ماجرای اعتراض پرویز پرستویی به تخریب یک خانه ارزشمند

خانه «اقبالیان» یا «حوائجی» دی‌ماه سال ۱۴۰۰ پس از بحث‌هایی درباره احتمال تخریب آن، در فهرست آثار واجد ارزش فرهنگی و تاریخی ملی ثبت شده بود، ‌اما اواخر هفته گذشته این خانه تخریب شد و مدیرکل میراث‌ فرهنگی، گردشگری و صنایع‌ دستی استان همدان نیز از پیگرد قانونی عامل یا عاملان آن خبر داد و گفت که برای این تخلف محرز توسط واحد حقوقی اداره‌کل پرونده حقوقی تشکیل شده و باید گفت تخریب بناهای واجد ارزش و ثبت آثار ملی جرم است.

پس از تخریب این خانه که دارای شاخص‌های معماری بود، چهره‌هایی همچون پرویز پرستویی، هنرمند زادۀ همدان که پیش‌تر نیز نسبت به تخریب‌های تاریخی این شهر واکنش نشان داده بود، در حساب کاربری خود در اینستاگرام نوشت: «متاسفم که مسئولان استان همدان اجازه دادند این بنای ارزشمند نابود شود و تقاضای پاسخگویی ایشان به ماجرای تخریب این بنای ارزشمند و پی‌گیری قضایی تخلف را دارم.»

خانه اقبالیان، پیش از تخریب

معماری شاخص این خانه را محمود نیامی از شاگردان هوشنگ سیحون انجام داده بود

در سال ۱۴۰۰ نیز هنرمندان همدانی برای نجات خانه «اقبالیان» در کنار بسیاری از هنرمندان، فعالان فرهنگی و خبرنگاران همدانی، در نامه‌ای خطاب به مدیرکل دفتر ثبت آثار تاریخی درخواست کردند از تخریب «خانه اقبالیان» به واسطه معیارهای ارزشمندی که به تنهایی نام چندین هنرمند داخلی و بین‌المللی را در این شهر زنده نگه داشته، جلوگیری کرده و مسئولان استانی را مکلف کنند تا بناهای ارزشمند معاصر همدان را شناسایی و ثبت کنند. این نامه که از سوی «پرویز پرستویی» و «امیرشهاب رضویان» نوشته شده بود، توسط بیش از ۱۵۰ هنرمند، پزشک، معمار و نویسنده امضا شده بود. پرویز پرستویی (هنرمند)، دکتر پرویز اذکایی (مورخ و همدان‌شناس)، قباد شیوا (طراح گرافیک)، دکتر محمدحسین حلیمی (نقاش)، امیرشهاب رضویان (فیلمساز)، مهتاب کرامتی (بازیگر سینما)، مسعود جعفری جوزانی (کارگردان سینما)، احمد فتوت (نقاش)، مجید برزگر (سینماگر)، عبداله کوثری (مترجم) و احمدرضا درویش (کارگردان سینما) از جمله چهره‌هایی بودند که این نامه را امضا کردند.

در این نامه خانه اقبالیان (حوائجی) به عنوان یکی از باارزش‌ترین خانه‌های دوره مدرن در شهر همدان که توسط معمار شهیر همدانی زنده‌یاد مهندس «محمود نیامی» طراحی شده بود، مورد تاکید قرار گرفته و امضاکنندگان این بیانیه علاوه‌بر تقاضای ثبت ملی این بنا، تاکید کرده بودند «هر فرد، مهندس، سازمان و اداره‌ای که در فرآیند تخریب و طراحی این بنا همکاری و مشارکت کند، شریک این اقدام ضدفرهنگی است و باید از هر عملیات تخریبگرانه‌ای جلوگیری کرد. شهرداری، شورای شهر و اداره میراث فرهنگی تا تعیین تکلیف این اثر، اجازه هیچگونه دخل و تصرف اعم از تخریب، بازسازی، خاکبرداری و ساخت و ساز بنای جدید را صادر نکنند. مسئولان استانی و شهری در عین حال حقوق مالکانه مالک یا مالکان را در نظر بگیرند و با ارائه مشوق‌های لازم و اجازه کاربری مناسب مالکان را ترغیب به حفظ بناها و آثار کنند.»

همچنین از مدیران میراث فرهنگی درخواست شده بود، مسئولان استانی را مکلف کنند تا بناهای ارزشمند معاصر را شناسایی و ثبت کنند.

با وجود آن تاکیدها، همچنان این پرسش‌ها مطرح است چرا از خانه اقبالیان، درحالی‌که به عنوان یک اثر معماری پیش‌رو و مدرن معرفی شده بود و در فهرست میراث واجد ارزش نیز ثبت شده است، به درستی حفاظت نشد و متولیان میراث فرهنگی نسبت به تخریب تدریجی آن واکنشی نشان ندادند؟

منبع: ایسنا