافق کرده بودند که چندین تن هروئین را در "بنین" ذخیره کنند و سپس مقداری از آن را به غنا منتقل کنند تا از طریق هواپیمای تجاری وارد آمریکا شود. گمان می‌رود که مواد مخدر متعلق به طالبان بوده باشد که همانند دیگر گروه‌های افغان، شدیداً در کشت تریاک و پخش آن فعالیت دارد.

دو سال بعد در مارس 2013، DEA گزارش داد که دو کلمبیایی (یکی از آن‌ها از اعضای فارک بود) را به همراه سه عضو از AQIM در الجزیره به اتهام قاچاق مخدر دستگیر کرده است. کلمبیایی‌ها به تحویل محموله کوکائین در ازای دریافت پول و اسلحه متهم بودند. شرکای فارک از طریق یک گروه تروریستی محلی با AQIM مذاکره کردند.

"کریستین آنوزی" سردبیر یکی از نشریه‌های خبری غرب آفریقا به نام "Every Diary International" گفت: "MUJWA اصلی‌ترین وابسته القاعده بود که با کارتل های مواد مخدر در مالی و الجزایر کار می‌کرد. درواقع نمی‌شد نام این گروه‌ها را بدون نام صحراوی مطرح کرد. ISGS عمدتاً از جنگجویانی تشکیل‌شده که تحت فرمان صحراوی در MUJWA کار می‌کردند. به همین دلیل است که هنوز بسیاری از دولت‌های آفریقای غربی ISGS را MUJWA می‌نامند."

اکثر معاملات بزرگ مواد مخدر با حضور سازمان‌های تروریستی، در گینه بیسائو صورت می‌گیرد. و مقصد اصلی مواد مخدر غالباً اروپای غربی است. اما در برخی موارد محموله به آمریکا ارسال شده است.

در سال 2013، "آنتونیو انجای" رئیس نیروهای مسلح گینه بیسائو توسط هیئت‌منصفه فدرال در نیویورک به قاچاق کوکائین و اسلحه متهم شد. او به مأموران مخفی DEA که خود را جای شورشیان فارک جا زده بودند گفت حاضر است چندین تن کوکائین را ذخیره کرده و آن‌ها را آمریکا ارسال کند. انجای با خرید اسلحه برای فارک نیز موافقت کرده بود.

دو هفته قبل از اعلام جرم انجای، دوست نزدیکش "جوزه امریکو" رئیس سابق نیروی دریایی گینه به جرائمی مشابه متهم و توسط مأموران DEA حین عملیاتی در سواحل غربی آفریقا دستگیر شد.

آنوزی گفت: "پس از دستگیری جوزه امریکو قاچاق کوکائین در گینه بیسائو کاهش یافت. زیرا قاچاقچیان از پیگیری نیروهای آمریکایی هراس داشتند. اما دوباره این تجارت بالا گرفت و بحران‌های سیاسی به ریشه دواندنش کمک کرد."

اداره مبارزه با مواد مخدر آمریکا سال گذشته اعلام کرد که قاچاقچیان بین‌المللی سالیان سال بر کمک دستگاه‌های سیاسی و نظامی گینه حساب باز می‌کردند. آن‌ها تعداد کمی از مقامات را با رشوه خریدند. در همان گزارش آمده بوکوحرام نیز به قاچاقچیان کمک کرده تا به تمام مناطق غرب آفریقا هروئین و کوکائین منتقل کنند.

قاچاقچیان برجسته و تروریست‌ها همیشه راهی برای از میان بردن دشمنانشان پیدا می‌کنند و متوجه شده‌اند بهترین راه برای انجام این کار همکاری با یکدیگر است.

منبع: Daily Beast

ترجمه: وب‌سایت فرادید